Przepuklina pępkowa u niemowlaka – objawy, przyczyny, i leczenie
Przepuklina pępkowa u niemowlaka to przemieszczenie zawartości jamy brzusznej przez otwarty pierścień pępkowy. Przyczyny jej powstawania nie są do końca poznane. Wiadomo, że to wada wrodzona, która może nie być widoczna przy urodzeniu. Jakie są jej objawy? Czy leczenie jest konieczne?
1. Co to jest przepuklina pępkowa u niemowlaka?
Przepuklina pępkowa u niemowlaka to wada wrodzona, istotą której jest sytuacja, gdy zawartość jamy brzusznej wydostaje się na zewnątrz poprzez niewłaściwie wykształcony, otwarty pierścień pępka. Jak wygląda przepuklina pępkowa u noworodka czy niemowlaka? Choć zachowana jest ciągłość skóry, obserwuje się wystający pępek u dziecka. Tworzy się balon o średnicy od 1 do 5 centymetrów, który jest wypełniony wnętrznościami.
Przepuklina pępkowa nie zawsze jest widoczna w chwili przyjścia dziecka na świat. Zdarza się, że jej obecność wychodzi na jaw później. Dzieje się tak, gdy w miarę wzmacniania się mięśni brzucha, które wytwarzają coraz większe ciśnienie, pojawia się uwypuklenie w pępku. Zazwyczaj jelita zostają wypchnięte do worka przepuklinowego podczas kaszlu, płaczu lub kichania. Przepuklina jest zazwyczaj miękka i łatwo daje się odprowadzić z powrotem w głąb brzucha.
2. Przyczyny przepukliny pępkowej u niemowlaka
Jak powstaje przepuklina pępkowa u niemowląt? Pierścień pępkowy rozwija się w pierwszym trymestrze ciąży, w 4. tygodniu życia płodowego. Przez kolejny miesiąc przez szeroki pierścień pępkowy do sznura pępowinowego wydostają się jelita. Dzieje się tak, ponieważ szybko rosną, a w jamie brzusznej nie ma dla nich dostatecznej ilości miejsca.
To, że jelita przez pewien czas rozwijają się poza jamą brzuszną, jest naturalne. Wczesna przepuklina nazywana jest fizjologiczną. Po kilku tygodniach jelito powinno jednak wrócić do jamy brzusznej, a pierścień stopniowo zmniejszyć się i zamknąć. Zatrzymanie tego procesu skutkuje prawdopodobnie pojawieniem się przepukliny pępkowej. Gdy po 10 tygodniu ciąży jelita nie wrócą do jamy brzusznej i nie ulokują się na jej tylnej ścianie, przepuklina przyjmuje charakter patologii.
Przepuklina pępkowa stwierdzana jest przy urodzeniu u jednego na 6 noworodków. stosunkowo częściej diagnozuje się u dzieci urodzonych przedwcześnie bądź z niską masą urodzeniową oraz u noworodków rasy czarnej.
Specjaliści ustalili czynniki ryzyka wystąpienia przepukliny pępkowej u dziecka. To:
- niedoczynność tarczycy,
- zespół Hurler i inne mukopolisacharydozy,
- trisomia 13 i inne anomalie chromosomalne,
- zespół Beckwitha-Wiedemanna,
- zespół Williamsa.
3. Czy przepuklina pępkowa jest groźna?
Przepuklina pępkowa u noworodka, niemowlaka czy starszego dziecka nie jest groźna, niemniej może wywoływać dyskomfort. Wyjątek stanowią sytuacje, które wymagają pilnej konsultacji z lekarzem. To:
- zaczepienie jelita w niewłaściwej pozycji wewnątrz przepukliny,
- przebicie powłok skórnych okrywających worek przepuklinowy i wydostanie się jelit na zewnątrz,
- uwięźnięcie przepukliny, czyli niemożność odprowadzenia jelit do jamy brzusznej wskutek zacieśnienia tzw. wrót (sytuacja wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej).
4. Przepuklina pępkowa u niemowląt - jak leczyć?
Jak leczyć przepuklinę pępkową u niemowlaka? Wada ta u niemowląt powinna samoistnie zaniknąć w ciągu pierwszych trzech lat życia. Dzieje się tak w 95 procentach przypadków. Proces ten można przyspieszyć stosując różne metody fizjoterapeutyczne oraz kinezyterapeutyczne. Wdraża się na przykład działania rehabilitacyjne metodą neurorozwojową NDT-Bobath czy taping kinezjologiczny, czyli plastrowanie (wykorzystuje się plaster na przepuklinę pępkową dla niemowląt. Skuteczność tej metody jest jednak niewielka). Przede wszystkim zaleca się obserwację.
Gdy przepuklina pępkowa nie znika u dziecka po ukończeniu 3. roku życia, stanowi wskazanie do interwencji chirurgicznej. Wykonuje się wówczas zabieg operacyjny, najczęściej w trybie chirurgii jednego dnia. To prosta, rutynowa procedura, która trwa około pół godziny. Przepuklinę, która zamknie się sama lub zostaje zamknięta operacyjnie, uznaje się za wyleczoną. Choć nawroty są bardzo rzadkie, przypadłość może nawracać w dorosłym życiu, zwłaszcza u osób otyłych.
Czy istnieją domowe sposoby na przepuklinę pępkową u niemowlaka? Wskazane jest wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha, które zalecił fizjoterapeuta. Kluczowe jest także ograniczanie aktywności dziecka, które wiążą się ze zwiększeniem ciśnienia w jamie brzusznej (np. długotrwały płacz czy kaszel, wzdęcia). W przypadku niewielkich przepuklin pediatrzy zalecają, by rodzice często kładli dziecko na brzuchu.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.