Trwa ładowanie...

Reaguj, dopóki nie jest za późno. Jak zapobiec cukrzycy?

 Katarzyna Krupka
28.02.2020 21:09
cukrzyca
cukrzyca (123rf)

Co pięć sekund ktoś na świecie dowiaduje się, że ma cukrzycę. Co dziesięć sekund ktoś umiera z powodu jej powikłań. WHO uznała cukrzycę za epidemię XXI wieku. Dzisiaj jej rozmiary są bliskie pandemii. Szacuje się, że w Polsce cukrzycę ma ok. 3 mln Polaków. Rozwija się latami. Często pozostaje niezdiagnozowana i niezauważona przez chorego. Nieleczona może doprowadzić do groźnych powikłań i przedwczesnej śmierci. Jak przeciwdziałać cukrzycy? Odpowiedź jest prostsza, niż ci się wydaje.

Liczba chorych na cukrzycę rośnie na świecie lawinowo. Żyje z nią 415 mln ludzi (8,8 proc. populacji), czyli co jedenasta dorosła osoba. Do 2040 roku liczba chorych urośnie aż do 642 mln. Tak wynika z szacunków Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej.

– Przybywa chorych na cukrzycę typu pierwszego, choć do końca nie wiemy dlaczego. Sprawdzają to naukowcy. Zdecydowana większość chorych ma cukrzycę typu drugiego, o którą prosimy się sami, w dużym stopniu przez niezdrowy tryb życia – ostrzega Anna Śliwińska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

Narodowy Fundusz Zdrowia w nowym raporcie "NFZ dla zdrowia — Cukrzyca" podaje, że w 2018 roku na cukrzycę chorowało 2,86 mln dorosłych osób, czyli 9,1 proc. ludności. Wśród nich największa grupa to osoby po 55 roku życia (84 proc.). W latach 2013–2018 zachorowalność na cukrzycę wśród dorosłych Polaków wzrosła o 14 proc. Tylko w połowie za ten wzrost odpowiadają czynniki demograficzne.

Powikłania, które może powodować nieleczona i niekontrolowana cukrzyca, dzielimy na ostre oraz przewlekłe. Nasilona hiperglikemia, kwasica oraz ciężka hipoglikemia to ostre powikłania, które bezpośrednio zagrażają życiu chorych na cukrzycę. Z kolei do najgroźniejszych przewlekłych powikłań cukrzycowych możemy zaliczyć: zawał serca, udar mózgu, ślepotę, demencję, niewydolność nerek czy martwicę kończyn.

1. Co powoduje cukrzycę?

Do głównych czynników ryzyka, które mają największy wpływ na rozwój choroby, zalicza się nadwagę i otyłość, brak aktywności fizycznej, niewłaściwą dietę bogatą w tłuszcze i cukry proste, składającą się głównie z wysokoprzetworzonej żywności, ubogą w warzywa i owoce. Zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 mają również osoby, u których w rodzinie występuje cukrzyca. Wpływ na rozwój choroby ma również czynniki genetyczne.

Nieleczona lub leczona niewłaściwie cukrzyca może doprowadzić do licznych komplikacji. Wśród nich udaru, ślepoty, niewydolności nerek i choroby wieńcowej. Niebezpieczna dla zdrowia człowieka jest także cukrzyca niezdiagnozowana (stan podwyższonego stężenie glukozy we krwi, czyli hiperglikemia). Przewlekła hiperglikemia może powodować uszkodzenie, zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Cukrzyca to >>cichy zabójca<<. Już dekadę temu uznana epidemią XXI wieku, dziś przyjmująca wymiary pandemii. To problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Dlatego konieczne są konkretne i mądre działania zwiększające efektywność profilaktyki i jakości opieki nad chorym na cukrzycę, aby w ściganiu się z chorobą nie zostać na straconej pozycji – podkreśla prof. Dorota Zozulińska–Ziółkiewicz.

2. Jak skutecznie zapobiegać cukrzycy?

W profilaktyce cukrzycy pamiętajmy o regularnej aktywności fizycznej, zdrowej diecie, monitorowaniu stresu i badaniach poziomu glukozy – wylicza Alicja Szewczyk, konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego.

Osoby z nadwagą i otyłością powinny dążyć do zmniejszenia masy ciała. Wyniki badania Nurses Health Study wskazały, że ryzyko cukrzycy dla osób z BMI przekraczającym 35 kg/m2 jest 40-krotnie wyższe niż dla osób z BMI poniżej tego progu. Szacuje się, że do 65 proc. przypadków cukrzycy typu 2 wynika z nadwagi, a cukrzyca występowała w przypadku 13–16 proc. otyłych osób.

Zadbaj o swoją dietę. Postaw na produkty naturalnie, nieprzetworzone, o niskim indeksie glikemicznym. Ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych. Wprowadź do swoich codziennych posiłków warzywa i owoce w każdym kolorze. Unikaj kolorowych, słodzonych napojów. Ich częsta konsumpcja wiąże się z rozwojem zaburzeń metabolicznych oraz cukrzycy typu 2.

Pamiętaj, że w puszce takiego napoju, czyli 330 ml jest aż 7 kostek cukru! Zamiast nich pij wodę mineralną. Przynajmniej 1,5 – 2 litrów dziennie. Wybieraj ryby, rośliny strączkowe i orzechy. Jeśli nie wiesz, jak ułożyć sobie zdrową dietę skorzystaj z bezpłatnego portalu od Narodowego Funduszu Zdrowia – diety.nfz.gov.pl. Na stronie znajdziesz jadłospisy nawet na 28 dni oparte na najbardziej przebadanej diecie DASH.

Nie zapominaj się ruszać. Wystarczy pół godziny ćwiczeń każdego dnia realnie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ważne, aby utrzymywać przynajmniej umiarkowaną aktywność, czyli taką, gdy mówienie do drugiej osoby podczas wysiłku przychodzi z trudem. Aktywność fizyczna jest istotna nie tylko w przypadku prewencji cukrzycy typu 2, ale również właściwej jej kontroli – podkreślają autorzy raportu "NFZ dla zdrowia — Cukrzyca".

Unikaj używek. Alkohol i papierosy raz na zawsze powinny zniknąć z twojego życia. nie tylko Zwiększają ryzyko cukrzycy, ale też wielu innych równie groźnych chorób, w tym raka płuc czy miażdżycy.

Światowa Organizacja Zdrowia uznała cukrzycę za pierwszą niezakaźną pandemię i podkreśla, że od ponad trzech dekad, a szczególnie w XXI w., liczba chorych na cukrzycę na świecie dynamicznie rośnie1. Warto więc zadbać o profilaktykę, a zmianę stylu życia zacząć już dzisiaj.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (870 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.