Splot ramienny – anatomia, funkcje i patologie

Splot ramienny jest siecią włókien nerwowych przebiegających od rdzenia kręgowego przez szyję i pachę do ramienia. Ta skomplikowana struktura unerwia całą kończynę górną oraz niektóre mięśnie tułowia. Jak jest zbudowana? Jakie są przyczyny i sposoby leczenia jej porażenia?

1. Co to jest splot ramienny?

Splot ramienny (łac. plexus brachialis, ang. brachial plexus, splot barkowy) jest siecią włókien nerwowych biegnących do ramienia od rdzenia kręgowego przez trójkąt łopatkowo-obojczykowy i dół pachowy.

Jakie mięśnie unerwia splot ramienny?

Zobacz film: "Medycy i pacjenci pozostawieni sami? Lekarz mówi wprost"

Splot ramienny, obok splotów szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego, jest jednym z trzech głównych skupisk nerwowych tworzonych przez nerwy rdzeniowe. Unerwia takie obszary jak:

• niektóre mięśnie na szyi,
• kończyna górna (mięśnie, stawy, skóra),
• gruczoły potowe kończyn,
• tkanka mięśniowa gładka skóry kończyn,
• mięśnie tułowia połączone z obręczą kończyny górnej.

2. Splot ramienny – budowa

Plexus brachialis tworzą gałęzie przednie nerwów rdzeniowych szyjnych od C5 do C8 i pierwszy nerw segmentu piersiowego (Th1). Anatomicznie wyróżnia się:

• część nadobojczykową (pars supraclavicularis) położoną w trójkącie bocznym szyi, trójkącie łopatkowo-obojczykowym,
• część podobojczykową (pars infraclavicularis), która jest zlokalizowana w jamie pachowej.

W obrębie struktury wyróżnia się trzy pnie splotu ramiennego, które tworzą korzenie nerwów rdzeniowych. To:

• pień dolny (łac. truncus inferior), połączenie korzeni C8 i Th1,
• pień środkowy (łac. truncus medianus), kontynuacja korzenia C7,
• pień górny (łac. truncus superior), połączenie korzeni C5 i C6.

Pnie dzielą się na część przednią i tylną (każdy rozdziela się na gałąź przednią i tylną), a gałęzie łączą się w pęczki:

• pęczek tylny (łac. fasciculus posterior), tworzą go części tylne wszystkich trzech pni,
• pęczek boczny, środkowy (łac. fasciculus lateralis), tworzą go części przednie pnia górnego i środkowego,
• pęczek przyśrodkowy (łac. fasciculus medialis), to kontynuacja gałęzi przedniej pnia dolnego.

Splot ramienny – gałęzie

Ze splotu ramiennego odchodzą liczne gałęzie nerwów, przy czym wyróżnia się gałęzie krótkie splotu ramiennego w części nadobojczykowej i w części podobojczykowej oraz długie.

Gałęzie krótkie splotu ramiennego w części nadobojczykowej to:

• nerw podobojczykowy (łac. nervus subclavius), który unerwia mięsień podobojczykowy,
• nerw nadłopatkowy (łac. nervus suprascapularis), unerwiający ruchowo mięsień nadgrzebieniowy i mięsień podgrzebieniowy, czuciowo staw ramienny i staw barkowo-obojczykowy,
• nerw grzbietowy łopatki (łac. nervus dorsalis scapulae), który unerwia mięsień równoległoboczny większy i mniejszy,
• nerw piersiowy długi (łac. nervus thoracicus longus), który unerwia mięsień zębaty przedni.

Gałęzie krótkie splotu ramiennego w części podobojczykowej to:

• nerwy podłopatkowe górny i dolny (łac. nervi subscapulares),
• nerw pachowy (łac. nervus axillaris),
• nerwy piersiowe przyśrodkowy i boczny (łac. nervus pectoralis medialis et laterialis),
• nerw piersiowo-grzbietowy (łac. nervus thoracodorsalis).

Jeśli chodzi o gałęzie długie splotu ramiennego, wyróżnia się:

• nerw skórny przyśrodkowy ramienia (łac. nervus cutaneus brachii medialis),
• nerw skórny przyśrodkowy przedramienia (łac. nervus cutaneus antebrachii medialis),
• nerw mięśniowo-skórny (łac. nervus musculocutaneus),
• nerw pośrodkowy (łac. nervus medianus),
• nerw łokciowy (łac. nervus ulnaris),
• nerw promieniowy (łac. nervus radialis).

3. Porażenie splotu ramiennego – przyczyny i leczenie

Do porażenia splotu barkowego u dorosłych najczęściej dochodzi wskutek wypadków komunikacyjnych. U dzieci może dojść do uszkodzenia splotu ramiennego podczas akcji porodowej, w konsekwencji dystocji barkowej bądź urazu.

Porażenie splotu ramiennego najczęściej dotyczy części podobojczykowej i części nadobojczykowej. Rozpoznaje się zespół górny (zespół Erba-Duchenne'a), zespół środkowy i zespół dolny (niedowład Klumpke).

Jakie objawy wywołuje uszkodzenie splotu ramiennego? Gdy porażeniu uległ cały splot, jego obszar obejmie całą kończynę górną, co skutkuje zanikiem mięśni, brakiem czucia i niemożnością wykonywania czynnych ruchów.

W leczeniu i rehabilitacji porażenia splotu barkowego wykorzystuje się fizjoterapię. Duże znaczenie ma magnetoterapia, biostymulacja laserowa, diatermia krótkofalowa, światło widzialne spolaryzowane, hydroterapia, manualne techniki terapeutyczne, kinesiotaping wspomagający, kinezyterapia, masaż oraz igłoterapia.

Ponieważ istotne jest prawidłowe ułożenie kończyny porażonej, wykorzystuje się temblaki.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.