Nowotwory jelit
Nowotwory jelit mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy. Jest ich duża mnogość ze względu na budowę komórek, obraz i przebieg kliniczny. Praktycznie żaden z tych rozrostów nie ma jeszcze jednoznacznie ustalonej przyczyny występowania. Mięśniaki, włókniaki, tłuszczaki, naczyniaki, nerwiaki, włókniakomięśniaki itd. nie wymagają w zasadzie interwencji lekarskiej, chyba że rozrost następuje do światła jelita i jest tak znaczny, że uciska na sąsiednie narządy i utrudnia przesuwanie się treści jelitowej. Nowotwory jelit rozpoznawane są na podstawie badania radiologicznego, wziernikowania i badania histopatologicznego.
1. Rak jelita grubego
Nieznana jest dokładnie przyczyna powstawania raka jelita grubego. Łączy się on jednak z predyspozycjami genetycznymi i czynnikami pokarmowymi, tzn. z dietą małoresztkową z dużą ilością tłuszczów. Dieta ta powoduje zmiany flory bakteryjnej w jelicie i przyczynia się do powstania substancji sprzyjających rozwojowi raka. Spowalnia perystaltykę jelit, co powoduje dłuższy kontakt narządu z substancjami szkodliwymi zawartymi w treści jelita.
Zmiany te mogą nastąpić w każdym odcinku jelita, najczęściej występują jednak w części końcowej (odbytnicy) i w części esowatej okrężnicy. Wczesne rozpoznanie i leczenie operacyjne rokuje praktycznie wyleczenie.
Warto pamiętać, że wczesne wykrywanie nowotworów oraz zmian przednowotworowych możliwe jest dzięki badaniu kolonoskopowemu. Jest ono dostępne w ramach NFZ dla obu płci po 50. roku życia, a w przypadku raka rodzinnego 10 lat wcześniej niż wystąpił on u ojca lub matki.
Wczesne objawy raka jelita to:
- zmiana rytmu i konsystencji wypróżnień,
- postępujące zwężenie (ścieńczenie) wydalanych mas kałowych, które mogą przyjmować wygląd „ołówka” lub „tasiemki”,
- pogłębiające się zaparcia,
- bóle i trudności w wydalaniu kału.
Leczenie zależy od rodzaju nowotworu i jego umiejscowienia. Wskazany jest wczesny zabieg operacyjny. W razie stwierdzenia przeciwwskazań do jego wykonania, zaleca się chemioterapię lub radioterapię oraz leczenie objawowe i ogólnie wzmacniające.
2. Rak jelita cienkiego
Złośliwe nowotwory jelita cienkiego najczęściej rozwijają się w jelicie krętym, natomiast nowotwory łagodne zazwyczaj występują w jelicie czczym. Wśród zmian nowotworowych jelita cienkiego wyróżnia się:
- chłoniaki – objawiają się pod postacią drobnych guzków i owrzodzeń w jelicie cienkim,
- rakowiaki – złośliwe nowotwory jelita cienkiego; prowadzą do niekorzystnych zmian w obrębie ściany jelita cienkiego,
- raka gruczołowego – jego głównym objawem jest zwężenie światła jelita.
Rak jelita cienkiego zazwyczaj początkowo nie daje żadnych objawów. W kolejnych stadiach zaawansowania choroby mogą wystąpić następujące dolegliwości: nudności, wymioty, krew w stolcu, żółtaczka, częste bóle brzucha.
Nowotwory jelita cienkiego najczęściej rozwijają się u osób po 60. roku życia. Śmiertelność wśród chorych na nowotwory jelita cienkiego jest niestety wysoka. Chorobę diagnozuje się na podstawie laparoskopii. Leczenie polega na przeprowadzeniu resekcji nowotworu oraz węzłów chłonnych, znajdujących się w jego pobliżu.
3. Zapobieganie nowotworom jelita
W profilaktyce nowotworów jelit wskazane są następujące elementy:
- dbałość o ogólną odporność;
- regularne wypróżnienia;
- unikanie jednostronnego odżywiania się, zwłaszcza spożywania w nadmiarze węglowodanów bezbłonnikowych, tłuszczów, białek, produktów wędzonych, przygotowanych poprzez kwaszenie lub peklowanie (tj. z użyciem saletry) oraz nieświeżych (spleśniałych, sfermentowanych) itd.;
- dieta bogatobłonnikowa oraz złożona z produktów gruboziarnistych, skracająca przez pobudzenie perystaltyki jelit tzw. pasaż jelitowy i tym samym w sposób naturalny skracająca kontakt szkodliwych substancji z błoną śluzową jelita.
Aby uniknąć rozwoju nowotworów jelit, należy unikać częstego i długotrwałego powstrzymywania się od oddania kału, a także jak najrzadziej zażywać środki przeczyszczające, ponieważ jelita przyzwyczajają się do nich. Ponadto zaleca się także skrupulatne przestrzeganie okresów karencji po zastosowaniu pestycydu oraz unikanie skażenia jarzyn, owoców i innych produktów spożywczych chemicznymi środkami ochrony roślin (tzw. pestycydami).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.