Stewia. Naukowcy twierdzą, że może pomóc z walce z boreliozą
Badania nad szkodliwością cukru rozpoczęły się już w XIX wieku. Nie były zaawansowane i opierały się na obserwacji obiektów poddanych eksperymentom, ale jednoznacznie dowodziły, że cukier jest trucizną. Okazało się, że tuczy, powoduje próchnicę, może przyczynić się do cukrzycy, żywi raka, zwiększa ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, wzmaga zaburzenia natury psychicznej, etc. Zwierzęta żywione cukrem zdychały, a u ludzi występowały objawy zagłodzenia.
Rozpoczęto poszukiwania innych, mniej szkodliwych substancji słodzących. Globalna społeczność przeszła już więc fazę aspartamu, cukru trzcinowego, ksylitolu, sorbitolu, fruktozy, syropów roślinnych (klonowego, z agawy, ryżowego, daktylowego), słodów i melasy. Jedne z nich okazały się szkodliwe, inne (jeszcze) nie. Niesłabnącym powodzeniem cieszy się również miód, a ostatnio... stewia.
Czy stewia może się okazać skuteczna w walce z boreliozą? Jak pokazują ostatnie badania przeprowadzone przez naukowców z University of New Haven, istnieją pewne uzasadnione dowody wskazujące na korzystny efekt, jaki stewia może mieć w walce z Borrelia burgdorferi - patogenem odpowiedzialnym za boreliozę, zwaną również "chorobą z Lyme".
1. Czym jest borelioza?
Borelioza to ukryta infekcja powszechnie nazywana "Wielkim Imitatorem", ponieważ jej objawy często naśladują inne dolegliwości, takie jak: choroby tarczycy, toczeń rumieniowaty, uogólnione zaburzenia lękowe, zaburzenia paniczne, depresję, zespół przewlekłego zmęczenia, reumatoidalne zapalenie stawów i fibromialgię.
Gdy lekarz podejrzewa u pecjenta obecność boreliozy, wykonywany jest specjalny test o nazwie ELISA. Niestety, niektóre badania wskazują, że test ten nie wykrywa nawet ok. 50 procent przypadków boreliozy.
2. Kilka słów o teście ELISA
- Test ELISA (ang. enzyme-linked immunosorbent assay), czyli test immunoenzymatyczny, jest powszechnie stosowany w badaniach medycznych. Polega na wykrywaniu reakcji antygenu z przeciwciałem w badanej próbce (przy czym najogólniej rzecz biorąc, szukać możemy zarówno przeciwciał, jak i antygenów – mając jeden składnik szukamy "pasującego odpowiednika"). Test ten charakteryzuje jednak niska swoistość, zdarzają się wyniki fałszywie dodatnie, stąd też istnieje konieczność ich potwierdzania innymi metodami - powiedział doktor Przemysław Szarejko z NZOZ Poradnia Lekarza Rodzinnego Wanda Chmielewska w Białymstoku.
Większość ludzi nie jest w stanie przypomnieć sobie chwili ukąszenia przez kleszcza. Jednak nawet w przypadku prawidłowego rozpoznania choroby, skuteczne leczenie boreliozy również jest wielkim wyzwaniem. Według International Lyme and Associated Diseases Society, krótki cykl podawania antybiotyków nie wystarczy, żeby skutecznie wyleczyć zakażenie.
Oczywiście, wciąż potrzebujemy lepszych metod rozpoznawania i leczenia boreliozy. Badanie z 2015 roku, opublikowane w czasopiśmie "European Journal of Microbiology and Immunology" sugeruje, że musimy przenieść naszą uwagę od antybiotyków w stronę ekstraktów z roślin. Chociaż wciąż potrzebne są testy na ludziach, warto zapoznać się z wynikami ostatnich badań dotyczących skuteczności wykorzystania stewii w leczeniu boreliozy. Zacznijmy jednak od podstawowego pytania.
3. Dlaczego walka z boreliozą jest taka trudna?
- Wynika to z kilku przyczyn - począwszy od trudności w rozpoznaniu choroby, poprzez różnorodność objawów wywoływanych przez krętki (borelioza jest chorobą wieloukładową a dodatkowo przebiega wieloetapowo) aż po nietypowość samych bakterii, które charakteryzują się wyjątkowo długim (jak na "standardy" bakterii) czasem podziału oraz bytowaniem w organizmie ludzkim w różnych stadiach rozwojowych - powiedział doktor Przemysław Szarejko z NZOZ Poradnia Lekarza Rodzinnego Wanda Chmielewska w Białymstoku.
