Retinopatia wcześniaków - czynniki rozwoju, leczenie, powikłania
Retinopatia wcześniaków to naczyniopochodne, związane z rozplemem naczyń uszkodzenie siatkówki powstałe w okresie okołourodzeniowym. Schorzenie to pojawiło się wraz z rozwojem neonatologii i zwiększoną przeżywalnością dzieci urodzonych przedwcześnie. Retinopatia jest spowodowana uszkodzeniem niedojrzałych, rozwijających się naczyń przez wolne rodniki (m.in. tlenowe) powstające w siatkówce wskutek zaburzenia równowagi pomiędzy procesami oksydacyjnymi i antyoksydacyjnymi.
U wcześniaków systemy antyoksydacyjne nie są jeszcze dostatecznie rozwinięte, aby zneutralizować powstające wolne rodniki. Obecnie szacuje się, że retinopatia dotyka 10-15% wcześniaków i jest aktualnie najczęstszą przyczyną występowania ślepoty u dzieci.
1. Czynniki ryzyka rozwoju retinopatii wcześniaków
- zły stan pourodzeniowy wyrażony niską punktacją w skali Apgar,
- okołoporodowe zaburzenia oddychania,
- przetrwały przewód Botall,
- krwawienia dokomorowe III stopnia,
- krwawienia u matki w II i III trymestrze ciąży lub niedokrwistość niezależnie od przyczyny,
- ciąża mnoga,
- wpływ cukrzycy na choroby oczu,
- obecność zielonych wód płodowych,
- rzucawka lub stany przedrzucawkowe.
Siatkówka jest nieunaczyniona do 4. miesiąca życia płodowego, a tlen otrzymuje drogą dyfuzji. Około 36. tygodnia ciąży kończy się proces tworzenia naczyń w części nosowej tarczy nerwu wzrokowego, natomiast w części skroniowej proces ten kończy się dopiero około 40. tygodnia ciąży.
U noworodków niedonoszonych oraz z cechami wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu konieczne jest badanie okulistyczne w 4., 8. oraz 12. tygodniu życia oraz, jeśli nie stwierdzono objawów, ponownie po 12. miesiącu życia. Noworodki donoszone z ciąż wysokiego ryzyka i ciężko chore także należy badać okulistycznie w 3. tygodniu życia i 12. miesiącu życia. Choroby oczu u niemowląt nie można bagatelizować, więc warto udać się na badania wzroku.
2. Leczenie retinopatii wcześniaków
W przypadkach zaawansowanej retinopatii konieczne jest wykonanie fotokoagulacji laserowej korekcji wady wzroku, krioterapii lub leczenia chirurgicznego, jeżeli doszło do odwarstwienia siatkówki. Zabiegi laseroterapii, uznawane są za bezpieczniejsze, a ich skuteczność ocenia się na 85%. Istotą laseroterapii i krioterapii jest zniszczenie komórek wrzecionowatych, co pozbawia je zdolności do tworzenia i rozplemu naczyń krwionośnych siatkówki. Zabieg powinien być wykonany w momencie, kiedy na dnie oka pojawiają się pierwsze ogniska proliferacji i ma na celu zahamowanie dalszego jej rozwoju.
3. Powikłania retinopatii wcześniaków
Po leczeniu mogą jednak pojawiać się powikłania, takie jak: krótkowzroczność, jaskra wtórna, zez, małoocze, czy późne odwarstwienia siatkówki. Nie istnieją niestety skuteczne metody zapobiegające powstawaniu retinopatii wcześniaków. Tlenoterapia wcześniaków sprzyja powstawaniu retinopatii, zwłaszcza u dzieci z masą urodzeniową poniżej 1500 g, ze względu na niedostateczne wykształcenie systemów antyoksydacyjnych u tych dzieci. W chwili obecnej jedynym lekiem o działaniu antyoksydacyjnym stosowanym w profilaktyce retinopatii wcześniaków jest witamina E. Higiena oczu twojego dziecka jest bardzo ważna, szczególnie na początku jego życia.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.