Ostuda (melanodermia) - przyczyny, rodzaje, objawy , leczenie
Ostuda, czyli melanodermia, to bardzo częsta dolegliwość skórna, pojawiająca się niemal wyłącznie u kobiet w wieku rozrodczym. Przejawia się brązowymi i szarymi przebarwieniami skórnymi, zlokalizowanymi głównie na policzkach, górnej wardze, czole i podbródku. U mężczyzn ostuda występuje niezwykle rzadko, chociaż także jest możliwa. Zazwyczaj wiąże się z wystawianiem skóry na promieniowanie słoneczne, przyjmowaniem antykoncepcji hormonalnej oraz zmianami hormonalnymi w okresie ciąży.
1. Przyczyny i rodzaje ostudy
Dokładne przyczyny ostudy nie są do końca poznane. Wiadomo jednak o kilku czynnikach sprzyjających jej powstawaniu.
Należą do nich:
- ciąża;
- przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych;
- stosowanie hormonalnej terapii zastępczej;
- obciążenie genetyczne;
- pochodzenie (ostuda najczęściej dotyka osób o ciemniejszej karnacji, w szczególności kobiet z krajów Ameryki Łacińskiej, Azji i Bliskiego Wschodu);
- przyjmowanie niektórych leków (np. przeciwpadaczkowych), które zwiększają podatność skóry na przebarwienia tworzące się pod wpływem promieniowania ultrafioletowego;
- nadmierne opalanie się.
Przebarwienia na twarzy najczęściej pojawiają się w lecie, gdy promieniowanie słoneczne jest najsilniejsze. Zimą plamy na twarzy stają się mniej widoczne.
Istnieją cztery rodzaje ostudy: naskórkowa, skórna, mieszana oraz nienazwana ostuda notowana u osób z ciemną karnacją. Ostuda naskórkowa charakteryzuje się nadmierną ilością melaniny w powierzchownych warstwach skóry. Cechą charakterystyczną ostudy skórnej jest obecność melanofagów (komórek pochłaniających melaninę) w skórze właściwej. Typ mieszany ma cechy zarówno ostudy naskórkowej, jak i skórnej.
2. Objawy i leczenie ostudy
Ostuda to nienaturalna pigmentacja lub przebarwienia na twarzy. Najczęściej pojawiają się plamy na czole, policzkach, górnej wardze, nosie i podbródku, chociaż zdarzają się także zmiany skórne w okolicach szczęki. Znacznie rzadsze są przypadki zlokalizowane na innych częściach ciała, w tym na szyi i ramionach. W takiej sytuacji przyczyną ostudy jest zazwyczaj przyjmowanie progesteronu.
Zazwyczaj lekarz nie ma problemu ze zdiagnozowaniem ostudy, gdyż jej objawy są bardzo specyficzne. W rozpoznaniu ostudy pomaga lampa Wooda, a znacznie rzadziej konieczne jest przeprowadzenie biopsji skóry.
Typowe leczenie ostudy polega na stosowaniu kremów i maści z hydrochinonem. Substancja ta jest skuteczna w rozjaśnianiu ciemnych przebarwień na czole, policzkach i podbródku. Leki z hydrochinonem stosowane są dwa razy dziennie. Ważne jest również używanie kremów z filtrem, które - nakładane na twarz - chronią ją przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego. Leczenie najskuteczniejsze jest w przypadku ostudy naskórkowej, gdyż pigmenty są najbliżej wierzchnich warstw skóry.
Ostuda może minąć samoistnie, bez konieczności leczenia. Dzieje się tak zazwyczaj w przypadku ostudy wywołanej przyjmowaniem hormonów lub zaburzeniami hormonalnymi w ciąży. U niektórych kobiet przebarwienia znikają po urodzeniu dziecka lub zaprzestaniu stosowania antykoncepcji hormonalnej bądź hormonalnej terapii zastępczej.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.