4. Czy stewia rzeczywiście zabija boreliozę?
Objawy boreliozy zwykle nie ustępują po zastosowaniu standardowego, 2-4 tygodniowego leczenia z użyciem doksycykliny lub amoksycyliny. Badacze odkryli, że skuteczny może się tu okazać wyciąg z liści stewii.
Zespół odkrył, że wystawienie B. burgdorferi na działanie wyciągu z liści stewii, ujarzmiło chorobę w różnych jej postaciach. Chodzi o ciekły słodzik ze stewii, który jest około 200 razy słodszy niż cukier. Jak wiadomo, borelioza jest bardzo złożonym patogenem i obejmuje wiele różnych form.
5. Co udało się ustalić?
- Naukowcy stosowali cztery typy stewii: trzy w postaci płynnej, pochodzące ze standardowej ekstrakcji alkoholowej i jedną w formie sproszkowanej. Sproszkowana, rozpuszczona w cieczy stewia, nie okazała się skuteczna w eliminowaniu boreliozy, ale próbki ciekłej stewii, uzyskanej w wyniku ekstrakcji z użyciem alkoholu, już tak.
- Wyciąg z liści stewii wykazywał lepsze wyniki niż poszczególne leki stosowane w leczeniu boreliozy (takie jak doksycyklina, cefoperazon, daptomycyna i ich kombinacje).
- Co ciekawe, tydzień po zastosowaniu leczenia, żywotne B. burgdorferi zaczęły ponownie pojawiać się w grupach antybiotykowych. Nie miało to miejsca w grupie, w której użyto stewii, w której infekcja całkowicie znikała po siedmiu dniach.
- Biofilm związany z boreliozą, w rzeczywistości wzrastał wraz z indywidualnym leczeniem antybiotykami.
Zdaniem ekspertów, nie jesteśmy jeszcze na etapie, w którym możemy przepisać cały liść lub ciekły wyciąg ze stewii w celu leczenia boreliozy, ale nie znaczy to, że musimy całkowicie z niej zrezygnować.
6. Kilka słów o stewii
Działanie tego zioła zostało już potwierdzone naukowo: kemferol może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka trzustki o 23 proc., a kwas chlorogenowy redukuje przemianę glukozy w glikogen i minimalizuje wchłanianie glukozy w jelitach, co z kolei ma odzwierciedlenie w poziomie cukru we krwi. U osób jedzących stewię obserwuje się również zmniejszenie ilości glukozy we krwi oraz wzrost stężenia glukozo-6-fosforanu i glikogenu w wątrobie.
Stewia jest niskokaloryczna i około 40 razy słodsza od cukru. Za tę słodycz odpowiadają stewiozydy, stewiolbiozydy, rebaudiozydy A-E i dulkozydy. Stewiozyd jest związkiem nie węglowodanowym, dzięki czemu stewia ma inne właściwości niż sacharoza, m. in. jest bardziej trwała i odporna na zmiany temperatury, a także nie podlega fermentacji.
Ogromne znaczenie dla zdrowia mają także zawarte w stewii sterole i antyoksydanty, takie jak: triterpeny, mnóstwo flawonoidów (kemferol, kwercetyna, kwas chlorogenowy, kwas kawowy, izokwercytyna, izostewiol, etc.) i garbniki. Dodatkowo, tak jak w przypadku innych roślin, stewia zawiera bogactwo witamin i minerałów regulujących pracę wszystkich układów ciała ludzkiego.
Popularne obecnie zioło reguluje także inne procesy w organizmie, m.in. rozszerza naczynia krwionośne, wzmaga wydzielanie sodu i wydalanie moczu. W efekcie, prowadzi to do obniżenia ciśnienia krwi. W przeciwieństwie do cukru, nie tylko nie psuje zębów, lecz pozytywnie wpływa na florę bakteryjną w jamie ustnej, przyczyniając się tym samym do zapobiegania próchnicy.
Swoje zastosowanie znajduje również w medycynie tradycyjnej. Wzorem pierwszych użytkowników, Indian z plemienia Guarani, używa się stewii w celu leczenia zakażonych ran, stanów zapalnych, depresji, łagodzenia obrzęku nóg oraz zmniejszenia masy ciała.
7. Kto powinien zamienić cukier na stewię?
Zgodnie z najnowszymi badaniami - wszyscy. Z medycznych względów jednak ta roślina słodząca jest odpowiednia dla: osób z cukrzycą, nadciśnieniem, chorobami tarczycy lub ze zbyt dużym cholesterolem, osób otyłych, będących na diecie niskowęglowodanowej, a także dla kobiet w ciąży i niemowląt.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.