Niskorosłość - czym jest, przyczyny, diagnostyka, leczenie

Niskorosłość, zwana również niedoborem wzrostu, może być spowodowana czynnikami genetycznymi lub środowiskowymi. W wielu przypadkach problem ten występuje u pacjentów dotkniętych somatotropinową niedoczynnością przysadki, schorzeniami nerek lub nowotworem. Jakie są inne przyczyny niskorosłości? Jak przebiega leczenie?

1. Czym jest niskorosłość?

Niskorosłość, często nazywana przez lekarzy niedoborem wzrostu, oznacza wzrost poniżej trzeciego centyla na odpowiednich siatkach centylowych lub wysokość poniżej dwóch odchyleń od średniej dla wieku oraz płci danej populacji.

Niedobór wzrostu często stwierdzany dość późno, kiedy dziecko uczęszcza już do żłobka lub przedszkola. Rodzice w wielu przypadkach zaczynają zauważać, że ich pociecha swoim wzrostem znacznie odstaje od swoich kolegów oraz koleżanek z klasy.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

2. Przyczyny niskorosłości

Przyczyny niskorosłości mogą być bardzo różne. Niski wzrost może być skutkiem niedoborów pokarmowych lub przewlekłego niedożywienia. W wielu przypadkach jest wynikiem niedoboru składników mineralnych, cynku oraz żelaza, niedożywienia białkowego. Niedobór wzrostu może również stanowić następstwo bulimii, anoreksji lub innych zaburzeń odżywiania. Problem zdrowotny może również występować wraz z przewlekłymi stanami zapalnymi jelit, celiakią, chorobą trzewną, mukowiscydozą lub zespołem złego wchłaniania.

Kolejną przyczyną niskiego wzrostu mogą być zaburzenia hormonalne związane z nieprawidłowym działaniem tarczycy, klasycznym izolowanym niedoborem hormonu wzrostu, a także pierwotnym niedoborem insulinopodobnego czynnika wzrostu. Warto podkreślić, że produkcja hormonu wzrostu odbywa się za pośrednictwem przysadki mózgowej.

Dodatkowo, problem niskorosłości może wynikać z przedwczesnego dojrzewania, jatrogennej hiperkortyzolemii lub mieć związek z zespołem Cushinga.

Występujące u dzieci choroby związane z obecnością mutacji chromosomowych (zespół Downa, zespół Turnera, zespół Pradera-Williego) również zaliczane są jako chorobowe przyczyny niedoboru wzrostu. To samo tyczy się achondroplazji, hipochondroplazji, wrodzonych chorób metabolicznych, a także przewlekłych chorób nerek, serca czy wątroby. Mukowiscydoza oraz astma są kolejnymi przyczynami zaburzeń wzrostu u dzieci. Wśród innych przyczyn specjaliści wymieniają zakażenie wirusem HIV, gruźlicę, niewyrównaną cukrzycę, a także chorobę sierocą.

3. Diagnostyka niedoboru wzrostu

Diagnostyka niedoboru wzrostu opiera się na wykorzystaniu siatek centylowych, określających proporcje wzrostu do wagi na pomocą pionowych i poziomych linii (z niskorosłością mamy do czynienia wówczas, kiedy wzrost dziecka mieści się na osi poniżej 3 centyla). W przypadku, w którym maluch odstaje od określonych norm, niezbędne jest spotkanie z endokrynologiem, który zleci wykonanie dodatkowych badań. Diagnoza lekarska zwykle poprzedzona jest wykonaniem:

• badań laboratoryjnych (np. badanie hormonu wzrostu),
• rentgenogramu kości,
• morfologii krwi,
• rezonansu magnetycznego.

4. Leczenie niskorosłości

Jak wygląda leczenie niskorosłości? Jeśli problem jest ściśle powiązany z somatotropinową niedoczynnością przysadki (SNP), specjaliści zalecają zastosowanie rekombinowanego ludzkiego hormonu wzrostu. Leczenie somatotropiną stosuje się również w przypadku osób dotkniętych przewlekłą niewydolnością nerek, zespołem Pradera-Willego, zespołem Turnera. Wieloletnia terapia polega na wykonywaniu zastrzyków domięśniowych za pomocą tzw. penów. Bezbolesne wstrzyknięcia wykonuje się jeden raz dziennie, najczęściej w porze wieczornej. Zakończenie terapii zwykle następuje wraz z zakończeniem okresu wzrastania.

Jeśli niskorosłość spowodowana jest niedoczynnością tarczycy, lekarz może zalecić zastosowanie jednego z hormonów tarczycowych, L-tyroksyny. Środek w postaci tabletek przyjmuje się raz dziennie, na czczo.

Warto zaznaczyć, że terapia niskorosłości powinna opierać się nie tylko na podawaniu odpowiednich leków, ale również na stosowaniu określonej diety, bogatej w białko, tłuszcze, składniki mineralne oraz witaminy. W trakcie leczenia pacjent powinien regularnie odwiedzać gabinet lekarza endokrynologa, a także wykonywać badania kontrolne.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.