Repelenty – jak działają, po co i jak je stosować?
Repelenty to różnego rodzaju środki odstraszające, które działają na określone gatunki zwierząt, zwykle owady. To nie tylko produkty drogeryjne, takie jak kremy, aerozole czy płyny, ale i urządzenia oraz środki naturalne, na przykład rośliny oraz olejki eteryczne. Najczęściej sięga się po nie w celu odstraszenia owadów, głównie komarów i kleszczy. Jak działają? Po co je stosować?
1. Co to są repelenty?
Repelenty to odstraszacze niepożądanych gatunków zwierząt. Najczęściej nazywa się tak środki odstraszające owady, takie jak komary, kleszcze czy muchy. Ich nazwa pochodzi od łacińskiego repellere, tłumaczonego jako odstraszać, odrzucać. Choć do repelentów zalicza się nie tylko środki naturalne, ale i chemiczne, stosowanie ich zalicza się do biologicznych metod ochrony.
1.1. Jak działają repelenty?
Środki te mogą stawiać fizyczną barierę przed niektórymi owadami i zwierzętami, a i odstraszać je za pomocą nieprzyjemnego zapachu (np. po aplikacji na skórę tworzą ochronną warstwę zapachową) czy zawartych w związkach chemicznych substancji żrących. Repelenty nie zabijają owadów, a zapobiegają kontaktowi z nimi.
2. Po co stosuje się repelenty?
Repelenty stosuje się, by odstraszyć i zmusić niektóre gatunki do zmiany miejsca żerowania. Celem jest chęć dbania o środowisko i ekosystem, ale także ochrona zdrowia i życia oraz poprawa komfortu funkcjonowania.
Zwykle chronimy się przed komarami, kleszczami czy muchami i meszkami, ale i owadami tropikalnymi.
Typowe jest, że ukąszenia owadów często skutkują miejscowym obrzękiem, świądem oraz bólem. Ale repelenty na kleszcze czy komary to nie tylko ochrona przed nieprzyjemnymi dolegliwościami, ale i poważnymi chorobami, takimi jak:
3. Rodzaje repelentów
Repelenty można podzielić na sztuczne i naturalne. Zalicza się do nich zarówno substancje naturalne, jak i związki chemiczne, urządzenia wydające sygnały świetle lub dźwiękowe oraz inne rozwiązania.
3.1. Repelenty sztuczne
Choć nazwa repelent kojarzy nam się głównie z takimi produktami drogeryjnymi jak aerozole, płyny i środki zapachowe czy kremy i mleczka, to należą do nich także urządzenia generujące określone wiązki światła lub dźwięki oraz przeszkody fizyczne (np. błyszcząca folia, lep, siatka, moskitiera).
3.2. Repelenty chemiczne
Repelenty chemiczne można podzielić według stopnia ich toksyczności. Najmniej toksyczne nadają się do kontaktu ze skórą człowieka i mogą być aplikowane bezpośrednio na nią.
Najskuteczniejsze repelenty, które odstraszą kleszcze i komary, to:
- spray i aerozol (którymi należy spryskać ciało i odzież przed wyjściem z domu),
- opaska (nasączona olejkami, którą zakłada się na nadgarstek),
- plastry (nasączone olejkami eterycznymi, które przykleja się je w dowolnym miejscu).
3.3. Naturalne repelenty
Repelenty chemiczne mogą być toksyczne i szkodliwe. W tym kontekście na szczególną uwagę zasługują repelenty naturalne. To zarówno organizmy żywe (odstraszające inne gatunki), jak i różne środki naturalne: olejki eteryczne i rośliny odstraszające owady. Ich intensywny zapach działa odstraszająco na wybrane owady.
Do najpopularniejszych eterycznych repelentów należy:
- olejek eukaliptusowy,
- olejek lawendowy,
- olejek cytronelowy,
- olejek bazyliowy,
- olejek z mięty pieprzowej,
- olejek goździkowy.
Wśród roślin owady odstrasza:
- lawenda,
- eukaliptus,
- mięta,
- pelargonia,
- komarzyca,
- bazylia,
- aksamitka,
- wanilia,
- pomidor,
- cebula,
- czarny bez,
- goździki,
- cytryna,
- piołun.
Stosowanie naturalnych repelentów zapewnia krótkotrwałą ochronę przed owadami.
4. Jak stosować repelenty?
Stosując preparat na komary, aerozole na kleszcze i inne apteczne bądź drogeryjne repelenty, należy zachować środki ostrożności i przestrzegać kilku zasad.
Preparatów nie wolno nakładać na uszkodzone części ciała. Nie stosuje się ich na rany, otarcia, skórę podrażnioną i zmienioną chorobowo. Środki odstraszające owady w postaci aerozoli należy aplikować z odległości około 15-20 cm od ciała, omijając okolice oczu, nosa oraz ust. Trzeba pamiętać, by równocześnie nie używać innych balsamów, kremów oraz aerozoli.
Jak wybrać najlepszy repelent?
Podczas wyboru odpowiedniego kremu, balsamu lub aerozolu najlepiej kierować się:
- składem preparatu,
- stężeniem substancji aktywnej,
- rodzajem aplikatora.
- częstotliwością jego stosowania.
5. Ostrzeżenia i środki ostrożności
Najpopularniejszą i najskuteczniejszą substancją odstraszającą komary, kleszcze, meszki, muchy końskie, pszczoły i osy, będącą głównym składnikiem większości preparatów dostępnych na rynku jest DEET. To substancja chemiczna i środek o wysokiej skuteczności.
Stosując repelent na komary czy kleszcze zawierający DEET należy zachować szczególną ostrożność w kontakcie z oczami i skórą. Ma to związek z jego potencjalną szkodliwością. Substancja może bowiem działać drażniąco na oczy, uszkadzać różne materiały, wykazuje także działanie neurotoksyczne.
Repelentów zawierających DEET nie mogą stosować kobiety w ciąży i dzieci poniżej 2. roku życia, a pomiędzy 2. a 12. rokiem można używać je tylko w razie konieczności
Z kolei sięgając po naturalne preparaty na kleszcze, komary i meszki trzeba pamiętać, że zawarte w nich olejki eteryczne są bardzo silnymi alergenami. To dlatego także w ich przypadku zaleca się ostrożność (zwłaszcza w przypadku ciężarnych, małych dzieci i alergików).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.