Piramida potrzeb Maslowa – jaka jest hierarchia potrzeb człowieka?
Każdy człowiek ma jakieś potrzeby. I okazuje się, że większość z nich daje się uporządkować od tych najistotniejszych, wynikających z życiowych potrzeb, po te mniej ważne, aktywizowane w drugiej kolejności. Przedstawia się je w formie piramidy potrzeb. Jak wygląda piramida potrzeb Maslowa?
1. Piramida potrzeb – jak wygląda?
Teoria hierarchii potrzeb jest szczegółowo omawiana na każdych studiach psychologicznych. Opracował ją Abraham Maslow i opublikował w 1943 r. w artykule "Teoria motywacji człowieka". Ukazał się on w naukowym czasopiśmie „Psychological Review”. Psycholog wyróżnił pięć grup potrzeb ludzkich: potrzeby fizjologiczne, potrzebę bezpieczeństwa, potrzebę miłości oraz potrzebę szacunku i potrzebę samorealizacji.
2. Piramida potrzeb – potrzeby fizjologiczne
Każdy człowiek do życia potrzebuje jedzenia, picia i snu. Do tego dochodzi też chęć prokreacji, a w szerszym rozumieniu też – ubrania się w celu zabezpieczenia przed zimnem i posiadania własnego domu. Są to więc potrzeby podstawowe, bez których nie da się prawidłowo funkcjonować. Zaniedbanie w tym względzie odbija się na zdrowiu i samopoczuciu, a także uniemożliwia zaspokojenie potrzeb niższej rzędu.
3. Potrzeba bezpieczeństwa
Nie chodzi tu wyłącznie o bezpieczeństwo rozumiane w sposób dosłowny. Chodzi też o bezpieczeństwo ekonomiczne (człowiek ma pieniądze, by zaspokoić potrzeby fizjologiczne, np. może kupić jedzenie oraz ubrania). Istotne w tym względzie jest też poczucie bezpieczeństwa w życiu osobistym i relacjach z drugim człowiekiem, np. rodzice muszą zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, by mogło ono prawidłowo się rozwijać.
4. Potrzeba miłości i przynależności
Człowiek jest istotną społeczną. Są osoby, które lubią samotność, jednak na dłuższą metę może to okazać się zgubne. Każdy z nas potrzebuje obecności drugiego człowieka. Musi mieć poczucie, że jest kochany i akceptowany, ale sam też lokować uczucia w drugiej osobie, np. partnerze, partnerce czy dziecku. Stąd potrzeba wchodzenia w związki i nawiązywania relacji uczuciowych i koleżeńskich. Mamy też naturalną potrzebę przynależności. Chcemy należeć do jakiejś grupy i identyfikować się z nią. Może to być grupa religijna, zawodowa, sportowa.
5. Potrzeba szacunku i uznania
Piramida potrzeb Maslowa na czwartym miejscu ulokowana ma potrzebę szacunku i uznania. Należy to rozumieć dwojako. Z jednej strony nasze działania często wykonujemy w taki sposób, by odnieść sukces. Chcemy zostać zauważeni przez innych, docenieni, np. przez szefa. Cieszymy się ze słów pochwały i oczekujemy ich. Jednak nikt nie będzie nas szanował wówczas, gdy sami nie będziemy szanować siebie. Potrzeba ta odwołuje się zatem do innych, jak i własnej osoby oraz postrzegania siebie.
6. Potrzeba samorealizacji
Gdy wszystkie istotniejsze potrzeby zostaną zaspokojone, człowiek w sposób naturalny poszukuje samorealizacji. Najczęściej dotyczy to życia zawodowego. W człowieku drzemie naturalny pęd do zdobywania wiedzy, stąd potrzeba studiowania czy odbywania dodatkowych szkoleń. Odczuwamy chęć rozwijania się na polu osobistym i zawodowym. I jakkolwiek patetycznie to brzmi, chcemy mieć wpływ na doskonalenie świata.
7. Piramida potrzeb Maslowa – kontrowersje
Pięciopiętrowa piramida potrzeb nie jest jedyna obowiązującą teorią psychologiczno-socjologiczną. Na przestrzeni wielu lat przeszła ona wiele modyfikacji. Niektóre z modeli prezentują też dodatkowe poziomy, np. potrzeby poznawcze, potrzeby estetyczne oraz potrzebę transcendencji.
Założenia amerykańskiego psychologa były też wielokrotnie krytykowane. Doszukiwano się w nich niejasności. Twierdzono też, że piramida potrzeb nie ma odniesienia do wszystkich cywilizacji.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
