PSA całkowite – charakterystyka, wskazania, przygotowanie i przebieg badania, norma, interpretacja wyników
PSA całkowite to badanie w kierunku raka prostaty. Rak prostaty jest jednym z częstszych schorzeń, które dotyka mężczyzn. Badanie PSA całkowitego jest bezbolesne i można je wykonać o dowolnej porze dnia. Jakie są wskazania do wykonania PSA całkowitego? I w jaki sposób przebiega badanie?
1. PSA całkowite – charakterystyka
Badanie PSA całkowite wykonywane jest z krwi pacjenta, w celu oznaczenia stężenia antygenu. PSA całkowite jest badaniem przesiewowym, które ma na celu wykrycie raka prostaty. PSA całkowite to glikoproteina, która występuje w cytoplazmie komórek wyściełających przewody gruczołu krokowego. Część PSA występuje również w osoczu, gdzie wiąże się z białkami.
Wytwarzanie PSA ma miejsce w komórkach nabłonkowych prostaty. Rak prostaty ma zdolność do syntezy PSA, a guzy występujące w sterczu umożliwiają przeniknięcie PSA do krwi.
2. PSA całkowite – wskazania
Badanie PSA całkowitego powinni wykonywać mężczyźni, którzy:
leczą raka prostaty – pacjenci muszą regularnie badać poziom PSA, w celu sprawdzenie, czy stan zdrowia ulega zmianie;
ukończyli 50 rok życia – ci mężczyźni są bardziej narażeni na występowanie choroby;
zauważyli niepokojące objawy sprzyjające rakowi prostaty – częste oddawanie moczu, osłabienie strumienia moczu, notoryczne uczucie parcia na pęcherz. Mężczyźni często bagatelizują takie objawy, a o chorobie dowiadują się na etapie zaawansowanym;
mogą mieć nawroty choroby – dzięki badaniu PSA całkowitego można bardzo szybko zdiagnozować i leczyć powstające na nowo zmiany;
poddali się chirurgicznemu usunięciu gruczołu – u tych pacjentów po miesiącu poziom PSA całkowitego powinien być znikomy.
3. PSA całkowite – przygotowanie i przebieg badania
Pacjent na dwa dni przed badaniem PSA całkowitego powinien ograniczyć stosunek seksualny, a także jazdę na rowerze. Oznaczenie PSA całkowitego może być wykonane o dowolnej porze dnia. Pacjent zgłasza się do gabinetu, gdzie specjalista pobiera krew z żyły łokciowej. Taka próbka wysyłana jest natychmiastowo do dalszych badań. Koszt badania PSA całkowitego wynosi około 20 złotych.
4. PSA całkowite – norma
Norma PSA całkowitego zależna jest od wieku mężczyzny i wynosi:
• zakres normy w przedziale 40–50 lat to 2,5 ng/ml; • zakres normy w przedziale 50–60 lat to 3,5 ng/ml; • zakres normy w przedziale 60–70 lat to 4,5 ng/ml; • zakres normy w przedziale 70–80 lat to 6,5 ng/ml.
Pacjent powinien zgłosić się z wynikiem badania do swojego lekarza prowadzącego, który oceni czy choroba postępuje i w jakim stopniu zachodzą zmiany.
Musisz to wiedzieć
5. PSA całkowite – interpretacja wyników
Podwyższenie PSA całkowitego o ponad 10 ng/ml oznacza, że pacjenta można zaliczyć do grupy podwyższonego ryzyka. W takim przypadku lekarze zalecają wykonanie innych badań mających ocenić dokładny stan pacjenta, np.: biopsję prostaty.
Jeżeli wynik jest niższy, to zachodzi prawdopodobieństwo, iż pacjent przechodzi łagodny typ nowotworu albo rak prostaty nawraca. Taki wynik nie jest jednoznaczny, dlatego zaleca się wykonanie dodatkowo badania na oznaczenie PSA wolnego, który daje dokładniejsze wyniki na temat zmian nowotworowych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.