Różyczka - objawy, różyczka u dzieci i dorosłych, przebieg, diagnozowanie, zagrożenie dla kobiet w ciąży
Różyczka najczęściej kojarzona jest z niegroźną chorobą wirusową dzieci. Staje się jednak bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, które zachorują na różyczkę w pierwszych tygodniach ciąży. Niekiedy różyczkę trudno rozpoznać, łatwo pomylić ją z grypą czy zwykłym przeziębieniem. Raz przebyta różyczka daje odporność na całe życie. Należy pamiętać, iż różyczka jest chorobą zakaźną, którą najłatwiej złapać drogą kropelkową.
- 1. Co to jest różyczka i jak można się nią zarazić
- 2. Objawy różyczki
- 3. Różyczka u dzieci
- 4. Różyczka u dorosłych
- 5. Jak przebiega zachorowanie na różyczkę
- 6. Czym jest różyczka wrodzona
- 7. Jak diagnozuje się różyczkę
- 8. Jakie są powikłania różyczki
- 9. Różyczka zagrożeniem dla kobiet w ciąży
- 10. Jak zapobiegać różyczce
1. Co to jest różyczka i jak można się nią zarazić
Różyczka to zakaźna choroba wywoływana przez wirus Togaviridae. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z zarażonymi, drogą kropelkową lub przez łożysko. Wzrost zachorowań odnotowuje się w okresie zimowo-wiosennym. Wirus różyczki obecny jest w kale, moczu, wydzielinie z gardła i nosa oraz we krwi.
Różyczka stanowi zagrożenie u kobiet w pierwszych miesiącach ciąży, gdyż mogą one zarazić płód. Najbardziej narażone na zachorowania są dzieci uczęszczające do przedszkola lub szkoły. Choroba może dotknąć także osoby dorosłe. U małych dzieci różyczka ma łagodny przebieg, zazwyczaj pozbawiony powikłań. Zakaźność różyczki trwa od tygodnia przed pojawieniem się zmian skórnych, aż do 8 dni po wystąpieniu wysypki. Okres wylęgania różyczki wynosi około 2-3 tygodnie.
2. Objawy różyczki
U małych dzieci różyczka ma przebieg łagodny, u starszych może skończyć się powikłaniami. Różyczka jest najgroźniejsza dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż wtedy może dojść do zarażenia płodu.
Podstawowym objawem różyczki jest wysypka, która pojawia się po 11-21 dniach od zarażenia. Jasnoczerwone plamy występują najpierw na twarzy, później na całym ciele. Powiększają się węzły chłonne na szyi i karku. Gorączka praktycznie nie występuje, czasami różyczka jest nawet niezauważona, ponieważ przebiega bezobjawowo. Główne symptomy różyczki to:
- objawy grypopodobne – ból głowy, katar, drapanie w gardle, kaszel,
- lekka biegunka,
- powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami i na karku,
- gorączka, nawet do 39 st. C,
- wysypka – drobne, czerwone grudki zlewające się w plamy na twarzy i na całym ciele, wysypka ustępuje po 2-3 dniach.
3. Różyczka u dzieci
Różyczka u dzieci powinna wystąpić między piątym a piętnastym rokiem życia. Początkowe stadia różyczki u dzieci objawiają się krostkami, najpierw za uszami, następnie na całej twarzy, by potem ogarnąć całe ciało. Na szczęście wysypka w czasie różyczki nie sprawia zbyt dużego dyskomforu dziecku – nie swędzi. Wyglądem przypomina objawy alergii. Różyczce u dzieci towarzyszy powiększenie i bolesność węzłów chłonnych, a także bardzo wysoka gorączka. Objawy różyczki utrzymują się około pięciu dni. Co ciekawe, może zdarzyć się i tak, że dziecko przejdzie różyczkę bezobjawowo.
Różyczkę u dzieci leczy się w specyficzny sposób, skupiając się głównie na jej objawach. Priorytetem jest wtedy zbicie bardzo wysokiej, bo sięgającej do czterdziestu stopni, gorączki. Istotne, by dziecko podczas zachorowania na różyczkę oszczędzać i wygrzewać.
4. Różyczka u dorosłych
Zachorowanie na różyczkę może przydarzyć się także osobie dorosłej, która nie przeszła jej w wieku dziecięcym. Badania specjalistów pokazały, że w 2012 roku na różyczkę zachorowało 6363 pacjentów, z czego ponad 3000 zachorowań dotyczyło osób po piętnastym roku życia. Wśród chorych było niespełna 1000 osób dorosłych.
Dorośli chorujący na różyczkę, a także starsze dzieci odczuwają bóle stawowe, które mogą utrzymywać się od kilku do nawet kilkunastu dni. Znacznie częściej symptom ten obserwuje się u kobiet. Choroba może obejmować stawy kolanowe, nadgarstki, a także stawy palców.
U chorych występują również następujące objawy:
- bóle głowy,
- kaszel,
- katar
- zapalenie spojówek.
Wysypka różyczkowa pojawia się u dorosłych przede wszystkim na twarzy, szyi, tułowiu. Należy podjąć takie samo leczenie, jak w przypadku dzieci. Po ustąpieniu różyczki warto wspierać organizm preparatami wspomagającymi odporność, głównie witaminami.
