Półpasiec – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie, ciąża
Półpasiec to schorzenie skórne wywoływane przez wirus VZV – ten sam, który jest odpowiedzialny za ospę wietrzną, jedną z najczęstszych chorób wieku przedszkolnego. Półpasiec jest bardzo zaraźliwy, dlatego kontakt z osobami chorymi na półpasiec powinien zostać ograniczony do minimum. Jakie są przyczyny półpaśca?
1. Co to jest półpasiec?
Odpowiedzialny za wystąpienie półpaśca wirus VZV (Varicella zoster), atakując nasz organizm po raz pierwszy, staje się przyczyną ospy wietrznej. Początkowo, po wniknięciu do naszego ciała wirus półpaśca, zaczyna namnażać się na błonie śluzowej nosa i gardła, po czym półpaścem zainfekowane zostają limfocyty T, które znajdują się w tkankach migdałków.
W sytuacji, kiedy nasz układ immunologiczny nie jest w stanie unieszkodliwić niebezpiecznych mikrobów, następuje rozwój ospy. Na skórze chorego pojawiają się wówczas pęcherze wypełnione płynem surowiczym.
Schorzenie najczęściej pojawia się u dzieci, chociaż w krajach o klimacie tropikalnym zapada na nie często młodzież, a także dorośli. Ospa wietrzna rzadko pojawia się powtórnie, jednak może przyczynić się do powstania półpaśca.
Półpasiec atakuje osoby, które wcześniej chorowały na ospę wietrzną. W Polsce większość społeczeństwa po 40. roku życia przechodziła ospę, dlatego ryzyko zachorowania jest większe. Możliwość zachorowania na półpasiec znacznie wzrasta po 50. roku życia. U osób starszych, po 85. roku życia ryzyko wynosi 50%. Osoby starsze ze względu na swój stan mogą wymagać leczenia szpitalnego.
Na zachorowanie bardziej narażone są osoby, które zmagały się z chorobami obniżającymi odporność organizmu np. nowotwory, HIV. Choroba może mieć ciężki przebieg u pacjentów po przeszczepach narządów lub szpiku kostnego. Ryzyko zwiększa przebyte leczenie z wykorzystaniem chemioterapii lub radioterapii.
Szacuje się, że w ciągu swojego życia co trzecia osoba zachoruje na półpasiec. Chorobę tę zazwyczaj przechodzi się tylko jeden raz w życiu. W niektórych przypadkach możliwe jest dwukrotne zachorowanie.
2. Objawy półpaśca
Objawy półpaśca są bardzo charakterystyczne, występują bowiem tylko po jednej stronie ciała, układając się w taki sam sposób, jak włókna nerwowe.
Półpasiec u dzieci występuje wyjątkowo rzadko. W przypadku dziecka półpasiec występuje 10 razy rzadziej niż u dorosłych. Zakażenie półpaścem u dziecka występuje zazwyczaj u dzieci, które przeszły ospę lub mają obniżoną odporność. W przypadku dzieci półpasiec daje takie same objawy, jak u dorosłych. Jednak należy pamiętać, że nasilenie objawów półpaśca jest sprawą bardzo indywidualną.
Wystąpienie objawów półpaśca poprzedza często świąd skóry, uczucie palenia czy łaskotania skóry która przy okazji zakażenia półpaścem staje się bardzo wrażliwa. W newralgicznym miejscu wystąpienia objawów półpaśca pojawia się wysypka, która z czasem przeistacza się w pęcherze o żółtej lub krwistej barwie. Jeśli mamy wątpliwości, a nie możemy się dostać do lekarza, możemy znaleźć w internecie zdjęcia półpaśca i porównać je z naszymi zmianami. Zmiany związane z półpaścem utrzymują się przez 2–3 tygodnie.
Podobnie jak ospa wietrzna, półpasiec najczęściej atakuje jednorazowo. Nawracające epizody zakażenia półpaścem powinny wzbudzić nasz niepokój. Istnieje bowiem podejrzenie, że półpasiec może mieć związek z rozwijającym się nowotworem złośliwym, dlatego w takich sytuacjach jest zalecana konsultacja onkologiczna.
