Oddawanie krwi a zdrowie kobiet i mężczyzn – co warto wiedzieć?
Oddawanie krwi a zdrowie kobiet i mężczyzn to temat, który podejmuje wiele osób rozważających bycie honorowym krwiodawcą. Pojawia się wiele pytań. Czy regularne upuszczenie krwi nie szkodzi? Czy jest bezpieczne? Kto może się do tego zobowiązać, a kto nie?
1. Oddawanie krwi a zdrowie kobiet i mężczyzn
Oddawanie krwi a zdrowie kobiet i mężczyzn jest kwestią, którą rozważa wiele osób, które biorą pod uwagę zostanie krwiodawcą. Dlaczego? Wokół tematu narosło sporo mitów. Nieprawdą na przykład jest, że oddawanie krwi uzależnia i szkodzi zdrowiu.
Żadne badania naukowe nie potwierdziły niepożądanych skutków długotrwałego i regularnego oddawania krwi. Ani jednorazowe, ani wielokrotne jej upuszczanie nie powoduje konieczności powtarzania procedury w przyszłości. Organizm nie produkuje więcej krwi, niż potrzebuje.
Warto także pamiętać, że oddawanie krwi jest bezpieczne, nie grozi zakażeniem czynnikami chorobotwórczymi przenoszonymi drogą krwi, ponieważ podczas wykonywania procedury używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku, a pobieraniem krwi zajmuje się wyspecjalizowany personel medyczny.
2. Kto może oddawać krew?
Krew jest podawana osobom, u których występują braki krwi i jej składników. Może być to skutek wypadku, oparzenia czy urazu, przejścia zabiegu operacyjnego, ale także nieprawidłowości czy chorób, takich jak choroba nowotworowa czy rozrostowa, zaburzenia krzepnięcia, chemioterapia czy transplantacja. Kto może być jej dawcą?
Oddawanie krwi jest procedurą medyczną, do której mogą przystąpić osoby w wieku od 18 do 65 roku życia, o wadze powyżej 50 kg. Najważniejsze i kluczowe jest to, że dawca musi być zdrowy, a oddanie krwi nie stanowi zagrożenia dla jego życia i zdrowia. Co więcej, pobrana krew musi być bezpieczna dla potencjalnych biorców.
Oddawanie krwi – badania
Przy każdym oddaniu krwi u krwiodawcy wykonuje się rutynowo następujące badania: morfologia krwi i wzór odsetkowy krwinek białych (tzw. rozmaz). U osób systematycznie oddających krew dodatkowo raz w roku, poziom hemoglobiny, grupa krwi układu ABO, test kiłowy, antygen HBs, DNA-HBV, przeciwciała anty-HCV, RNA HCV, przeciwciała anty-HIV oraz RNA HIV, grupa krwi układu Rh, a przy kolejnych donacjach również inne układy grupowe, * przeciwciała.
W sytuacji, gdy wypełniona ankieta oceniająca stan zdrowia oraz badania wykonywane u krwiodawców wysuwają podejrzenie, że oddanie krwi wywołać jakiekolwiek niepożądane skutki u krwiodawcy, nie jest on kwalifikowany przez lekarza - czasowo lub na stałe.
3. Oddawanie krwi a zdrowie – korzyści i skutki niepożądane
Specjaliści twierdzą, że oddawanie krwi może przyczyniać się do poprawy zdrowia, ponieważ wiąże się z:
- mniejszym ryzykiem zawału mięśnia sercowego
- niższym ciśnieniem tętniczym krwi
- niższym stężeniem cholesterolu całkowitego, "złego" cholesterolu LDL i triglicerydów we krwi
- mniejszym ryzykiem choroby nowotworowej.
Z oddawaniem krwi wiąże się także ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak osłabienie (szczególnie podczas pierwszych upustów krwi), uszkodzenia żyły lub tętnicy, uszkodzenie nerwów czy ścięgna, miejscowe reakcje alergiczne. Sytuacje takie zdarzają się jednak rzadko.
4. Oddawanie krwi a zdrowie – przeciwwskazania
Istnieje wiele przeciwwskazań do oddania krwi. To na przykład:
- przebyta żółtaczka zakaźna,
- choroby autoimmunologiczne,
- choroby układu krążenia,
- choroby układu nerwowego,
- choroby układu endokrynnego,
- choroba nowotworowa,
- przebyte zawały i udary,
- nadciśnienie tętnicze.
Wyróżnia się także okresowe przeciwwskazania do oddania krwi. To ciąża i laktacja, przebyta operacja w ostatnim półroczu, choroby zakaźne, zabieg akupunktury i wykonanie tatuażu, okres odczulania w alergii czy zabieg stomatologiczny lub kosmetyczny, w wyniku którego doszło do naruszenia powłok skórnych. Listę tych wymogów można znaleźć na stronach internetowych Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
Oddawanie krwi a okres
W przypadku kobiet nie jest możliwe oddawanie krwi podczas miesiączki i kilka dni po jej zakończeniu.
5. Oddawanie krwi - zasady
Krew można oddać w Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na terenie całej Polski, w oddziałach terenowych i mobilnych punktach pobierania krwi, w ramach akcji wyjazdowych. Ile krwi się oddaje? Jednorazowo pobiera się tylko 450 ml pełnej krwi. Samo pobranie trwa zwykle 5-8 minut.
Krew można oddawać regularnie, jednak należy robić to w ściśle określonych odstępach czasowych. Co to znaczy?
Jeśli chodzi o krew pełną, kobiety mogą oddawać ją nie częściej niż 4 razy w roku z przerwami trwającymi co najmniej 8 tygodni, zaś mężczyźni nie częściej niż 6 razy w roku z przerwami trwającymi co najmniej 8 tygodni.
Z kolei osocze, po spełnieniu szczególnych wymagań, można oddać co tydzień (maksymalnie 25 litrów osocza w ciągu roku), płytki krwi – 12 razy w roku (przerwy między pobraniami muszą wynosić minimum 4 tygodnie), zaś koncentrat krwinek czerwonych (KKCz) co 8 tygodni.
Po oddaniu krwi należy pamiętać o kilku zasadach: wypoczynku, spożyciu soku lub czekolady, unikaniu nagłej zmiany pozycji z leżącej na stojącą, niewykonywaniu intensywnej aktywności fizycznej i nieobciążania ręki, z której pobierano krew. Warto pamiętać, że w dniu oddania krwi honorowym krwiodawcom przysługuje dzień wolny od pracy.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.