Przepuklina odbytnicy (uchyłek odbytnicy) - przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Przepuklina odbytnicy (przepuklina odbytu) to potoczne nazwy schorzenia, określanego mianem uchyłku odbytnicy. Jest to uwypuklenie ściany odbytu w stronę prostaty u mężczyzn i pochwy u kobiet.

Zmiana ta wywołuje zaburzenia czynności układu pokarmowego i objawy, takie jak: zaparcia, parcie na stolec czy ból miednicy mniejszej. Przepuklina jest rozpoznawana znacznie częściej u kobiet, ze względu na budowę ciała i wpływ hormonów.

Przepuklina odbytu powstaje na skutek osłabienia tkanki łącznej miednicy mniejszej i nadmiernego napięcia mięśni odbytnicy. Najczęściej powstaje na skutek czynników, takich jak:

• otyłość,
• wypróżnianie się z dużym wysiłkiem,
• wiele porodów siłami natury,
• powikłany poród,
• zabiegi ginekologiczne,
• usunięcie macicy,
• nadmierne obniżenie krocza,
• podeszły wiek.

Początkowo uchyłek odbytu nie wywołuje żadnych objawów, jedynie w trakcie badania per rectum można zauważyć przesunięcie końcowego fragmentu jelita.

Następnie schorzenie prowadzi do problemów z wypróżnieniem się, ze względu na występujące uwypuklenie, które powoduje zaleganie kału.

Przepuklina o wielkości powyżej 4 centymetrów sprawia, że pacjenci odczuwają bolesne parcie na stolec, ból miednicy mniejszej, uczucie niepełnego wypróżnienia lub nietrzymanie stolca. Kobietom może doskwierać dodatkowo dyskomfort w czasie seksu. Wraz z rozwojem schorzenia możliwe jest również wypadanie odbytu lub pochwy.

Diagnostyka uchyłku odbytnicy nie jest skomplikowana, ale wymaga wykonania kilku badań. Pierwszym krokiem jest przeprowadzenie wywiadu, określenie zaobserwowanych objawów, a także wykonanie badania proktologicznego.

Następnie pacjent jest kierowany na defekografię, ocenę wydolności zwieraczy i rozciągliwości odbytnicy, USG przezodbytnicze i przezpochwowe, a także rezonans miednicy mniejszej oraz badanie ginekologiczne.

Uchyłek odbytnicy w początkowej fazie jest wskazaniem do leczenia zachowawczego, polegającego na ćwiczeniach mięśni Kegla, treningu behawioralnym i elektrostymulacji.

Brak poprawy lub zaawansowana przepuklina wymaga przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, polegającego na usunięciu powstałego uwypuklenia.

Najczęściej uchyłek odbytu jest skutkiem nadmiernego napięcia mięśni odbytnicy, na przykład w trakcie wypróżniania się. W związku z tym kluczowe jest dbanie o regularną aktywność fizyczną i spożywanie wartościowych produktów.

W codziennej diecie powinny występować produkty pełnoziarniste, kasze, rośliny strączkowe, surowe warzywa, owoce zawierające pestki, orzechy, siemię lniane, a także nabiał.

Warto ograniczyć cukier, tłuszcze zwierzęce i mąkę pszenną. Ogromne znaczenie ma również picie minimum dwóch litrów wody i jedzenie kilku małych posiłków w ciągu dnia, w regularnych odstępach czasu. Istotnym elementem profilaktyki przepukliny jest też dbanie o prawidłową masę ciała.