Nowy objaw stłuszczenia wątroby. Lekarz wskazuje, jak "cofnąć" chorobę
Stłuszczenie wątroby może nieść za sobą fatalne skutki, w tym marskość i raka. Badacze odkryli nowy objaw, który może sygnalizować tę chorobę. - Najtrudniejsze lekarstwo to namówienie pacjenta na zmianę stylu życia – mówi prof. Michał Grąt z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
1. Zaburzenia snu mogą alarmować o chorej wątrobie
Stłuszczenie wątroby to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób wątroby, z którym zmaga się już 25 proc. ludzi na całym świecie.
Co gorsze, dotyka coraz młodszych, a nawet dzieci. Warto więc mieć świadomość, na jakie sygnały reagować, bo objawy nie należą do charakterystycznych, jeśli w ogóle występują.
Naukowcy odkryli właśnie, że zaburzenia snu mogą sygnalizować, że wątroba potrzebuje pomocy. Wyniki badań opublikowane na łamach "Frontiers in Network Physiology" wskazują, że chodzi konkretnie o przerywany sen, który może być oznaką rozwijającego się stłuszczenia.
"Po raz pierwszy za pomocą obiektywnej metody, całodobowej aktygrafii (badanie wykorzystywane do diagnozy zaburzeń snu, polegające na rejestracji aktywności w ciągu dnia i nocy - red.), pokazujemy, że rytm snu i czuwania u pacjentów z MASLD rzeczywiście różni się od rytmu u osób zdrowych: u osób z MASLD wykazano znaczną fragmentację nocnego snu z powodu częstych przebudzeń i zwiększonej czujności" – wskazała dr Sofia Schaeffer z Uniwersytetu w Bazylei oraz autorka badania, cytowana przez serwis medicalxpress.com.
Badania wykazały, że pacjenci z MASLD (skrót od "metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease", czyli 'stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną" - przyp. red) budzili się w nocy o 55 proc. częściej w porównaniu ze zdrowymi ochotnikami, a także spali częściej i dłużej w ciągu dnia.
Pacjenci sami też zgłaszali, że ich zakłócony i nieefektywny sen jest krótszy, a zasypianie się opóźnia. Takie zaburzenia zgłosiło 32 proc. pacjentów z MASLD, w porównaniu do zaledwie 6 proc. zdrowych uczestników.
"Na podstawie naszych danych doszliśmy do wniosku, że fragmentacja snu odgrywa rolę w patogenezie MASLD" - wskazała dr Schaeffer. Zaznaczyła jednak, że nie wiadomo na razie czy to stłuszczenie powoduje zaburzenia snu, czy odwrotnie.
2. Niebawem zachoruje co drugi z nas
Tymczasem chorych ze stłuszczeniem gwałtownie przybywa, czemu sprzyja m.in. plaga otyłości. Serwis medicalxpress.com podaje, że stłuszczenie dotyka już 30 proc. dorosłych i od 7-14 proc. dzieci i młodzieży.
Zobacz także: 9 mln Polaków ma zniszczoną wątrobę. To nie jest wina alkoholu
Co więcej, eksperci prognozują, że do 2040 roku częstość występowania stłuszczenia wątroby wzrośnie do ponad 55 proc. u dorosłych osób.
Global Liver Institute alarmuje, że stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną (MASLD) to globalny problem, z którym zmaga się już 25 proc. ludzi na całym świecie, a według ekspertów ma być tylko gorzej.
To jedna z najczęstszych przewlekłych chorób wątroby na świecie. Na niealkoholowe stłuszczenie wątroby choruje już prawie 9 mln Polaków.
- Widzimy, jak zmieniła się epidemiologia chorób wątroby na przestrzeni lat, np. w Stanach Zjednoczonych. Epidemia otyłości to istotny problem, który niesie za sobą skutki w postaci m.in. zwiększonej liczby przeszczepień wątroby spowodowanej niewydolnością narządu – podkreślał w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Michał Grąt, specjalista chirurgii ogólnej i transplantologii z Kliniki Chirurgii Ogólnej,Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Wyjaśniał, że patologiczny proces ma początek w odkładaniu się kropelek tłuszczu w obrębie hepatocytów, czyli komórek wątroby. Jednak w pewnym momencie na odkładanie tłuszczu nasz organizm zaczyna reagować obroną i tak dochodzi do stanu zapalnego.
Zobacz także: Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD). Lekarz mówi, jak sobie z nią poradzić
To właśnie stan zapalny prowadzi do niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby, które uszkadza hepatocyty.
- Powtarzające się procesy uszkodzeń i regeneracji prowadzą do tworzenia się blizn łącznotkankowych. W wątrobie odkłada się więc kolagen, który odpowiada za włóknienie wątroby, a ostatecznym tego etapem jest marskość – tłumaczył prof. Grąt.
Chorzy ze stłuszczeniem wątroby mają też m.in. zwiększone ryzyko:
cukrzycy,
raka wątrobowokomórkowego,
przewlekłej choroby nerek,
chorób układu krążenia.
Ponadto stłuszczenie towarzyszy także takim chorobom trzustki i jelita grubego, a także insulinooporności.
3. Stłuszczenie można cofnąć
Niestety nie ma leku, który pomógłby w "odtłuszczeniu wątroby", a jedynym wyjściem jest zmiana stylu życia. I tu pojawia się problem.
- Oczywiście mamy takie leki, które wspomagają terapię, ale to nie one stanowią o istocie. Istota, a zarazem najtrudniejsze lekarstwo to namówienie pacjenta na zmianę stylu życia – wskazywał prof. Grąt.
Prawdziwą zmorą dla wątroby jest przetworzone jedzenie, nadmiar cukru, soli, niezdrowych tłuszczy i alkoholu. Niestety to także ulubiona dieta wielu Polaków, dlatego nie każdy potrafi z niej zrezygnować.
Tymczasem właśnie zdrowa dieta może być kluczem do odwrócenia skutków tej groźnej dolegliwości. Dr n. med. Szymon Suwała podkreśla, że najlepsza dieta, również dla osób, które zmagają się już ze stłuszczeniem wątroby, to dieta śródziemnomorska.
"Dieta śródziemnomorska, cechująca się ograniczeniem cukrów prostych, tłuszczów nasyconych, przetworzonych produktów mięsnych, bogata zaś w warzywa, nasiona, orzechy oraz tłuszcze nienasycone ma najsilniejsze dowody kliniczne korzystnego działania odwracającego zarówno stłuszczenie, zwłóknienie, jak i zapalenie wątroby, jednocześnie będąc dietą bardzo korzystną kardiometabolicznie" - tłumaczy w opublikowanym na Instagramie wpisie lekarz.
4. Skuteczność nawet u 90 proc. chorych
Dr Suwała wskazuje, że skuteczna może być również dieta ketogeniczna, choć trzeba jednak pamiętać o jej ograniczeniach.
"Dieta ketogeniczna nie powinna być stosowana u np. kobiet planujących ciążę i będących w ciąży (wiąże się bowiem ze zwiększonym o 30 proc. ryzykiem wad wrodzonych), a także u pacjentów z dyslipidemią. Choć powoduje redukcję stężenia trójglicerydów, działa niekorzystnie na frakcję LDL cholesterolu" - zaznacza lekarz.
Zwraca uwagę, że redukcja nadmiernej masy ciała u osób zmagających się ze stłuszczeniem wątroby, może dawać bardzo pozytywne efekty.
"Każde podejście promujące utratę nadmiarowej masy ciała jest korzystne. Utrata 5 proc. masy ciała wiąże się z cofaniem się MASLD w ciągu roku u ponad 60 proc. chorych, a w przypadku utraty 10 proc. masy ciała odsetek wzrasta do 90 proc.!" - podkreśla ekspert.
Przypomina także o aktywności fizycznej i wzmocnieniu mięśni.
"Udowodniono, że siła uścisku dłoni jest odwrotnie skorelowana z obecnością metabolicznego stłuszczenia wątroby. Warto skupić się w MASLD na naprzemiennym treningu wysiłkowo-oporowym" - radzi dr Suwała.
Dla skutecznej profilaktyki, jak i leczenia ważne jest, by maksymalnie ograniczyć przetworzone produkty i smażone jedzenie, a zamiast cukrów prostych, stawiać na węglowodany złożone (zamiast pszennego chleba, makaronu czy białego ryżu - lepiej postawić na produkty pełnoziarniste, np. kasze, żytni chleb i brązowy ryż).
Warto też jak najczęściej należy sięgać po produkty roślinne, a także tłuszcze pochodzenia roślinnego. Zamiast smalcu, tłustych mięs i nabiału, lepiej wybierać oliwę z oliwek, olej rzepakowy czy lniany, awokado, orzechy i bogate w kwasy omega-3 tłuste ryby morskie.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.