Zobacz także
5. Jak przebiega zachorowanie na różyczkę
Niestety w pełni skuteczny lek na różyczkę nie istnieje. U chorych stosuje się leczenie objawowe. Pacjentom zaleca się pozostanie w łóżku podczas pierwszych dni choroby. Objawy różyczki zazwyczaj same przemijają. Jedynie w przypadku powikłań leczenie różyczki może być o wiele trudniejsze. Całkowite wyleczenie nie jest pewne w przypadku różyczki wrodzonej. Może ona spowodować uszkodzenia wzroku, słuchu, padaczkę lub zaburzenia hormonalne i kadriologiczne.
Różyczka nie wymaga specjalnego leczenia. Większość dzieci różyczkę przechodzi łagodnie, nawet bez wysypki. U niektórych dzieci obrzęk i bolesność węzłów chłonnych utrzymują się przez kilka tygodni, ale nie jest to stan niebezpieczny dla dziecka. W przypadku wystąpienia gorączki można podać dziecku leki przeciwgorączkowe lub zastosować naturalne metody obniżania gorączki. Maluch powinien zostać w domu przez kilka dni i unikać kontaktu z rówieśnikami i rodzeństwem.
Warto rozważyć szczepienie przeciw różyczce, zwłaszcza w przypadku dziewczynek. Odporność na zakażenie wirusem różyczki polecana jest w przyszłości, w okresie ciąży.
6. Czym jest różyczka wrodzona
Do zakażenia różyczką wrodzoną dochodzi w pierwszych tygodniach płodowego życia. Śmiertelność u dzieci zakażonych tego typu schorzeniem wynosi aż 15%. W wyniku różyczki wrodzonej noworodki mogą urodzić się przedwcześnie. Dodatkowo będą cechowały się małą masą ciała. Chorobie można zapobiec dzięki szczepionkom.
7. Jak diagnozuje się różyczkę
W przypadku wystąpienia objawów różyczki należy udać się do lekarza. Ważne, aby chory nie miał kontaktu z kobietami w ciąży, gdyż zagraża to zdrowiu, a nawet życiu płodu. Lekarz potwierdza różyczkę na podstawie badania i wywiadu lekarskiego.
8. Jakie są powikłania różyczki
Ponieważ różyczka u dzieci i dorosłych jest chorobą zakaźną, może mieć liczne powikłania. Zalicza się do nich: różyczkowe zapalenie nerwów, różyczkowe zapalenie mózgu, plamicę różyczkową, różyczkowe zapalenie stawów. U niektórych pacjentów może dojść do krwiomoczu, krwawienia z układu pokarmowego lub dziąseł.
U dorosłych mogą wystąpić następujące powikłania różyczki: bóle jąder i zapalenie najądrzy u mężczyzn, małopłytkowość, zapalenie stawów. Wśród najniebezpieczniejszych powikłań wymienia się również zapalenie mózgu, które może powodować zaburzenia świadomości, senność, a także zaburzenia funkcji ruchowych oraz umysłowych.
9. Różyczka zagrożeniem dla kobiet w ciąży
Szczególne zagrożenie różyczka może stanowić dla kobiet, które oczekują potomstwa. Kiedy ciężarna zapadnie na różyczkę w pierwszym trymestrze ciąży, może skutkować to nawet poronieniem lub znacznie skomplikować prawidłowy rozwój dziecka. Wówczas może ono nabyć wielu wad, na przykład dotyczących nieprawidłowości układu krążenia, uszkodzenia wzroku, wodogłowia, a nawet upośledzenia umysłowego czy też niedorozwoju kończyn.
Kobieta planująca poczęcie dziecka powinna wykonać test na obecność przeciwciał różyczkowych. Jeśli okaże się, że nigdy nie chorowała na różyczkę, warto przystąpić do szczepienia. Szczepienia i zachorowanie na różyczkę uodparniają organizm. Niemowlęta przez około 6 pierwszych miesięcy mają odporność przekazaną przez matkę. Zaleca się, aby szczepić dziewczynki w 13. roku życia.
ZOBACZ TAKŻE:
Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80 proc. Wstrzyknięcie immunoglobuliny różyczki w ciągu 4 dni od zetknięcia się z chorym zabezpiecza płód przed zakażeniem w 60 proc. Wystąpienie różyczki podczas ciąży może spowodować poważne wady płodu. Wirus różyczki jest bardzo niebezpieczny w pierwszych ośmiu tygodniach ciąży, kiedy to kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Różyczka w okresie ciąży grozi wystąpieniem takich wad u płodu, jak: jaskra, zaćma, głuchota, wodogłowie, upośledzenie umysłowe, uszkodzenia serca i wątroby. Zachorowanie na różyczkę po 16. tygodniu ciąży nie jest tak niebezpieczne.
10. Jak zapobiegać różyczce
Jedyną skuteczną metodą zapobiegania zachorowaniu są szczepienia. Od 2004 roku wszystkie dzieci szczepione są w 13-14 miesiącu życia, a następnie po 10 r.ż. Dwukrotne szczepienie daje pewność zachowania odporności, gdyż po jednym szczepieniu odporność może wygasnąć po około 15 latach.
Bardzo ważne, by kobiety ciężarne, które miały kontakt z różyczką u dzieci natychmiast udały się do lekarza. Wirus różyczki może mieć negatywny wpływ na płód, czemu można zaradzić przyjmując odpowiedni lek.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.