Powikłania po operacjach prostaty

Aby zrozumieć, dlaczego operacje prostaty są obarczone konkretnymi powikłaniami, trzeba przypomnieć sobie budowę anatomiczną okolicy, w której się znajduje. Gruczoł krokowy położony jest w miednicy mniejszej, bezpośrednio pod pęcherzem moczowym, otaczając początkowy, tzw. sterczowy, odcinek cewki moczowej, czyli przewód wyprowadzający mocz z pęcherza na zewnątrz. Do sterczowego odcinka cewki moczowej uchodzą także pęcherzyki nasienne i nasieniowody. W pobliżu prostaty przebiegają także istotne nerwy, odpowiadające za uzyskanie i utrzymanie erekcji penisa oraz odczuwanie przyjemności seksualnej. Należy wspomnieć także, że tylna część stercza przylega bezpośrednio do odbytnicy. Czytając powyższy akapit można sobie już trochę uświadomić jakie struktury mogą zostać uszkodzone w trakcie. Zakres powikłań mogących pojawić się w wyniku operacji na prostacie jest podobny, niezależnie od typu procedury zabiegowej. Jednak istotne są różnice w częstości występowania tych powikłań – im bardziej bezpieczna metoda, tym szanse na wystąpienie konkretnych powikłań są minimalne.

Analizując cztery procedury operacyjne możemy uznać, że najbezpieczniejszą obecnie stosowaną jest przezcewkowa elektroresekcja prostaty (TURP). Operacje prostaty wykonywane za pomocą lasera (mikrochirurgia laserowa) są prawdopodobnie równie, a być może i bardziej bezpieczne od TURP – jednak wymaga to jeszcze udowodnienia w badaniach klinicznych, które obecnie toczą się w wielu ośrodkach. W następnej kolejności jest adenomektomia wykonana metodą laparoskopową, a następnie adenomektomia wykonana metodą otwartą. Największą częstość występowania powikłań odnotowuje się w wyniku adenomektomii radykalnej.

• ejakulacja wsteczna, czyli cofanie się nasienia podczas wytrysku do pęcherza moczowego w wyniku uszkodzenia zwieracza wewnętrznego cewki moczowej. Często nie jest postrzegana jako powikłanie, ale jako następstwo operacji prawie nie do uniknięcia. Ejakulacja wsteczna wiąże się ze znacznym upośledzeniem płodności mężczyzny,
• wysiłkowe nietrzymanie moczu, czyli popuszczanie moczu przy wzmożonym napięciu mięśni brzucha np. podczas kaszlu, śmiechu, itp. Przyczyną jest również uszkodzenie zwieracza wewnętrznego cewki moczowej. Jednak w tym przypadku tylko u nieznacznego procenta mężczyzn dolegliwości te utrzymują się dłużej niż trzy miesiące po operacji,
• przejściowe lub długotrwałe zaburzenia wzwodu, najczęściej w wyniku uszkodzenia nn. erigentes. Najczęściej oznacza to powolne dochodzenie do pełnej sprawności seksualnej, rzadko całkowitą niemoc seksualną. Okres poprawiania się funkcji seksualnych może trwać nawet do 2 lat,
• zwężenie cewki moczowej lub szyi pęcherza moczowego, w wyniku powstania zrostów lub blizn. Dotyczy głównie zabiegu elektroresekcji. Oznacza najczęściej konieczność dłuższego utrzymania cewnika w drogach moczowych, czasem operacyjnego rozszerzenia,
• krwawienie pooperacyjne z loży po gruczolaku po zabiegu,
• zakażenie układu moczowego,
• śródoperacyjne uszkodzenie odbytnicy,
• inne powikłania, związane z ogólnym ryzykiem operacyjnym lub znieczuleniem, np.: zator tętnicy płucnej, zakrzepica żył kończyn, uczulenie na leki znieczulające.

Ryzyko wystąpienia powikłań po operacjach prostaty koreluje z wielkością zabiegu, dlatego lekarze wybierają zawsze najmniej inwazyjną metodę, jaka jest możliwa do zastosowania u konkretnego pacjenta. A to zaś wynika bezpośrednio z ciężkości choroby tego pacjenta. Duży gruczolak nie może zostać zoperowany endoskopowo, a z kolei rak gruczołu krokowego musi być poddany operacji radykalnej.