Nowoczesne metody leczenia bruksizmu

Bruksizm to najbardziej powszechne i niszczące narząd żucia zaburzenie. Jego najbardziej znanym objawem jest zgrzytanie zębami, któremu może towarzyszyć również zaciskanie szczęki i inne uciążliwe objawy. Choć nie stanowi on zagrożenia życia, znacząco obniża jego jakość. Jak zatem skutecznie się go pozbyć?

Co to jest bruksizm?

Nazwa bruksizmu w pewnym stopniu oddaje jego istotę – pochodzi ona od greckiego słowa „brugmos”, oznaczającego "miażdżenie zębów" [1]. Powszechny sposób postrzegania tego zaburzenia pokrywa się z naukową definicją, która wskazuje, że bruksizm to ciągła i niekontrolowana aktywność mięśni żucia, prowadząca do ich wzmożonego napięcia w tym obszarze, a co za tym idzie – zaciskania zębów oraz zgrzytania nimi [2]. Nie jest to zaburzenie jednorodne. Wyróżnia się bruksizm w stanie czuwania (ang. awake bruxism, AB, bruksizm centryczny) oraz bruksizm w czasie snu (ang. sleep bruxism, SB, bruksizm ekscentryczny). Pierwszy z nich nierzadko ma podłoże emocjonalne: stres prowadzi do nadmiernego napięcia i aktywności mięśni, stąd osoba cierpiąca na to zaburzenie świadomie zaciska zęby, próbując uwolnić się od źródła stresu. Nie zgrzyta przy tym zębami, jak ma to miejsce w przypadku bruksizmu w czasie snu.

Przyczyny bruksizmu

Bruksizm może być pierwotny (idiopatyczny) lub wtórny. Ten ostatni może być związany ze schorzeniami neurologicznymi i psychicznymi (m.in. depresją), jak również zaburzeniami snu oraz przyjmowaniem niektórych leków (np. przeciwdepresyjnych) [2]. Oba jego rodzaje pojawiają się zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia.

Na rozwój bruksizmu wpływ mają również:

• nieprawidłowy rozwój jamy ustnej,

• wady zgryzu,

• dysfunkcje skroniowo-żuchwowe,

• palenie papierosów,

• nadużywanie alkoholu,

• czynniki psychologiczne i emocjonalne (m.in. nadpobudliwość, zaburzenia lękowe).

Jak rozpoznaje się bruksizm?

W teorii bruksizm rozpoznać jest łatwo, w praktyce jednak chorzy przez lata zmagają się z tym zaburzeniem. Nie wiedzą, do kogo udać się po pomoc, jakie nowoczesne metody leczenia są dostępne, a także – co jest kluczowe – jak destrukcyjne konsekwencje niesie za sobą brak jego leczenia. Niestety, lista powikłań bruksizmu jest długa: począwszy od bólu i łamania się zębów oraz ich nadmiernego zużycia po zmęczenie, bóle głowy (typu napięciowego i migrenowego), zaburzenia snu oraz przerost mięśni żucia.

W leczeniu bruksizmu stosuje się szyny zgryzowe wykonane z twardego materiału. Wiele korzyści, zwłaszcza w łagodzeniu bólu mięśniowo-powięziowego mięśni żwaczy, najbardziej zaangażowanych w to schorzenie, niosą też iniekcje domięśniowe tropokolagenu (badania wykazały, że są skuteczniejsze od domięśniowego podania środków przeciwbólowych na bazie lidokainy) [3].

Nie bez przyczyny mówi się, że kolagen to sprzymierzeniec gładkiej i elastycznej skóry. Jednak jego rola nie kończy się na aspekcie estetycznym, ponieważ to główne białko tkanki łącznej stanowi 30 proc. wszystkich białek w organizmie człowieka. To oznacza, że jego funkcje obejmują znacznie więcej niż tylko zachowanie pięknego wyglądu.

Tropokolagen, będący najmniejszą cząsteczką kolagenu, stanowi kluczowy element budulcowy większości organów, zwłaszcza skóry, kości, zębów, chrząstek, naczyń krwionośnych oraz rogówki oka. Dodatkowo, pełni on funkcję ochronną, uniemożliwiając przedostawanie się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych oraz toksyn. Wspiera również procesy ochronne w obrębie tkanki chrzęstnej [4].

Tropokolagen od lat wykorzystuje się w medycynie estetycznej. Badania i praktyka pokazują jednak, że przynosi również ulgę w wielu dolegliwościach, m.in. chorobach skóry, bólu stawów, zaburzeniach mięśniowych, fibromialgii oraz bruksizmie. Łagodzi ból mięśniowo-powięziowy głowy i szyi, a także zaburzenia mięśniowe (przykurcz, myospazm).

Tropokolagen regeneruje tkankę łączną, dzięki czemu możliwe jest wyeliminowanie bólu wynikającego z nieprawidłowego przekazywania bodźców przez włókna nerwowe w obszarze zaopatrywanym przez dane nerwy. Usprawnione jest też działanie naczyń krwionośnych w tym obszarze, które zaopatrują mięsień w tlen i substancje odżywcze, a zabierają stamtąd szkodliwe metabolity. Iniekcje na bazie tropokolagenu są niebolesne.

Warto, by wybrany do iniekcji preparat na bazie tropokolagenu, zawierał również naturalne substancje pomocnicze. W przypadku nieprawidłowego napięcia mięśni, z którym borykamy się między innymi przy bruksizmie, trafnym wyborem wydają się być np. bioflawonoidy (hiperycyna, kwercetyna i rutozyd). Odpowiadają one za obniżenie napięcia mięśni przyczynowych, jednocześnie wykazując silne działanie antyoksydacyjne, co pozwala na ochronę kolagenu przed uszkodzeniami. Ponadto, posiadają działanie przeciwzapalne, co przyczynia się do poprawy stanu struktur zbudowanych z tkanki łącznej oraz naczyń krwionośnych.

Zabiegi iniekcyjne z tropokolagenem nie należą do terapii bolesnych. Trwają zwykle kilka minut i szybko przynoszą efekty. Mogą stanowić świetne uzupełnienie leczenia leczenia bruksizmu i dają pacjentowi realną szansę na życie bez bólu.