Rozwój płodu - okresy życia prenatalnego, rozwój płodu w poszczególnych miesiącach
Rozwój płodu jest etapem następującym po zapłodnieniu, czyli połączeniu jądra plemnika z jądrem komórki jajowej. Rozwój prenatalny można podzielić na cztery etapy. Pierwszy etap rozwoju płodu to okres przedimplantacyjny, a kolejne to tworzenie listków zarodkowych, okres organogenezy i okres płodowy. Okresy rozwoju płodu przebiegają bez zakłóceń, gdy ciężarna kobieta dba o siebie i dziecko. Prawidłowy rozwój płodu monitoruje się poprzez regularne wykonywanie badań w ciąży.
1. Rozwój płodu - okresy życia prenatalnego
- Okres przeimplantacyjny – to czas, kiedy zarodek wędruje do jamy macicy przez jajowód. Następuje zagnieżdżenie zarodka w macicy. Okres ten trwa około jednego tygodnia.
- Okres tworzenia się listków zarodkowych – w okresie tym tworzą się trzy listki zarodkowe: mezoderma, endoderma i ektoderma. W późniejszym rozwoju wytworzą się z nich wszystkie narządy ciała. Okres ten trwa przez drugi i trzeci tydzień życia dziecka.
- Okres organogenezy – trwa on od czterech do ośmiu tygodni. W okresie tym następuje formowanie zawiązków wszystkich narządów dziecka.
- Okres płodowy – jest to najdłuższy okres, ponieważ trwa od ósmego tygodnia życia do dnia porodu. Narządy dziecka stopniowo ulegają doskonaleniu oraz stopniowo przygotowują się do życia poza organizmem matki. Narządy zaczynają funkcjonować – początkowo bardzo powoli, a w miarę rozwoju stają się bardziej złożone.
2. Rozwój płodu w poszczególnych miesiącach
Zanim dziecko przyjdzie na świat, musi spędzić dziewięć miesięcy w brzuchu matki. Przez te dziewięć miesięcy będzie się rozwijało i zmieniało, aż pewnego dnia będzie gotowe do wyjścia na świat.
- Miesiąc pierwszy – dziecko w pierwszym okresie swojego życia jest pojedynczą komórką o średnicy około 0,1 mm. W okresie tym zostają zdeterminowane cechy dziecka, czyli płeć, kolor oczu, włosów, rysy twarzy, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu. Przez następne tygodnie dziecko rośnie, aby w trzecim tygodniu osiągnąć 2,5 mm. W 21. dniu od poczęcia serce dziecka zaczyna funkcjonować. Krew krąży w zamkniętym układzie naczyń, oddzielonym od krążenia matki. Główka, tułów i zawiązki górnych kończyn pojawiają się w czwartym tygodniu życia dziecka. Da się zauważyć również pierwotne nerki, wątrobę, przewód pokarmowy. Dziecko mierzy już ponad pół centymetra.
Miesiąc drugi – okres ten jest bardzo intensywny. U dziecka da się zaobserwować pierwsze odruchy nerwowe oraz ruchy kształtujących się rączek i nóżek. W szóstym tygodniu można zarejestrować fale elektromagnetyczne – to znaczy, że mózg dziecka intensywnie pracuje. Dziecko w czasie drugiego miesiąca ma ukształtowane wszystkie podstawowe narządy, waży około trzech gramów, a jego wzrost wynosi około 2 cm.
Miesiąc trzeci – miesiąc ten, podobnie jak drugi, jest intensywnym rozwojem maleństwa. Co sekundę przybywa kilka tysięcy nowych komórek nerwowych. Zasadnicze części mózgu są już ukształtowane. Ciało zaczyna być wrażliwe na dotyk. Trzeci miesiąc jest okresem bardzo ruchliwym dla dziecka, które ćwiczy swoje ruchy, poruszając się w macicy. Mięśnie, które będą mu potrzebne do oddychania, pobierania pokarmu i wydawania głosu, przechodzą intensywny trening. Ssanie ćwiczy za pomocą podciągania górnej wargi. Skóra dziecka pokrywa się meszkiem, pojawiają się zawiązki paznokci i zębów mlecznych. Szpik kostny zaczyna produkować krwinki, trzustka – insulinę, przysadka mózgowa – hormony. Pod koniec tego okresu życia u dziecka da się zauważyć cechy indywidualne, zaczynają ujawniać się dziedziczone cechy, takie jak układ mięśni twarzy. Dziecko pod koniec tego miesiąca waży około 30 g, a jego wzrost wynosi około 9 cm.
- Miesiąc czwarty – w miesiącu tym narządy doskonalą swoje funkcje, dziecko przybiera na wadze i wzroście. U dziewczynek w jajnikach tworzą się wszystkie komórki jajowe. Mózg powiększa swoją powierzchnię, tworząc bruzdy i zwoje. Wzrasta sieć połączeń między komórkami nerwowymi w całym ciele. Ruchy dziecka robią się płynne i pełne wdzięku. Dziecko w tym okresie jest wrażliwe na smak i zapach wód płodowych. W tym miesiącu u dziecka pojawiają się włosy.
- Miesiąc piąty – tony serca słyszalne są uchem; włosy, paznokcie, brwi i rzęsy zaczynają rosnąć. Ruchy dziecka stają się odczuwalne przez matkę. Dziecko zaczyna być bardziej aktywne – zależne jest to od trybu życia matki, czasami śpi głęboko albo czuwa. Dziecko zaczyna poznawać świat wewnętrzny, dotyka siebie, pępowiny, łożyska. Reaguje na bodźce zewnętrzne, czyli można go uspokoić, słuchając muzyki, śpiewając czy mówiąc do niego.
- Miesiąc szósty – dziecko osiąga 25-30 cm wzrostu i waży 50-70 dkg. W tym okresie wytwarzają się więzadła stawowe, kostnieje szkielet, płuca zaczynają wytwarzać surfaktant, który pomoże dziecku w oddychaniu po urodzeniu. Intensywnie powstają połączenia między komórkami nerwowymi. W czasie snu pojawia się u dziecka faza REM – marzeń sennych, w czasie której następuje dojrzewanie mózgu.
- Miesiąc siódmy – dziecko wykonuje dużo ruchów, przeciąga się, wkłada do buzi całą piąstkę, otwiera i zamyka oczy. Zaczyna gromadzić się tkanka tłuszczowa. Dziecko waży około 1800 g i ma około 41 cm długości.
- Miesiąc ósmy – u chłopców jądra zstępują do moszny. Dziecko ćwiczy intensywnie połykanie, ssanie i oddychanie. Reaguje na światło. W tym okresie dziecko zaczyna przygotowania do porodu, ustawia się główką w kierunku kanału rodnego.
- Miesiąc dziewiąty – dziecko jest w pełni dojrzałe, czyli jest gotowe na opuszczenie brzucha matki. Płuca dziecka są przygotowane do oddychania. W tym okresie następuje poród.
Dziecko przez dziewięć miesięcy rozwijało się, uczyło się umiejętności potrzebnych mu po przyjściu na świat. Dziecko po dziewięciu miesiącach jest świetnie przygotowane do życia poza organizmem matki.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.