Przed nami zaćmienie Słońca. Kiedy i jak bezpiecznie je obserwować?
29 marca 2025 roku niebo zafunduje nam jedno z najbardziej fascynujących zjawisk astronomicznych - częściowe zaćmienie Słońca. Choć nie będzie to pełne zasłonięcie tarczy słonecznej przez Księżyc, to i tak dla wielu z nas będzie to wyjątkowa okazja, by choć na chwilę zatrzymać się i spojrzeć w niebo. Ale właśnie - jak spojrzeć, by nie zrobić sobie krzywdy?
Czym jest częściowe zaćmienie Słońca?
Zaćmienie Słońca to moment, w którym Księżyc przechodzi między Ziemią a Słońcem, zasłaniając całkowicie lub częściowo jego tarczę. W przypadku częściowego zaćmienia tylko fragment Słońca zostaje przesłonięty. W zależności od miejsca obserwacji, może to być zaledwie kilka procent, a może nawet ponad 70 proc. jasnej tarczy.
Choć pełne zaćmienia są rzadsze i bardziej spektakularne, częściowe również robią wrażenie - światło staje się przytłumione, cienie wydłużają się i zniekształcają.
Nie patrz gołym okiem, czyli jak chronić wzrok
Oglądanie zaćmienia to kusząca sprawa, ale warto pamiętać, że patrzenie bezpośrednio na Słońce - nawet wtedy, gdy jest częściowo zasłonięte - może prowadzić do trwałych uszkodzeń wzroku, a nawet ślepoty. Oto kilka bezpiecznych sposobów na podziwianie tego zjawiska:
okulary do obserwacji zaćmień — to specjalne okulary wyposażone w filtry o bardzo wysokim stopniu ochrony (zgodne z normą ISO 12312-2); zwykłe okulary przeciwsłoneczne, nawet bardzo ciemne, nie nadają się do tego celu,
filtry słoneczne do teleskopów i lornetek — jeśli planujesz obserwować zaćmienie przez sprzęt optyczny, koniecznie użyj odpowiednich filtrów montowanych przed obiektywem; patrzenie przez urządzenia bez ochrony może błyskawicznie uszkodzić siatkówkę,
projektory otworkowe (tzw. camera obscura) — to prosty sposób na bezpieczne oglądanie zjawiska; wystarczy kartka z małym otworem, przez który promienie słoneczne przechodzą i rzucają obraz Słońca na drugą, białą powierzchnię; można wykorzystać nawet… durszlak,
transmisje online — wiele instytucji naukowych będzie transmitować to wydarzenie na żywo.
Mała chwila – wielkie wrażenie
Zaćmienia przypominają nam, że jesteśmy częścią ogromnego, dynamicznego wszechświata. To chwile, które łączą ludzi, niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania czy przekonań. 29 marca warto więc spojrzeć w górę — z szacunkiem, zachwytem i przede wszystkim — z ochroną oczu.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.