Papaweryna – działanie, wskazania, dawkowanie i skutki uboczne

Papaweryna jest alkaloidem izochinolowym o działaniu spazmolitycznym. Jej działanie polega na zmniejszaniu napięcia mięśni gładkich, dlatego substancja znajduje zastosowanie w lecznictwie. Co warto o niej wiedzieć?

1. Co to jest papaweryna?

Papaweryna to alkaloid izochinolinowy występujący w opium. Substancja zmniejsza napięcie mięśni gładkich i rozszerza naczynia krwionośne poprzez hamowanie fosfodiesterazy. Stanowi składnik leków rozkurczających mięśnie gładkie. Wykorzystuje się ją w chirurgii naczyń.

Kiedyś otrzymywano ją z maku ogrodowego. Obecnie w medycynie stosuje się rozpuszczalny w wodzie chlorowodorek papaweryny.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Co warto wiedzieć o papawerynie?

Papaweryna jest trzecim alkaloidem opium pod względem działania. Oznacza to, że klasyfikuje się za kodeiną i morfiną, nazwa międzynarodowa: papaverini hydrochloridum, wzór sumaryczny: C20H21NO4, masa molowa: 339,385 g/mol, polska nazwa handlowa: Papaverinum hydrochloricum, postać: ampułki zawierające 40 mg chlorowodorku papaweryny w 2 ml oraz czopki z papaweryną.

2. Działanie papaweryny

Papaweryna jest środkiem silnie rozkurczającym mięśnie gładkie narządów wewnętrznych. Działa bezpośrednio na komórkę mięśniową. Hamuje aktywność enzymu fosfodiesterazy, co prowadzi do zwiększenia stężenia cAMP i dalszej kaskady wewnątrzkomórkowych reakcji.

Efektem jest rozkurcz komórki mięśniowej. To dlatego stosuje się ją w stanach przebiegających z nadmierną kurczliwością mięśni gładkich. Papaweryna nie działa przeciwbólowo i nie prowadzi do uzależnienia.

Działanie rozkurczające papaweryny występuje w obrębie:

• dróg żółciowych,
• dróg moczowych,
• przewodu pokarmowego,
• naczyń krwionośnych,
• oskrzeli. Papaweryna powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego, a przy większych dawkach zwiotczenie mięśni w obrębie całego ciała. Chlorowodorek papaweryny sprawdza się również przy bolesnym miesiączkowaniu oraz przy bólach głowy pochodzenia naczyniowego.

3. Wskazania do stosowania papaweryny

Papaweryna jest stosowana głównie w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, kolce jelitowej, zaparciach spastycznych, kolce wątrobowej, skurczach macicy, kamicy pęcherzyka żółciowego, stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, kamicy nerkowej, bolesnym parciu na mocz, a obecnie rzadziej także w stanach skurczowych naczyń krwionośnych, w tym naczyń krążenia wieńcowego, mózgowego i siatkówki.

Papaweryna może być podawana w zastrzykach. Dostępne są również czopki z papaweryną (to preparat złożony zawierający również atropinę obecną w wyciągu z liści pokrzyku wilczej jagody. Nie można ich kupić bez recepty. Substancja czynna nie jest w Polsce dostępna w formie tabletek oraz kropli. Nie występują krople żołądkowe z papaweryną.

4. Dawkowanie papaweryny

Dawkowanie papaweryny zależy od formy preparatu. Roztwór do wstrzykiwań można podawać podskórnie lub domięśniowo. Jednorazowa dawka dla dorosłych wynosi od 40 do 120 mg. W ciągu doby można wykonać maksymalnie 4 zastrzyki.

Papaweryny w zastrzykach nie podaje się dzieciom. Z kolei czopki doodbytnicze dorośli mogą stosować maksymalnie 3 razy na dobę po jednym czopku. Dawkowanie papaweryny w czopkach u dzieci ustala lekarz.

5. Skutki uboczne, środki ostrożności i przeciwwskazania

Chlorowodorek papaweryny, jak każda inna substancja czynna, może wywoływać działania niepożądane. To:

• senność, euforia, złe samopoczucie,
• apatia, wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, zawroty głowy, bóle głowy,
• spowolniona perystaltyka jelit, dyskomfort w jamie brzusznej, nudności i wymioty, zaparcia, biegunka,
• depresja oddechowa, zaburzenia oddychania. Preparatów, które zawierają papawerynę, nie należy podawać osobom chorującym na takie schorzenia jak:
• niewydolność mięśnia sercowego oraz inne poważne zaburzenia rytmu i przewodnictwa serca,
• jaskra,
• niewydolność nerek,
• niewydolność wątroby,
• dławica piersiowa,
• przerost prostaty,
• niedrożność jelit,
• atonia pęcherza moczowego.
• blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia oraz inne zaburzenia rytmu serca.

Przeciwwskazaniem do stosowania substancji jest także nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych, gdyż lek może powodować zawroty głowy lub senność.

Stosowanie papaweryny w ciąży i u kobiet karmiących piersią nie jest wskazane. Taką możliwość rozważa się wyłącznie w sytuacji, gdy korzyści wynikające z zastosowania substancji przeważają nad ryzykiem dla matki i dziecka. Oznacza to, że decyzję o wdrożeniu leku powinien każdorazowo podejmować lekarz.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.