Stany psychotyczne po amantadynie. To typowy skutek uboczny czy efekt przedawkowania? Ekspert wyjaśnia

Choć amantadyna nie jest lekiem rekomendowanym w leczeniu COVID-19, jej popularność w Polsce nie słabnie. Wszystko za sprawą sugestii jednego z lekarzy, który przekonywał, że działanie amantadyny można wykorzystać w zapobieganiu COVID-19. Do tej pory nie pojawiły się jednak żadne badania kliniczne, które dowodzą, że jest to lek skutecznie zwalczający infekcję wywołaną SARS-CoV-2. Skąd zatem pomysł, by leczyć nią pacjentów z COVID-19?

Dr Adam Hirschfeld, neurolog i członek zarządu Wielkopolsko-Lubuskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Neurologicznego przyznaje, że amantadyna jest lekiem, który przez minione 70 lat był wielokrotnie na nowo "odkrywany" przy różnych schorzeniach. Nie dziwi więc fakt, że postanowiono sprawdzić jego działanie w leczeniu COVID-19.

- Początkowo stosowano ją w leczeniu infekcji wirusowej wywołanej wirusem grypy typu A. Amantadyna łączyła się z kanałem jonowym (białkiem M2) wirusa, hamując jego działanie. Z tego wskazania jest obecnie absolutnie wycofana. Zaprzestano stosowania jej w leczeniu infekcji wirusem grypy A ze względu na lawinowo narastającą lekooporność. Obecnie wirus grypy typu A (z tego co mi wiadomo) jest, niemal całkowicie oporny na ten lek. Mogę jedynie przypuszczać, że powszechne i niekontrolowane zażywanie amantadyny, w krótkim czasie doprowadzi do pojawienia się szczepów SARS-CoV-2, które również wykształcą oporność na tę cząsteczkę – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Hirschfeld.

Lekarz dodaje, że obecnie amantadyna ostała się właściwie w nielicznych wskazaniach, a głównym jest tu leczenie objawów choroby Parkinsona. - Zaznaczę, że w tym wskazaniu ma bardzo specyficzne, stosunkowo wąskie zastosowanie łagodzenia skutków ubocznych zażywanej przez pacjentów lewodopy. Amantadyna nie jest zatem lekiem powszechnie i uniwersalnie stosowanym, bo czasami spotykam się z takim przekazem – podkreśla neurolog.

W ostatnich dniach w mediach pojawiły się doniesienia o poważnych efektach niepożądanych, jakie mogą pojawić się po przyjęciu amantadyny. Na jej skutki uboczne zwrócił uwagę dr Marek Kiełczewski, kierownik szpitala tymczasowego w Płocku, który w rozmowie z "Gazetą Wyborczą" przyznał, że do placówki, w której pracuje, trafił niedawno pacjent, który na własną rękę przyjmował amantadynę w celu wyleczenia COVID-19. Efektem tego była psychoza.

- Był tu pacjent, który popadł w psychozę prawdopodobnie po jej przedawkowaniu. Trafił do nas w nie najgorszym stanie i nagle dostał ataku. Pobił pielęgniarkę, podarł jej ubrania. Na szczęście na miejscu był sanitariusz. Udało się unieruchomić tego mężczyznę i podać mu leki uspokajające - powiedział Kiełczewski.

Jak podkreślił lekarz, amantadyna mogła wywołać stan psychotyczny po przyjęciu zbyt dużej dawki lub po długim stosowaniu tego leku. Dr Adam Hirschfeld przyznaje, że w skrajnych wypadkach amantadyna może wywołać stany psychotyczne. Skutków ubocznych jest znacznie więcej, jednak ich charakter jest nieco inny.

- Trzeba pamiętać, że jest to stosunkowo stary lek, który został opatentowany we wczesnych latach 60. dwudziestego wieku. Mimo swojej leciwości amantadyna nie prezentuje się tu najgorzej i nie należy do leków nadmiernie toksycznych. Co absolutnie nie oznacza, że jako substancja czynna nie ma swoich skutków ubocznych. Do najczęstszych działań niepożądanych należą: spadki ciśnienia tętniczego, obrzęki kończyn, zawroty głowy, czy zaparcia. Amantadyna w dawce terapeutycznej (nie ma tu konieczności przedawkowania) może wywołać u osoby zdrowej urojenia i omamy, zmiany zachowania, uczucie lęku, a w skrajnych przypadkach epizody psychotyczne. Innym objawem zgłaszanym przez pacjentów przyjmujących amantadynę jest bezsenność – wymienia neurolog.

- Oczywiście pozostają również rzadkie skutki uboczne stosowania amantadyny, takie jak złośliwy zespół neuroleptyczny, poważne zaburzenia rytmu serca, czy ostatecznie śmiertelne przedawkowanie leku. U osób starszych nawet łagodne skutki uboczne, np. zawroty głowy, czy spadki ciśnienia mogą prowadzić do upadków i złamań – wskazuje dr Hirschfeld.

Lekarz dodaje, że miał do czynienia z osobami, które uwierzyły w moc amantadyny i postanowiły leczyć nią COVID-19.

- Nie uszło mojej uwadze, że przez niektórych amantadyna jest postrzegana jako crème de la crème leczenia i zapobiegania infekcji SARS-CoV-2. Znam osoby, które postanowiły na własną rękę poddać się takiej terapii. Najczęściej skutki uboczne były trudne do wyłowienia z ogółu objawów samej choroby. Z psychozą u osoby zdrowej pobierającej (w sobie tylko znanym celu) ten lek całe szczęście się jeszcze nie spotkałem. Jedna osoba wspominała o zaburzeniach lękowych, których wcześniej nigdy nie odczuwała – opisuje ekspert.

Jeszcze jednym skutkiem ubocznym amantadyny, o którym dotychczas mało kto wspominał. - Dotyczy to kobiet ciężarnych, także tych, które jeszcze o nie wiedzą o ciąży. Amantadyna ma działanie potencjalnie teratogenne, czyli szkodliwe dla rozwoju płodu. Potencjalne, ponieważ pojawiły się doniesienia z badań przeprowadzonych na zwierzętach, natomiast brak jest rzetelnych danych dla ludzi. Stąd też przyjmowanie substancji o nieznanym wpływie na wczesną fazę rozwoju ludzkiego płodu może okazać się tragiczne w skutkach – ostrzega lekarz.

Dr Hirschfeld mówi o jeszcze jednym skutku przyjmowania amantadyny. - Nie wiadomo, czy i w jaki sposób oddziałuje na szczepionkę mRNA. Istnieje czysto hipotetyczne ryzyko utrudnienia transportu fragmentów mRNA do komórek – dodaje neurolog.

Na początku zeszłego roku głośno zrobiło się o polskich badaniach klinicznych nad amantadyną w leczeniu COVID-19. Wiadomo, że jeszcze jedne niezależne badania prowadzone są w Danii. Wedle informacji dostępnych w rejestrze badań klinicznych ich zakończenie planowane jest w okresie marzec-maj. Jakich rezultatów możemy się spodziewać?

- Mam nadzieję, że wyniki będą na tyle jednoznaczne, by raz na zawsze uciąć tę dyskusję. Na ten moment stosowanie amantadyny w przebiegu infekcji SARS-CoV-2 nie jest zalecane przez żadne towarzystwo naukowe na świecie – przynajmniej według mojej wiedzy. Osobiście amantadyny nie przyjmowałem i nie przyjąłbym bez oficjalnego potwierdzenia jej potencjalnej skuteczności – podsumowuje dr Hirschfeld.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl