Opóźnione pokwitanie
Opóźnione dojrzewanie płciowe to termin, jakiego używa się, gdy u dziewcząt po 13. roku życia i u chłopców po 14. roku życia nie wystąpią pierwsze objawy pokwitania. Dojrzewanie to okres, kiedy ciało człowieka zmienia się z dziecięcego w dorosłe. U dziewcząt rosną piersi i włosy łonowe. Pojawia się także miesiączka, biodra rozszerzają się, a ciało staje się bardziej krągłe. Dojrzewanie płciowe chłopców polega na pojawieniu się owłosienia na twarzy i w okolicach narządów płciowych, a także powiększeniu jąder i penisa. Zmienia się także kształt ciała – ramiona stają się szersze, a ciało nabiera muskulatury. Takie zmiany są to tzw. trzeciorzędowe cechy płciowe.
1. Przyczyny opóźnionego pokwitania
Pokwitanie jest spowodowane zmianami hormonalnymi. W ciele dziewcząt następuje zwiększona produkcja estrogenu, a u chłopców testosteronu. Dojrzewanie płciowe trwa kilka lat, a czas jego rozpoczęcia jest inny dla każdej osoby. Przyjmuje się, że u dziewcząt pokwitanie zaczyna się między 7. a 13. rokiem życia, a u chłopców pomiędzy 9. a 15. rokiem życia. Jednak u niektórych osób, mimo osiągnięcia górnej granicy początku dojrzewania, nie pojawiają się żadne zmiany w ciele. Wówczas mówi się o opóźnionym pokwitaniu.
Istnieje kilka przyczyn opóźnionego dojrzewania płciowego. Najczęściej powodem późniejszego pokwitania jest konstytucjonalne lub rodzinne opóźnienie wzrastania i dojrzewania. Wówczas zwykle nie prowadzi się żadnego leczenia. Nastolatki dojrzewają w normalny sposób, tyle że nieco później niż ich rówieśnicy.
Opóźnione dojrzewanie może być także spowodowane problemami zdrowotnymi. Niektóre osoby z chronicznymi chorobami, takimi jak cukrzyca, mukowiscydoza, choroba nerek, a nawet astma mogą później dojrzewać, ponieważ choroby utrudniają rozwój ciała. Właściwe leczenie tych chorób może zmniejszyć ryzyko opóźnionego pokwitania.
Inną przyczyną opóźnionego dojrzewania płciowego jest niedożywienie. Niedobór składników odżywczych i zbyt mało kaloryczna dieta mogą zatrzymać prawidłowy rozwój. Dlatego też nastolatki, które cierpią na anoreksję, często tracą tak dużo wagi, że pokwitanie zostaje opóźnione. Nawet zdrowe nastolatki, które prowadzą bardzo aktywny tryb życia, mogą mieć trudności z rozpoczęciem dojrzewania, ponieważ do procesów, jakie zachodzą w ich ciałach podczas pokwitania, konieczna jest odpowiednia ilość tłuszczu. Opóźnione dojrzewanie płciowe może być także wynikiem problemów z tarczycą, a także wynikać ze zmian chromosomalnych.
2. Rozpoznanie i leczenie opóźnionego pokwitania
Oprócz badania lekarskiego, do diagnozy konieczny jest wywiad lekarski. Lekarz musi ustalić, czy w rodzinie były przypadki opóźnionego dojrzewania płciowego, a także, czy nastolatek cierpi na przewlekłe choroby. Zwykle wykonuje się także badanie zewnętrznych narządów płciowych oraz badanie radiologiczne ręki i nadgarstka, aby określić wiek kostny.
Osoba, u której podejrzewa się opóźnione dojrzewanie płciowe, powinna także wykonać następujące badania:
- morfologię krwi obwodowej,
- ogólne badanie moczu,
- oznaczenie podstawowych stężeń lutropiny, folitropiny, tyreotropiny i prolaktyny,
- oznaczenie stężenia testosteronu u chłopców i estradiolu u dziewcząt.
Jeśli winnym opóźnionego dojrzewania płciowego są hormony, konieczne staje się leczenie hormonalne. Dziewczętom podawane są estrogeny przezskórnie w plastrach, przy stopniowym zwiększaniu ich dawki. Gdy wystąpi krwawienie miesiączkowe, do terapii dołącza się progesteron, ale nie wcześniej niż po 6 miesiącach od rozpoczęcia terapii estrogenami. Chłopcom podawane są preparaty o przedłużonym działaniu z testosteronem.
W przypadku, gdy opóźnione dojrzewanie związane jest z niedożywieniem, należy zmienić sposób odżywiania. Choroby przewlekłe wpływające na opóźniony rozwój cech płciowych należy leczyć poprzez zastosowanie odpowiednich środków farmaceutycznych.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.