Posocznica - charakterystyka, rozwój, rozprzestrzenianie, szczepionki

Nazwa sepsa pochodzi z języka łacińskiego i oznacza gnicie. Ostatnio wzrosła liczba przypadków posocznicy. Wiele osób myśli, że posocznica to choroba. Tymczasem jest to zespół objawów, które są spowodowane gwałtowną reakcją organizmu na zakażenie.

Posocznica może się pojawić na skutek zakażenia wywołanego przez bakterie, grzyby, wirusy, ropień na skórze, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie płuc. Posocznica następuje w wyniku przedostania się drobnoustrojów przez barierę ochronną organizmu. Stan zapalny rozszerza się. Przenoszą go mediatory zapalenia, które służą obronie przed infekcją, a wydzielane w nadmiarze, nasilają stan zapalny.

Często drobnoustroje przedostają się do krwi, a wraz z nią roznoszą się po całym organizmie. W krótkim czasie doprowadzają do niewydolności narządów wewnętrznych. W grupie ryzyka zachorowania na posocznicę są noworodki, u których układ odpornościowy jest niedojrzały. U osób starszych układ immunologiczny jest osłabiony przebytymi chorobami lub z racji wieku – one też są narażone na posocznicę.

Posocznica występuje u osób po przeszczepach, urazach (np. oparzeniach) i tych, którym usunięto śledzionę. Niekiedy objawia się po inwazyjnych zabiegach medycznych (np. operacjach).

Bardzo niebezpieczne jest zakażenie posocznicą wywołane przez gronkowce, paciorkowce, pneumokoki i meningokoki. W Polsce coraz częściej pojawia się agresywny typ C meningokoków. Jego konsekwencją może być nie tylko sama posocznica, ale towarzyszące jej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Na posocznicę chorują także młodzi ludzie, najczęstszą przyczyną są właśnie bakterie meningokoki, które żyją w wydzielinie jamy nosowo-gardłowej.

Nosicielami jest 5-10% ludzi, u młodzieży nosiciele stanowią 20%. Nosiciele nie są świadomi, że rozsiewają śmiertelne bakterie. Zarażenie może nastąpić przez pocałunek, używanie wspólnych sztućców, palenie tego samego papierosa, korzystanie z tego samego kubka bądź naczynia. Posocznica atakuje zimą i wiosną, liczba chorych wzrasta, m. in. przez to, że osłabiamy swój układ odpornościowy przez nadużywanie antybiotyków.

Pierwsze objawy posocznicy mogą przypominać grypę. Występuje gorączka, ból gardła i mięśni, osłabienie, przyspieszone bicie serca. Niekiedy spadek temperatury ciała i ciśnienia, oraz duszność mają miejsce, gdy pojawia się posocznica.

Wysypka jest również możliwa - pojawia się na nogach, rękach i tułowiu, ma kolor czerwony, czasem jest sinawa i nie blednie pod wpływem ucisku. W zależności od tego, które narządy zostały zaatakowane przez wirusa wywołującego posocznicę, następuje bezmocz, nudności, wymioty i problemy z krzepliwością krwi.

Należy pamiętać, że w opanowaniu zakażenia posocznicą ważna jest każda godzina. Posocznica szaleje w naszym organizmie jak błyskawica. Posocznica uruchamia szereg zmian, które mogą zagrażać naszemu życiu: niszczy naczynia krwionośne, odpowiada za powstanie zatorów i uszkodzenia układu oddechowego.

Zatrzymanie posocznicy polega na leczeniu szpitalnym (m. in. podaje się silne antybiotyki i podtrzymuje funkcje uszkodzonych narządów). Posocznicy można zapobiegać przez niezaniedbywanie leczenia stanów zapalnych np. zęba, migdałków i nie ignorowanie przeziębień. Nie powinniśmy stosować antybiotyków bez konsultacji z lekarzem.

Istnieją szczepionki przeciw niektórym bakteriom wywołującym posocznicę, warto się nad nimi zastanowić. Szczepionka przeciwko meningokokom typu C jest droga i dlatego nie podlega refundacji. Jednak warto z niej skorzystać. Polecana jest osobom znajdującym się w grupie ryzyka zachorowania na posocznicę, a więc: dzieciom w wieku przedszkolnym, młodzieży mieszkającej w akademiku, żołnierzom – wszyscy oni przebywają w dużych grupach, a to szczególnie podnosi ryzyko zakażenia.

Zaszczepić powinni się przewlekle chorzy, ludzie z obniżoną odpornością, a przede wszystkim ci, którzy wybierają się do Arabii Saudyjskiej oraz krajów Afryki Południowej i Środkowej, czyli miejsc o podwyższonym ryzyku zachorowania.

Statystyki są bezlitosne. W USA rocznie wykrywa się ok. 750 tys. przypadków ciężkiej posocznicy, w krajach Unii Europejskiej na sepsę umiera 146 tys osób, a w Polsce około 30 tys.