Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Monika Łapczyńska

Odwodnienie u niemowląt i dzieci - charakterystyka, przyczyny, leczenie

Odwodnienie u niemowląt i dzieci to bardzo niebezpieczny stan.
Odwodnienie u niemowląt i dzieci to bardzo niebezpieczny stan. (iStock)

Odwodnienie u niemowląt i dzieci to stan niedoboru płynów w organizmie. Może być ono wynikiem biegunki, wymiotów lub spożywania zbyt małej ilości płynów. Oznaki odwodnienia u dziecka to: zapadnięte oczy, zmniejszona częstotliwość oddawania moczu, zapadnięte ciemiączko u niemowląt, brak łez podczas płaczu, wysuszona śluzówka, apatia i drażliwość. Na odwodnienie szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci, ponieważ tracą płyny szybciej niż osoby dorosłe.

spis treści

1. Czym jest odwodnienie u niemowląt i dzieci?

Odwodnienie u niemowląt i dzieci oznacza stan niedoboru płynów w organizmie. W większości przypadków spowodowane jest ono zatruciem pokarmowym, rozwolnieniem, wymiotami lub podawaniem zbyt małych ilości płynów.

Odwodnienie jest niezwykle poważnym zjawiskiem, gdyż poziom wody oraz elektrolitów w organizmie niemowlęcia lub dziecka spada do niebezpiecznego poziomu. Zaburzone zostają prawidłowe funkcje organizmu. Dziecko odwodnione może być bardzo osłabione, apatyczne. Towarzyszy mu zwykle zmniejszona częstotliwość oddawania moczu.

Zobacz film: "Odżywianie w ciąży - lepszy start w przyszłość dla dziecka"

To też warto wiedzieć

Na odwodnienie szczególnie narażone są przede wszystkim niemowlaki oraz małe dzieci. W ich przypadku utrata wody oraz elektrolitów następuje znacznie szybciej niż u osób dorosłych.

2. Przyczyny odwodnienia u niemowląt i dzieci

Odwodnienie u niemowląt i dzieci to bardzo niebezpieczny stan. Najczęstszą przyczyną odwodnienia u dzieci i niemowląt jest infekcja wirusowa objawiająca się:

W wielu przypadkach infekcja jest wywoływana przez rotawirusy. Odwodnienie u niemowląt i dzieci może pojawić się również w przebiegu aft czy skaleczeń w obrębie jamy ustnej. Tego typu rany również mogą być wynikiem działania wirusów.

Ranom, aftom czy zadrapaniom w jamie ustnej często towarzyszą dolegliwości bólowe. Dziecko nie chce jeść, ponieważ przeżuwanie jedzenia sprawia mu dotkliwy ból. Taka sytuacja zniechęca dziecko do spożywania pokarmów i picia napojów.

Niechęć do spożywania potraw może być również związana z wystąpieniem u dziecka infekcji bakteryjnej. W takiej sytuacji dziecko lub niemowlę może uskarżać się na ból brzucha, wymioty, czy rozwolnienie. Infekcje tego typu mają zwykle związek z bakteriami salmonella i E. coli.

Kolejną przyczyną odwodnienia bywa lamblioza, choroba pasożytnicza w obrębie jelita cienkiego, wywoływana przez pierwotniaki Gardia lamblia.

Najczęstszym objawem lambliozy u dzieci jest wodnista biegunka, która może powodować nadmierną utratę płynów, co w konsekwencji prowadzi do odwodnienia organizmu.

Odwodnienie u dzieci i niemowląt może wystąpić również w wyniku nadmiernej potliwości. Zjawisko to jest dość częste w okresie wiosennym i letnim. Rodzice małych dzieci powinni zadbać o to, by w czasie upałów, maluchy spożywały jak najwięcej niegazowanej wody. To jedyny sposób, aby uniknąć odwodnienia.

3. Objawy odwodnienia u niemowląt

Do pierwszych symptomów odwodnienia u niemowląt i dzieci należą:

  • osłabienie,
  • apatia,
  • rozdrażnienie,
  • suche usta,
  • wysuszona śluzówka,
  • płacz bez łez

W przypadkach ciężkich, objawami są:

  • przesuszona skóra,
  • mniejsza ilość oddawanego moczu,
  • zmiana zapachu i koloru moczu,
  • zapadnięte ciemiączko u niemowląt,
  • zapadnięte oczy.

4. Jak zaspokoić pragnienie u dzieci?

4.1. Woda

Pediatrzy zalecają do ugaszenia pragnienia wodę – pijąc wodę, dziecko nie straci apetytu ani nie będzie miało w przyszłości problemów z próchnicą i otyłością.