Wirus półpaśca rozprzestrzenia się drogą kropelkową i powietrzną, dlatego jeśli wiadomo, że przyczyną naszych dolegliwości chorego jest półpasiec powinien znacznie ograniczyć kontakt z osobami zdrowymi. O zakażenie półpaścem najłatwiej poprzez styczność z wypełniającym pęcherze skórne płynem, chociaż niebezpieczne jest nawet dotykanie przedmiotów należących do osoby cierpiącej na półpasiec.
Jeśli mamy wątpliwości czy doskwiera nam półpasiec, a nie mamy możliwości udać się do lekarza, warto zobaczyć zdjęcia półpaśca w internecie. Nie chodzi tu o diagnostykę, ale dzięki zdjęciom półpaśca będziemy wiedzieć czy zmiany na naszej skórze powinny nas zaniepokoić.
3. Półpasiec oczny
Półpasiec może mieć różne postaci. W ciężkich przypadkach przebiegu mówimy o półpaścu krwotocznym. Z kolei półpasiec oczny objawia się zmianami owrzodzeniowymi atakującymi gałkę oczną, a w szczególności spojówkę i rogówkę. W tym wypadku konieczna jest szybka pomoc okulistyczna.
Półpasiec może nie tylko atakować oczy, ale też uszy. Mamy wtedy do czynienia z odmianą uszną. Wysypka pojawia się na małżowinie usznej, w przewodzie słuchowym i na błonie bębenkowej. Towarzyszy jej silny ból ucha. Nieleczony półpasiec uszny może powodować szumy w uszach lub częściowe ogłuchnięcie.
Półpasiec uogólniony cechuje się rozsianiem wysypki po całym tułowiu. Ten rodzaj półpaśca pojawia się zwykle przy chłoniakach lub przerzutach nowotworowych. Półpasiec może mieć też postać zwyrodnieniową. Pojawia się ona w momencie, gdy ślady po krostach zamieniają się w owrzodzenia.
Leki pomocne w terapii półpaśca znajdziesz dzięki stronie KtoMaLek.pl. To darmowa wyszukiwarka dostępności leków w aptekach w Twojej okolicy, która oszczędzi Twój czas.
4. Leczenie półpaśca
Rozpoznanie półpaśca odbywa się w oparciu o wywiad lekarski oraz wizualną ocenę skóry. Jeżeli diagnoza półpaśca nie jest pewna, to zostaje pobrany wycinek pęcherza, który następnie jest badany mikroskopowo. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, to jest pobierany dodatkowo płyn z pęcherza. Jak dotąd nie udało się opracować preparatu, który mógłby zostać wykorzystany w przyczynowym leczeniu półpaśca.
W leczeniu półpaśca możliwe jest jedynie zażywanie środków zmniejszających nasilenie towarzyszących półpaścowi objawów. Skróceniu czasu trwania półpaśca mogą przysłużyć się preparaty o właściwościach antywirusowych – jeżeli zostaną one podane w niedługim czasie po wystąpieniu pierwszych objawów półpaśca, to mogą znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań półpaśca.
W razie potrzeby w czasie leczenie półpaśca lekarz zalecić może stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, zawierających np. ibuprofen. W bardziej zaawansowanych przypadkach półpaśca są stosowane dostępne na receptę leki niesteroidowe. Natomiast opuchliznę związaną z półpaścem pomogą zredukować kortykosteroidy.
Dolegliwości w czasie półpaśca uśmierzą także zimne okłady lub kąpiele w chłodnej wodzie. Sprawdza się również smarowanie zmienionych przez półpaśca miejsc specjalnymi preparatami w postaci maści i zawijanie ich niezbyt ciasnym, przepuszczającym powietrze, sterylnym bandażem.
Chociaż półpasiec zazwyczaj mija samoistnie, specjaliści zalecają podjęcie odpowiedniego leczenia półpaśca po zaobserwowaniu u siebie pierwszych objawów półpaśca. Rezygnacja z leczenia półpaśca oznacza nie tylko wydłużenie się czasu trwania nieprzyjemnych dolegliwości związanych z półpaścem, ale także niesie ryzyko długotrwałego odczuwania dyskomfortu, nawet po ustąpieniu choroby.
5. Powikłania
Do najczęstszych powikłań półpaśca zaliczamy:
- neuralgię półpaścową;
- pogorszenie lub utratę wzroku;
- porażenie mięśni odpowiedzialnych za ruchy gałki ocznej;
- porażenie nerwu twarzowego.
Najczęściej występująca neuralgia półpaścowa charakteryzuje się przewlekłym bólem w miejscu wysypki. Neuralgię półpaścową diagnozuje się w przypadku, gdy ból utrzymuje się dłużej niż 30 dni lub więcej jak 90 dni po pojawieniu się wysypki. Chorym zazwyczaj towarzyszy silny ból, który może uniemożliwiać normalne funkcjonowanie. Czas jego trwania jest różny. Zazwyczaj trwa kilka tygodni lub miesięcy. W niektórych przypadkach ból trwa latami. Przewlekły ból wywołany powikłaniem półpaśca w USA wymieniany jest jako jedna z częstych przyczyn samobójstw u osób starszych. Ryzyko wystąpienia tego powikłania wzrasta wraz z wiekiem i po 80. roku życia wynosi aż 20%. Około 4% chorych może wymagać leczenia szpitalnego półpaśca.
Czasem może dojść do ciężkiego przebiegu klinicznego choroby. Występuje wtedy krwotoczna postać z wylewami do skóry. Powikłania zależne są także od umiejscowienia półpaśca. Możliwe jest wystąpienie choroby w okolicy narządów wzroku lub słuchu. Prowadzi to do zaburzeń słuchu oraz pogorszenia lub utraty wzroku. Czasem półpasiec może przyczynić się do zachorowania na zapalenie opon mózgowych. Jeśli choroba zajmie narządy wewnętrzne często doprowadza to do zapalenia wątroby, płuc lub martwicy narządów wewnętrznych. Niezwykle rzadko półpasiec może wywołać zapalenie opon mózgowych
6. Zaburzenie odporności
Przypadki śmiertelne zazwyczaj dotyczą osób z zaburzeniami odporności lub w podeszłym wieku. W Polsce rocznie zdarza się zalewie kilkanaście przypadków śmiertelnych półpaśca.
7. Zaraźliwość wirusa półpaśca
Wirus wywołujący półpasiec może przenosić się na osoby, które nigdy nie chorowały na ospę wietrzną. Przyczynia się to jednak do rozwoju ospy, a nie półpaśca. Zarażenie półpaścem jest dość trudne, dlatego chorzy częściej zmagają się z ospą wietrzną. Wirus przenosi się za pośrednictwem kontaktu bezpośredniego z płynem obecnym na wykwitach chorobowych. Chorzy zarażają jedynie, gdy obecna na skórze wysypka nie jest zaschnięta.
8. Szczepienia
Skutecznym sposobem zmniejszającym ryzyko zachorowania na półpasiec są szczepienia. Chronią one przed rozwojem ospy wietrznej, a więc również półpaśca. W Polsce nie ma jeszcze dostępnej szczepionki chroniącej przed samym półpaścem.
9. Półpasiec w ciąży
Półpasiec w ciąży zdarza się rzadko. Mimo wszystko kobieta w ciąży powinna unikać styczności z osobą chorą na półpaśca. Półpasiec w ciąży stanowi głównie zagrożenia dla dziecka, ponieważ wirus półpaśca przenika przez łożysko i może zaburzać rozwój płodu.
Półpasiec w ciąży jest największym zagrożeniem w pierwszych 3 miesiącach. Na tym etapie ciąży półpasiec może być odpowiedzialny za rozwój różnych wad wrodzonych u noworodków, których jest bezpośrednią przyczyną. Gdy kobieta zachoruje na ospę lub półpaśca przed porodem naturalnym, może urodzić dziecko z ospą, której przebieg jest wówczas bardzo ciężki i zagraża życiu.
Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.