Progesteron - funkcje, normy, interpretacja wyników

Progesteron to kobiecy hormon płciowy, który pełni szereg istotnych funkcji. Wspiera funkcjonowanie układu rozrodczego, reguluje cykl, a także pomaga w utrzymaniu ciąży. W przypadku jakichkolwiek zaburzeń w tym obszarze dobrze jest wykonać badania na poziom progesteronu. We wczesnej ciąży wykonuje się je także w celu rozpoznania ciąży pozamacicznej) czy ocenie ryzyka utraty ciąży.

1. Co to jest progesteron

Progesteron to hormon wydzielany przez jajniki i ciałko żółte. W czasie ciąży wydziela go także łożysko. Głównym zadaniem progesteronu jest przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zapłodnione komórki jajowe. Badanie stężenia progesteronu jest wykonywane w rozpoznawaniu i leczeniu niektórych przyczyn niepłodności. Stężenie progesteronu zmienia się w sposób przewidywalny w ciągu całego cyklu miesiączkowego.

Progesteron jest tzw. hormonem steroidowym. Może być wykorzystywany do wszelkiego rodzaju przekształceń, a także używany w formie leków.

Zobacz film: "Problemy hormonalne kobiet"

Pełni istotną rolę w procesie regulowania cyklu miesiączkowego. Na początku powinien utrzymywać się na niskim poziomie aż do owulacji. W tej fazie jajniki produkują niemal wyłącze estrogeny. Wzrost poziomu progesteronu jest sygnałem, że zaczęła uwalniać się komórka jajowa.

Największa produkcja progesteronu ma miejsce, kiedy pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte. Jeśli dojdzie do zapłodnienia, produkcję tego hormonu przejmuje łożysko. Jeśli nie, po kilkunasty dniach ciałko żółte zaczyna zanikać, a poziom progesteronu się zmniejsza. Na skutek tego błona śluzowa się złuszcza i dochodzi do krwawienia miesiączkowego.

2. Kiedy warto oznaczać poziom progesteronu

Progesteron jest stosowany w diagnostyce różnych chorób. Najczęściej poziom progesteronu jest oznaczany:

• podczas diagnostyki niepłodności;
• przy ocenie wystąpienia owulacji po zastosowanym leczeniu;
• podczas objawów, takich jak bóle brzucha, krwawienia z dróg rodnych;
• w celu oceny skuteczności leczenia, gdy kobieta w ciąży wymaga podania progesteronu;
• w celu monitorowania rozwoju łożyska;
• w celu monitorowania rozwoju płodu przy ciąży zagrożonej.

Stężenie progesteronu odgrywa ważną rolę podczas ciąży, pozwala na ocenę funkcji łożyska i dorastania płodu. Niedobór progesteronu może prowadzić do poronień. U kobiet, które nie są w ciąży, zbadanie stężenia progesteronu i innych hormonów może być pomocne w celu ustalenia nieregularnej i nieprawidłowej menstruacji. Lekarz zleca również badanie progesteronu, w przypadku, gdy u kobiety występują problemy z zajściem w ciążę, a badanie to umożliwia ocenę czy występuje prawidłowa owulacja. Badanie poziomu progesteronu wykonywane jest także w celu znalezienia przyczyny nieprawidłowych krwawień z macicy u kobiet, które nie są w ciąży.Poziom progesteronu, łącznie z gonadotropiną kosmówkową, oznaczany jest w przypadku diagnozowania ciąży pozamacicznej lub w celu rozpoznania utraty ciąży.

3. Różne normy dla progesteronu

Wartość referencyjna progesteronu zależy od wielu czynników, m.in. od:

• wieku;
• płci;
• badanej populacji;
• metody oznaczania.

Wynik badania progesteronu powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Interpretacja wyników stężenia progesteronu zależy od fazy cyklu miesiączkowego oraz od tego, czy kobieta jest w ciąży. Stężenie progesteronu wzrasta w momencie uwolnienia komórki jajowej z jajnika oraz we wczesnej ciąży.

Normy progesterony są następujące:

• po owulacji 1 - 28 ng/ml;
• do 12. [ygodnia ciąży 9 - 47 ng/ml;
• 12.-28. tydzień ciąży 17 - 146 ng/ml;
• powyżej 28. tygodnia ciąży 55 - 200 ng/ ml.

4. Interpretacja wyników badań poziomu progesteronu

Progesteron w badaniu może wykazać zbyt wysokie lub zbyt niskie stężenie. Fizjologicznie w ciążach mnogich stężenie progesteronu jest wyższe niż w ciążach pojedynczych. Podwyższenie progesteronu obserwuje się także w przypadku torbieli jajników, ciąży powikłanej zaśniadem groniastym oraz w rzadkich przypadkach raka jajników). Progesteron wytwarzany jest w niewielkiej ilości przez nadnercza, dlatego czasami wzrost stężenia progesteronu ponad normę może być związany z zaburzeniami w tym narządzie.

Jeśli w czasie ciąży progesteron jest niski, może to wskazywać na ciążę pozamaciczną lub na utratę ciąży. Brak typowych zmian stężenia progesteronu podczas cyklu miesiączkowego wskazuje na brak owulacji. W przypadku wielokrotnych badań progesteronu podczas ciąży brak wzrostu jego stężenia może sugerować zaburzenia funkcji łożyska. Niski poziom progesteronu w późnej ciąży może wynikać z zatrucia ciążowego lub być związany z stanem przedrzucawkowym.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.