Stres a nauka nowych umiejętności

Ile razy chciałeś nauczyć się grać na jakimś instrumencie, zacząć mówić w obcym języku, skoczyć ze spadochronem lub rozpocząć naukę pływania, ale z bliżej niesprecyzowanych przyczyn uznałeś, że jednak nie dasz rady? O ile przekonywania przyjaciół typu: „Spróbuj, to przecież nie szkodzi” w wielu sytuacjach są zasadne, to wykonywanie pewnych czynności nie zapewni ci stuprocentowego bezpieczeństwa. Nauka jazdy konnej, tańca czy prowadzenia samochodu wymaga określonego stopnia uwagi, ale i rozluźnienia, by skutecznie przyjmować wiedzę.

1. Co nas stresuje?

Stres wiąże się z sytuacjami, w których oczekiwania wobec danej osoby nie przystają do jej możliwości. Gdy czegoś nie umiemy, to oczywiste, że w większości wypadków nie jesteśmy jeszcze w stanie wykonać danej czynności. Bardzo ważne są więc okoliczności, w jakich zdobywamy nową wiedzę czy kwalifikacje. Są osoby, które traktują takie sytuacje naturalnie, jako zadania do rozwiązania. Na nie presja czasu czy widowni działa w sposób umiarkowany, mobilizując i ukierunkowując działania. Z drugiej strony nawet osoby bardzo odważne mogą trafić na dziedzinę, która zahacza o ich mały słaby punkt. Tym bardziej, jeśli od tego dużo zależy.

2. By stres nie paraliżował

Silny stres powoduje wystąpienie pewnych fizjologicznych objawów, które da się zaobserwować gołym okiem. Możemy spodziewać się wówczas m. in. wzrostu napięcia mięśniowego i ciśnienia krwi, wyostrzenia zmysłów, silnego pocenia i wydzielania kwasów żołądkowych, gęsiej skórki, a nawet dreszczy. Jeśli czegoś boimy się bardzo, strach działa paraliżująco, a blokada wzmaga stres, bo nie możemy uporać się z sytuacją problemową. Wiele osób, doświadczając kilku takich historii, nabiera przeświadczenia, że próbowanie nowych rzeczy nie jest dla nich. Zmuszanie takiej osoby do kontynuowania działania może być zgubne. Jeśli nie osiągnie momentu, w którym coś stanie się dla niej wykonalne, by następnie mogła się zrelaksować, otrzymując w ten sposób nagrodę – może zniechęcić się na dobre.

3. Jak się uczyć?

Jeśli to my jesteśmy osobą, która uczy się nowych rzeczy, pamiętajmy, że, o ile rzucanie na głęboką wodę w wielu przypadkach działa, to bardziej pewna jest metoda małych kroków. Warto rozpocząć od czegoś, co znamy i wykonywać to w taki sposób, byśmy czuli się bezpiecznie. Jeśli jest to jazda na łyżwach, może chodzić o przesuwanie się wzdłuż bandy lodowiska. Później następuje faza uczenia, w której obserwujemy i słuchamy, w jaki sposób należy daną czynność wykonać, a następnie podejmujemy samodzielne próby. Kończenie „na złym” mimowolnie pozostawia negatywne wrażenie. Gdy więc coś nam się udaje i jesteśmy w stanie wykonać kilka powtórzeń, nie ma potrzeby ciągnąć tego na siłę. Zmęczenie może spowodować, że od pewnego momentu wykonanie danego zadania w sposób poprawny stanie się po prostu niemożliwe. Jeśli jednak zdarzy się sytuacja, w której przekroczymy tę granicę, można powrócić do niedawno poznanych umiejętności i je utrwalać, a na końcu znowu wykonać coś, co wychodzi nam całkiem nieźle. W ten sposób skutecznie budujemy długotrwałą motywację i jest to metoda sprawdzona.

W przypadku nauki czynności o podwyższonym ryzyku np. jazdy motocyklem czy skoków na bungee, może być konieczne długotrwałe obserwowanie innych. Kiedy widzimy, że daną czynność wykonują oni bez problemu, nabieramy zaufania, co do możliwości jej realizacji w ogóle. To przybliża nas do powodzenia w osobistym doświadczeniu.