Przełom w diagnostyce raka trzustki: Wykrywanie zmian przednowotworowych za pomocą MRI
Naukowcy po raz pierwszy wykryli przednowotworowe zmiany w trzustce z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego (MRI) metodą obrazowania tensora dyfuzji (DTI). Odkrycie to może otworzyć drogę do wczesnej diagnostyki raka trzustki u osób zagrożonych – informuje Polska Agencja Prasowa.
1. Podstępny przeciwnik
Rak trzustki jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów z powodu nowotworów na świecie, między innymi piątą wśród kobiet i szóstą wśród mężczyzn w Polsce. Niestety, choroba ta jest zazwyczaj diagnozowana w zaawansowanym stadium ze względu na niespecyficzne objawy, takie jak ból brzucha, niewyjaśniona utrata wagi, nowo rozpoznana cukrzyca czy żółtaczka. Gdy rak zostaje wykryty późno, leczenie jest trudne, a rokowania niekorzystne.
Przednowotworowe zmiany w trzustce, zwane śródnabłonkową neoplazją trzustki (PanIN), stanowią wczesny etap rozwoju gruczolakoraka przewodowego trzustki (PDAC), który odpowiada za około 95 proc. przypadków raka trzustki. Wczesne wykrycie PanIN jest kluczowe dla poprawy wyników leczenia, jednak dotychczas brakowało nieinwazyjnych metod diagnostycznych umożliwiających ich identyfikację.
2. Przednowotworowe zmiany w trzustce
Zespół naukowców pod przewodnictwem Noama Shemesha z Champalimaud Research oraz Carlosa Bilreiro z Centrum Klinicznego Champalimaud w Lizbonie dokonał przełomu, wykorzystując metodę DTI do wykrywania PanIN.
- Ta praca była możliwa tylko dzięki połączonej wiedzy specjalistycznej wielodyscyplinarnego zespołu badaczy pod przewodnictwem Noama Shemesha, składającego się z radiologów i patologów, inżynierów i naukowców MRI oraz patologów weterynaryjnych – podkreślił Carlos Bilreiro. Badanie opublikowane w "Investigative Radiology" dowodzi, że DTI może być skutecznym narzędziem w nieinwazyjnej diagnostyce przednowotworowych zmian w trzustce.
- DTI to metoda, która opiera się na dyfuzji cząsteczek wody wewnątrz tkanek. Ponieważ cząsteczki wody dyfundują wewnątrz komórek i oddziałują ze ścianami komórkowymi i innymi mikroskopijnymi obiektami, służą jako endogenny (pochodzący z samego organizmu) znacznik mikrostruktury tkanek – wyjaśnia Noam Shemesh.
Metoda ta była dotychczas stosowana głównie w obrazowaniu mózgu, ale jej zastosowanie w trzustce otwiera nowe możliwości diagnostyczne. Co istotne, większość aparatów MRI jest już wyposażona w opcję DTI, co ułatwia potencjalne wdrożenie tej techniki w praktyce klinicznej.
Badacze przeprowadzili szereg eksperymentów na modelach zwierzęcych i ludzkich. Na początku wykorzystali ultrawysokopolowy skaner MRI o mocy 16,4 Tesli do obrazowania próbek tkanki trzustki transgenicznych myszy predysponowanych do rozwoju PanIN.
- Dyfuzja zapewnia obrazom poziom kontrastu, który pozwala nam powiedzieć: Och, prawdopodobnie PanIN jest ukryty w tych pikselach – wskazał Shemesh. Następnie porównali uzyskane obrazy z analizą histologiczną, uzyskując wysoką zgodność.
Zespół wykazał również, że zmiany te można wykryć u żywych myszy transgenicznych (in vivo) przy użyciu skanera 9,4 Tesli oraz klinicznego skanera 1 Tesli. Na koniec naukowcy wykonali obrazowanie próbek tkanek ludzkich.
- Uzyskaliśmy próbki od pacjentów i wykazaliśmy, że nasze wyniki można odnieść także do ludzi – zaznacza Shemesh. - Pobraliśmy części ludzkich trzustek i zeskanowaliśmy je w ten sam sposób, w jaki zrobiliśmy to z próbkami myszy. Histologia i patologia próbek wykazały, że DTI jest również skuteczne i efektywne w wykrywaniu zmian u ludzi - dodał.
Odkrycie to stanowi ważny krok w kierunku wczesnej diagnostyki raka trzustki. - Nasza praca stanowi dowód koncepcji i podstawę do przeprowadzenia próby na ludziach, przy użyciu metody, która jest już zasadniczo wdrożona – podsumowuje Shemesh.
Mimo że konieczne są dalsze badania, zwłaszcza ze względu na różnice techniczne w aparaturze MRI, perspektywy są obiecujące.
Przyszłe zastosowania DTI w diagnostyce trzustki mogą obejmować połączenie tej techniki z innymi narzędziami, takimi jak płynna biopsja czy sztuczna inteligencja. Takie podejście może znacząco poprawić wykrywalność przednowotworowych zmian i zwiększyć szanse pacjentów na skuteczne leczenie.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.