Rzeżączkowe zapalenie gardła - przyczyny, objawy i leczenie

Rzeżączkowe zapalenie gardła jest jedną z postaci powszechnej choroby przenoszonej drogą kontaktów seksualnych, jaką jest rzeżączka. Wywołują ją bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki. Infekcja w większości przypadków przebiega bezobjawowo, potrafi być jednak groźna. To dlatego tak ważne jest jej rozpoznanie i leczenie.

1. Co to jest rzeżączkowe zapalenie gardła?

Rzeżączkowe zapalenie gardła jest chorobą wywoływana przez bakterię – dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), która należy do gonokoków. Drobnoustroje infekują gardło na drodze niezabezpieczonego stosunku oralnego.

Dwoinka rzeżączki to Gram-ujemna bakteria tlenowa: nieruchliwa i niewytwarzająca przetrwalników. Ma kształt ziarenek kawy ułożonych po dwa i zwróconych do siebie powierzchniami wklęsłymi. Żyje zwykle w wilgotnych okolicach ciała, np. jamie ustnej, drogach moczowo-płciowych czy odbytnicy. Patogen wywołuje rzeżączkę (Gonorrhoea), znaną też pod nazwą tryper czy gonorea. Zalicza się ją do grupy chorób przenoszonych drogą płciową.

2. Objawy rzeżączkowego zapalenia gardła

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

W zdecydowanej większości, bowiem w około 90 % przypadków, zakażenie rzeżączkowym zapaleniem gardła przebiega bezobjawowo. Symptomy, jeśli się pojawią, to:

• silny ból gardła pojawiający się w czasie przełykania,
• zaczerwienienie gardła,
• obrzęk łuków podniebiennych,
• wzrost lepkości śliny,
• cuchnący oddech,
• ropna wydzielina, która pojawia się na tylnej ścianie gardła i migdałkach,
• bolesne niewielkie owrzodzenia błony śluzowej,
• żywoczerwone, wrażliwe dziąsła, którym może towarzyszyć martwica brodawek międzyzębowych lub owrzodzenie języka,
• bolesne, powiększone okoliczne węzły chłonne,
• podwyższona temperatura ciała.

3. Inne postaci objawy rzeżączki

W przeważającej większości przypadków lokalizacja objawów rzeżączki jest związana z drogą zakażenia i miejscem wniknięcia patogenów do organizmu. Ponieważ jednak gonokoki mogą przeniknąć do krwiobiegu i wędrować z prądem krwi do różnych narządów, często wywołują w nich stany zapalne. Tym samym zainfekowanie dwoinką Neisseria gonorrhoea może prowadzić nie tylko do rzeżączkowego zapalenia gardła, ale i:

• zapalenia odbytu i odbytnicy,
• zapalenia spojówek,
• zakażenia rozsianego.

Rzeżączka umiejscowiona poza narządami płciowymi może także przybrać postać:

• rzeżączkowego zapalenia odbytu i odbytnicy (u osób uprawiających seks analny). W przypadku objawowego zapalenia występuje pieczenie, świąd odbytu, śluzowa wydzielina z odbytu oraz zaburzenia w oddawaniu stolca. Choroba może przebiegać bezobjawowo,
• rzeżączkowego zapalenia spojówek, które obserwuje się głównie u niemowląt. Jest wywołane zakażeniem podczas porodu. U dorosłych pojawia się bardzo rzadko,
• rozsianego zakażenia rzeżączkowego, co oznacza rozsiew bakterii drogą krwi. Objawy to gorączka, bóle stawów, zmiany skórne - głównie na dłoniach i stopach (pojawia się charakterystyczna krosta otoczona obwódką zapalną). Rzeżączka rozwija się jednak głównie w cewce moczowej i narządach rodnych.

Rzeżączka u mężczyzn najczęściej przyjmuje postać zapalenia przedniego odcinka cewki moczowej. Do typowych objawów należy gęsty ropny wyciek z cewki moczowej, a także ból i pieczenie w cewce moczowej nasilające się podczas oddawania moczu. Mogą się również ujawnić dyskomfort i dolegliwości bólowe przy wzwodzie.

Rzeżączka u kobiet manifestuje się najczęściej jako rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy, ostre zapalenie cewki moczowej czy zapalenia gruczołów Bartholina. Do typowych objawów zalicza się:

• pieczenie w pochwie,
• intensywne upławy,
• ból podbrzusza,
• ropną lub śluzowo-ropną wydzielinę z cewki,
• ból i uczucie pieczenia podczas oddawania moczu,
• śluzowo-ropną wydzielinę z dróg rodnych,
• zaczerwienienie lub obrzęk ujścia zewnętrznego cewki moczowej,
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego, np. krwawienia pomiędzy miesiączkami,
• obfite i przedłużające się miesiączki.

## Diagnostyka i leczenie rzeżączkowego zapalenia gardła

W przypadku podejrzenia rzeżączkowego zapalenia gardła, chory powinien zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki i leczenia.

Rozpoznanie rzeżączkowego zapalenia gardła umożliwia wywiad i badanie lekarskie, a także badania laboratoryjne. Do metod diagnostycznych stosowanych w celu identyfikacji N. gonorrhoeae z wydzieliny gardła należy: test amplifikacji kwasów nukleinowych (ang. nucleid acid amplification test – NAAT), hodowla na podłożach selektywnych z dodatkiem substancji hamujących wzrost innych drobnoustrojów.

W leczeniu rzeżączkowego zapalenia gardła stosuje się antybiotyki: cefalosporyny III generacji i fluorochinolony, w dawce jednorazowej, tak domięśniowo, jak i doustnie. Rzeżączka gardła jest chorobą, którą trzeba leczyć, ale i można jej zapobiegać. Ponieważ do infekcji gardła dochodzi na drodze stosunku oralnego, bardzo ważne jest stosowanie prezerwatywy lub zaniechanie kontaktów intymnych z osobą, co do której zdrowia nie ma pewności.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.