Najlepiej podawać wodę za pomocą łyżeczki lub kubeczka niekapka, aby dziecko nie odzwyczaiło się od piersi. Dziecku wystarczy tylko kilka łyżeczek wody, nie przesadzaj więc z jej ilością. Gdy dziecko stanowczo ci sygnalizuje, że nie chce już pić, to następną porcję podaj mu po upływie paru godzin.

Najlepiej podawać swojemu dziecku butelkowaną wodę niskozmineralizowaną i niskosodową, specjalnie tworzoną dla niemowląt. Stan idealny jest wtedy, gdy ilość składników mineralnych nie przekracza 500 mg/l, a sodu jest mniej niż 15 mg/l. Pamiętać należy, że woda z kranu nie spełnia wymogów wody dla dzieci.

Woda podawana maluszkowi powinna być przegotowana i ostudzona. Nawet woda kranowa przefiltrowana za pomocą specjalnych filtrów nie nadaje się do bezpośredniego spożycia przez dziecko, ponieważ zawiera liczne związki chemiczne i metale, które mogą zaszkodzić zdrowiu.

4.2. Herbatki

Zalecane są również herbatki dla niemowląt, jednak w niewielkich ilościach, ze względu na zawarty w nich cukier. Można również podawać dziecku soki, najlepiej rozcieńczone w proporcji 1:1 z wodą. Najzdrowsze są soki mało słodkie i gęste, przecierowe, pełnowartościowe, przeznaczone dla dzieci.

Zobacz także:

4.3. Płyny nawadniające

Jeśli dziecko doświadcza biegunki lub wymiotów, konieczne jest uzupełnianie niedoboru płynów w jego organizmie. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania odwodnieniu jest podawanie maluchom doustnego płynu nawadniającego. Jest to preparat, który w optymalny sposób nawadnia organizm, wyrównując straty wody i elektrolitów.

Doustny płyn nawadniający powinien być stałym elementem wyposażenia domowej apteczki, ponieważ pozwala uniknąć odwodnienia u dziecka.

5. Jak uniknąć odwodnienia u niemowląt?

  • Po pierwsze: kiedy zaobserwujesz u dziecka objawy odwodnienia, podawaj mu wodę kilka razy w ciągu dnia w niewielkich ilościach.
  • Po drugie: częściej karm piersią dziecko w czasie upałów.
  • Po trzecie: podawaj dziecku butelkowaną wodę dla niemowląt, herbatki z rumianku oraz słabe napary owocowe.
  • Po czwarte: napoje powinny mieć temperaturę pokojową.

Pamiętaj, że upalne dni mogą okazać się niebezpieczne nie tylko dla twojego dziecka, ale również dla ciebie. Miej zawsze w takie dni butelkę wody dla maluszka i dla siebie. Gdy odwodnienie organizmu dziecka jest na tyle duże, że dziecko jest wyraźnie osłabione i apatyczne, jak najszybciej zgłoś się do lekarza.

W skrajnych przypadkach odwodnienia (z towarzyszącą gorączką i biegunką) konieczne jest umieszczenie dziecka w szpitalu i podanie mu kroplówki.

6. Jaką dietę stosować przy odwodnieniu?

Jaką dietę stosować przy odwodnieniu? To pytanie spędza sen z powiek wielu rodzicom. Priorytetem rodzica powinno być przede wszystkim przywrócenie prawidłowego nawodnienia organizmu dziecka, a także poziomu elektrolitów występujących w organizmie. Jeśli dziecko zmaga się z podobnym problemem, niezwykle ważne jest to, by podawać dziecku odpowiednią ilość płynów nawadniających. Zalecana jest również modyfikacja dotychczasowej diety. Dziecko powinno spożywać dużo owoców i warzyw, a także pokarmów płynnych. Oprócz wody mineralnej, dziecko może sięgnąć po rozcieńczone soki owocowe lub niesłodzone kompoty.

Wbrew obiegowej opinii, nawadnianie organizmu rosołem, słodzonym napojem nie jest najlepszą opcją! Płyny te nie zawierają bowiem odpowiednich proporcji glukozy i soli mineralnych, przez co mogą nasilać biegunkę.

Na liście produktów powinny znaleźć się m.in. pełnoziarniste ryże, ziemniaki, ciemne pieczywo, płatki zbożowe. Warto podawać dziecku chude mięso, jogurty niesłodzone. Dieta powinna dostarczać maluchowi niezbędne składniki odżywcze i minerały. Powinna być również dostosowana do wieku maluszka.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze