9 mln Polaków ma zniszczoną wątrobę. To nie jest wina alkoholu

Global Liver Institute alarmuje, że stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną (MASLD) to globalny problem, z którym zmaga się już 25 proc. ludzi na całym świecie, a według ekspertów ma być tylko gorzej.

To jedna z najczęstszych przewlekłych chorób wątroby na świecie. Na niealkoholowe stłuszczenie wątroby choruje już prawie 9 mln Polaków.

Eksperci alarmują, że ten dramatycznie rosnący problem wynika głównie z niezdrowego stylu życia. Do głównych czynników, które wpływają na rozwój choroby, należą otyłość, która nie bez powodu jest nazywana "matką wszystkich chorób", a także cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe.

Biorąc pod uwagę fakt, że każda z tych chorób to problem milionów Polaków (z otyłością zmaga się ok. 9 mln osób, z cukrzycą - ponad 3 mln, nadciśnieniem - ponad 10 mln, a zaburzeniami lipidowymi - nawet 21 mln), skala zagrożenia MASLD jest ogromna.

U chorych dochodzi do nadmiernego gromadzenia się tłuszczu w komórkach wątroby, ale objawy wcale nie są charakterystyczne. Wręcz przeciwnie - choroba atakuje zazwyczaj "po cichu".

- Choroba rozwija się, a pacjent nawet nie zdaje sobie z tego sprawy, bo nie ma żadnych dolegliwości bólowych - tłumaczyła w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Anna Piekarska, ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. dr Wł. Biegańskiego w Łodzi.

Lekarka ostrzega też, że coraz częściej chorobę wykrywa się u młodych osób, a nawet dzieci, co jest konsekwencją niezdrowego stylu życia.

- To schorzenie wieloczynnikowe, które wymaga holistycznego podejścia. Kluczowa jest współpraca pomiędzy lekarzami różnych specjalności – hepatologami, kardiologami, diabetologami, internistami i zwłaszcza lekarzami pierwszego kontaktu. Pozwoliłoby to na zapewnienie kompleksowej opieki - wskazuje prof. Marek Hartleb z Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

W związku z bezobjawowym przebiegiem MASLD (dysfunkcja metaboliczna) wiele osób dowiaduje się o swojej chorobie przypadkowo np. podczas USG albo przy okazji badań profilaktycznych, które wykażą nieprawidłowości w próbach wątrobowych.

Dopiero gdy choroba postępuje, mogą pojawić się m.in.:

• uczucie pełności i dyskomfort po prawej stronie brzucha w okolicy wątroby,
• zmęczenie i ogólne osłabienie,
• nadmierne wzdęcia i problem z trawieniem,
• utrata apetytu,
• spadek masy ciała.

W zaawansowanych przypadkach, gdy dochodzi do marskości, mogą pojawić się poważniejsze i widoczne objawy m.in. żółtaczka, świąd, wodobrzusze (nagromadzenie płynu w jamie brzusznej), czy zmiany na nogach (np. opuchlizna, zmiany koloru skóry).

- Niestety, brak objawów opóźnia diagnozę i bardzo często wykrywamy ją w momencie, kiedy choroba doprowadziła już do znacznego uszkodzenia wątroby, w tym marskości. To znacznie zwiększa ryzyko raka wątrobowokomórkowego. Marskość jest diagnozowana u kilku procent pacjentów, którzy chorują na stłuszczenie wątroby. Szanse na wyleczenie w takim przypadku są znacznie mniejsze - przyznała prof. Piekarska.

Global Liver Institiute ostrzega, że w Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, alarmująco rośnie liczba zachorowań na choroby wątroby.

- Każdego roku stanowią one 2,22 proc. wszystkich zgonów, stając się dziewiątą główną przyczyną śmierci. Dodatkowo, około 68 proc. mężczyzn i 53 proc. kobiet zmaga się z nadwagą, co znacząco zwiększa ryzyko chorób wątroby. Wątroba jest często ignorowana - zaznacza Giacomo Donnini z Global Liver Institute.

Co więcej, MASLD to problem, który wykracza poza wątrobę. Może też prowadzić do poważnych powikłań sercowo-naczyniowych.

- Badania wskazują, że osoby z MASLD są w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia chorób serca, takich jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze czy zawał serca. Dlatego istotne jest, aby ta grupa osób była regularnie monitorowana pod kątem zdrowia sercowo-naczyniowego - wskazuje dr hab. n. med. Marcin Barylski z Kliniki Chorób Wewnętrznych i Rehabilitacji Kardiologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Eksperci prognozują, że przez fatalną dietę opartą na przetworzonym jedzeniu i słodkich napojach, chorych będzie przybywać.

Dlatego kluczowa zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce jest zmiana trybu życia (połączenie właściwej diety i regularnej aktywności fizycznej). Należy maksymalnie ograniczyć przetworzone produkty i smażone jedzenie. Miejsce cukrów prostych powinny zająć węglowodany złożone. Zamiast pszennego chleba, makaronu czy białego ryżu - lepiej postawić na produkty pełnoziarniste, np. kasze, żytni chleb i brązowy ryż.

Jak najczęściej należy sięgać po produkty roślinne, a także tłuszcze pochodzenia roślinnego. Zamiast smalcu, tłustych mięs i nabiału, lepiej wybierać oliwę z oliwek, olej rzepakowy czy lniany, awokado, orzechy i bogate w kwasy omega-3 tłuste ryby morskie.

Eksperci Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB ostrzegają też przed izomerami trans nienasyconych kwasów tłuszczowych (zwanych potocznie tłuszczami trans), które powstają w procesie uwodornienia olejów roślinnych.

"Dzięki temu procesowi technologicznemu, oleje roślinne przechodzą z naturalnej konsystencji płynnej w postać stałą, co pozwala na szerokie ich wykorzystanie w przemyśle jako składnik słodyczy, słonych przekąsek, zup i sosów w proszku czy kostek bulionowych" - wskazują eksperci Instytutu.

Podkreślają, że należą one do "złych" tłuszczów, które działają bardzo negatywnie na miąższ wątroby. Ich nadmiar w diecie prowadzi m.in. do akumulacji kropelek tłuszczowych w komórkach wątrobowych, a w efekcie do jej stłuszczenia, a także do wzrostu stężenia białek, które są markerami stanu zapalnego.

WHO wskazuje, że spożycie tłuszczów trans powinno być tak niskie, jak to tylko możliwe. Dodatkowo, po konsultacji z lekarzem, można stosować leki hepatoprotekcyjne, w tym te zawierające fosfolipidy, które pomagają redukować stłuszczenie wątroby oraz obniżają poziom enzymów wątrobowych.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl