Popularne leki. Są najczęstszą przyczyną śmiertelnych zatruć
Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii wykazały, które leki powodują najwięcej śmiertelnych zatruć. Eksperci wskazują, że dane z Polski są bardzo zbliżone. Wśród leków dostępnych bez recepty najczęstszą przyczyną przedawkowania jest paracetamol.
1. Te leki są najczęstszą przyczyną zatruć
Z danych Abbeycare Foundation dotyczących Wielkiej Brytanii wynika, że w grupie leków na receptę, najwięcej zgonów jest wiązanych z lekami przeciwdepresyjnymi, które stosowane są również w leczeniu zaburzeń lękowych i obsesyjno-kompulsywnych. Z danych Office for National Statistics wynika, że zatrucia lekami przeciwdepresyjnymi odpowiadają za 21 zgonów na milion mieszkańców.
Kolejne na liście są benzodiazepiny - leki o działaniu przeciwlękowym i uspokajającym. Wyliczenia mówią o 18 zgonach na milion mieszkańców Wielkiej Brytanii z powodu zatrucia tą grupą leków.
Lek. Dorota Klimaszyk z Oddziału Toksykologii i Chorób Wewnętrznych dr Wandy Błeńskiej z Ośrodkiem Informacji Toksykologicznej w Poznaniu potwierdza, że podobne zjawisko dotyczy polskich pacjentów.
- Bardzo częstą przyczyną zatruć są też leki psychotropowe, przeciwdepresyjne, uspokajające. Chodzi o osoby, które dysponują tymi lekami ze względu na swoje schorzenia i w przebiegu choroby podstawowej, czyli depresji czy innych zaburzeń sięgają po to, co mają pod ręką. Często są to zatrucia mieszane, nie jedną substancją, tylko kilkoma. Do tego często dochodzi jeszcze alkohol, który jest pity wcześniej "na odwagę" - wyjaśnia lekarka.
Farmaceutka Paulina Front dodaje, że w Polsce nagminnym problemem jest nieprawidłowe stosowanie benzodiazepin. Powinny być przyjmowane krótkotrwale, a bardzo często pacjenci stosują je przez długi okres.
- Podobny problem dotyczy leków nasennych. Sytuacje, że pacjenci przyjmują je cały czas i sami zmieniają dawki, zdarzają się notorycznie. Ze swojej praktyki mogę powiedzieć, że najwięcej zatruć i przedawkowania widziałam właśnie w przypadku leków nasennych. W trakcie pracy napotkałam już kilku pacjentów, kiedy konieczny był odwyk po tych lekach.
Objawy przedawkowania w przypadku tych grup leków są dość charakterystyczne i błyskawiczne. Mogą wystąpić drgawki, halucynacje, zaburzenia równowagi.
- Bywa, że organizm sam się broni i dochodzi do wymiotów, ale nie zawsze tak jest. Objawy przedawkowania zaczynają się zwykle od układu nerwowego. Może pojawić się majaczenie, niezborność ruchów, mowy, a w niektórych przypadkach może dojść nawet do niewydolności oddechowej - tłumaczy farmaceutka.
2. Jest dostępny bez recepty. W większych dawkach może zabić
Eksperci przyznają, że największy problem stanowią leki bez recepty. Z raportu "Pozaapteczny obrót lekami OTC: bezpieczeństwo, prawo, ekonomia i oczekiwania pacjenta" wynika, że najczęstszą przyczyną zatruć lekami z tej grupy jest paracetamol. W Wielkiej Brytanii odpowiada za około siedem zgonów na milion osób.
W przypadku paracetamolu dość często zdarzają się też przedawkowania przypadkowe, bo lek występuje pod różnymi nazwami handlowymi, a pacjenci nie czytają ulotek. To, że lek jest dostępny bez recepty, wywołuje przekonanie, że te leki są bezpieczne i możną po nie sięgać do woli.
- Zdarzało się, że trafiały do nas osoby z powodu nieświadomego przedawkowania, np. pacjent, którego bolał ząb, albo dziewczyny miesiączkujące, którym wydawało się, że biorą różne leki, a to była ta sama substancja, która dochodziła do dawki śmiertelnej - wskazuje doktor Klimaszyk.
- Przede wszystkim powinniśmy uważać na wszystkie środki na przeziębienie, bo paracetamol znajduje się praktycznie wszędzie. Jedno ma dopisek "przeziębienie", inne "na kaszel", natomiast jeśli mamy jakieś tabletki, saszetki dedykowane na przeziębienie to w 90 proc. przypadków są to produkty na bazie paracetamolu - przypomina Paulina Front.
3. Najbardziej zdradliwy jest brak objawów
Przyjęcie jednorazowo ponad 6 g paracetamolu może prowadzić do uszkodzenia wątroby, przyjęcie 150-200 mg na kilogram masy ciała może stanowić dawkę śmiertelną.
- To łatwo przeliczyć. Najczęstsza dawka w tabletce to jest 500 mg paracetamolu, czyli 6 g to byłoby ok. 16 tabletek. Ale mamy też różne postacie maks, forte, w których jest już 1 g paracetamolu, jak połączymy dwie saszetki tego, dwie saszetki tamtego, to jest już ryzyko przedawkowania. Idzie sezon przeziębieniowy, więc bardzo ważne, żeby patrzeć przede wszystkim na skład leku, a nie na nazwę. Oczywiście większość przypadków dotyczy zatruć intencjonalnych - przypomina farmaceutka.
Ekspertki, z którymi rozmawialiśmy, zwracają uwagę na brak objawów zatrucia po przedawkowaniu paracetamolu, z czego większość osób nie zdaje sprawy. - Paracetamol to cichy zabójca - podkreśla Paulina Front.
- Wiele osób o tym nie wiem. To nie jest widowiskowe zatrucie, przez pierwsze dwie doby nie ma żadnych objawów, czasami występują wymioty. Natomiast w tym czasie może dojść do ostrej niewydolności wątroby, tak dzieje się po trzech-czterech dniach od przedawkowania, jeżeli nie zostanie podane odpowiednie leczenie - dodaje lek. Klimaszyk.
- To jest jedna z niewielu sytuacji przy zatruciach, gdzie mamy bardzo skuteczną odtrutkę, jeżeli pacjent trafi do nas w przeciągu dwóch-trzech dni od przedawkowania to jesteśmy w stanie go uratować. W rzadkich przypadkach konieczne są przeszczepy wątroby - wyjaśnia.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
