Sutek (pierś)
Sutek (gruczoł mlekowy, gruczoł sutkowy, pierś, łac. mamma) to największy gruczoł skórny człowieka o budowie tłuszczowo-gruczołowej, rozwijający się u osobników płci żeńskiej w okresie pokwitania.
1. Budowa sutka
Sutek składa się z tkanki gruczołowej i otaczającej jej tkanki tłuszczowej. Na środku skóry pokrywającej gruczoł znajduje się brodawka, otoczona otoczką brodawki. Na obwodzie brodawki znajdują się guzki będące skupiskiem gruczołów kłębkowatych, łojowych i potowych.
Gruczoł składa się z 15-20 płatów zbudowanych z gruczołów pęcherzykowych. Z każdego płata odchodzi przewód mleczny, który rozszerza się w zatokę mleczną, po czym uchodzi na brodawce sutkowej. Przewody mleczne u kobiety, która nie była w ciąży, są wąskie i mają zamknięte światło.
W czasie ciąży następuje ich poszerzenie i wytworzenie rozgałęzień. Gruczoł sutkowy otoczony jest torebką łącznotkankową oddającą przegrody wnikające w głąb płatów, dzieląc je na płaciki.
2. Funkcje gruczołu mlekowego
Główną funkcją sutka jest produkcja i wydzielanie mleka, które jest pożywieniem dla noworodka. U mężczyzn nie dochodzi do rozwoju gruczołu. Wydzielanie mleka nazywa się laktacją. Rozpoczyna się w ostatnich tygodniach ciąży. Regulowane jest przez prolaktynę i oksytocynę, uwalnianą w czasie ssania brodawki sutka.
3. Choroby gruczołu sutkowego
Leczenie chirurgiczne chorób sutka dotyczy przede wszystkim zmian nowotworowych, do których zaliczamy raka piersi. W takich przypadkach dokonywane jest doszczętne lub oszczędzające wycięcie sutka (mastektomia).
Rak piersi jest najczęściej rozpoznawalnym nowotworem złośliwym u kobiet. Rocznie rozwija się u 11 tysięcy kobiet, głównie w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi. Wśród czynników ryzyka wyróżnia się występowanie raka piersi w rodzinie, wcześniejsze zachorowanie, zachorowanie na inne nowotwory, wiek, wcześnie rozpoczęte miesiączkowanie, hormonoterapia zastępcza, antykoncepcja hormonalna, promieniowanie jonizujące, otyłość i nadużywanie alkoholu.
Choroba objawia się wyczuwalnym guzkiem w obrębie piersi, powiększeniem węzłów chłonnych pachowych, asymetrią piersi, wciągnięciem, wyciekiem lub owrzodzeniem brodawki, zaczerwienieniem i obrzękiem skóry oraz objawami "skórki pomarańczowej".
Profilaktyka raka piersi polega na wykonywaniu co dwa lata od 40 roku życia mammografii oraz samokontroli piersi od 20 roku życia. Rozpoznanie raka ustala się na podstawie badania histopatologicznego. Mastektomia to usunięcie gruczołu piersiowego. Wyróżnia się mastektomię oszczędzającą i całkowitą.
Operacja oszczędzająca (BCT) polega na usunięciu samej zmiany nowotworowej z marginesem zdrowych tkanek i regionalne węzły chłonne. Możliwa jest jedynie w I stopniu zaawansowania klinicznego.
Wśród mastektomii całkowitych wyróżnia się następujące metody:
- metoda Maddena – polega na usunięciu gruczołu, powięzi mięśnia piersiowego większego i węzłów chłonnych pachowych, wskazana jest w I i II stopniu zaawansowania klinicznego nowotworu;
- metoda Pateya - polega na usunięciu gruczołu, powięzi mięśnia piersiowego większego, mięśnia piersiowego mniejszego i węzłów chłonnych pachowych, wskazania są identyczne jak w metodzie Maddena;
- metoda Halsteda - polega na usunięciu gruczołu, mięśnia piersiowego większego i węzłów chłonnych pachowych, wskazana jest w przypadku raka naciekającego powięź mięśnia piersiowego większego;
- metoda Prosta - polega na usunięciu gruczołu i powięzi mięśnia piersiowego większego, wskazana jest w przypadku potrzeby zmniejszenia wielkości guza przed radioterapią.
Wśród chorób nienowotworowych wymagających leczenia chirurgicznego wyróżnia się łagodną dysplazję piersi, bliznę promienistą, zapalenie i ropień piersi. W powyższych chorobach wykonuje się miejscowe zabiegi chirurgiczne.
4. Rekonstrukcja piersi
Rekonstrukcje piersi przeprowadza się po chirurgicznym leczeniu raka piersi lub po urazach. Obecnie wykorzystuje się dwie metody. Pierwsza polega na wprowadzeniu endoprotezy pod mięsień piersiowy większy. Druga polega na przeniesieniu płata skórno-mięśniowego z tętnicą nabrzuszną dolną z podbrzusza, uformowania z niego piersi i zespoleniu z tętnicą piersiową wewnętrzną.
Brodawkę i otoczkę odtwarza się poprzez plastykę miejscową i przeszczep skóry. Przeciwwskazaniami do operacji rekonstrukcyjnej są uogólniony proces nowotworowy i współistniejąca ciężka choroba zwiększająca ryzyko operacji.
Zobacz także:
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.