Świerzb norweski – objawy, przyczyny i leczenie
Świerzb norweski, znany także jako świerzb hiperkeratotyczny, to bardzo zaraźliwa i trudna do wyleczenia odmiana świerzbu. Cechuje ją dość charakterystyczny i ciężki przebieg. Typowe dla niej jest pojawienie się grubych strupów, które pokrywają całe ciało. Jednocześnie świąd, który jest typowy dla klasycznej odmiany choroby, nie jest tak uciążliwy. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest świerzb norweski?
Świerzb norweski, inaczej świerzb hiperkeratotyczny (crusted scabies) jest rzadką, najcięższą i bardzo zakaźną postacią świerzbu. To dermatoza wywoływana przez gatunek zewnątrzpasożytniczego roztocza Sarcoptes scabiei. To świerzbowiec drążący, znany także jako świerzbowiec ludzki, gatunek zewnątrzpasożytniczego roztocza.
Świerzbowiec odżywia się skórą oraz płynem tkankowym. Aby przeżyć, w ciele żywiciela drąży długie, kilkumilimetrowe tunele. To nory świerzbowcowe. Na końcu korytarza znajduje się charakterystyczne wzniesienie.
Wyróżnia się kilka rodzajów chorób skórnych świerzbu. W zależności od wieku chorego i stanu odporności, rozpoznaje się nie tylko świerzb norweski, ale i świerzb dziecięcy, świerzb wieku podeszłego, świerzb pęcherzowy czy świerzb guzkowy.
Jak wygląda świerzbowiec ludzki?
Jego stosunkowo miękkie, owalne, wypukłe na grzbiecie ciało pokrywa gęsto i drobno prążkowana, przejrzysta chityna. Pasożyt ma bardzo rozwinięte, widoczne od strony grzbietowej szczękoczułki (chelicery), delikatne i złożone z 2–3 członów nogogłaszczki (pedipalpy).
2. Przyczyny świerzbu norweskiego
Świerzbowiec wywołuje chorobę zwaną świerzbem (łac. scabies). Do zakażenia dochodzi najczęściej przez bezpośredni kontakt ze skórą zarażonej osoby lub za pośrednictwem przedmiotów pozostających z nią w kontakcie. Człowiek zaraża się larwą, nimfami lub zapłodnioną samicą.
Do czynników predysponujących do świerzbu norweskiego zalicza się:
- wrodzone i nabyte niedobory odporności,
- choroby przewlekłe,
- niedorozwój umysłowy lub fizyczny, zaburzenia psychiczne,
- choroby nowotworowe,
- długotrwałe leczenie immunosupresyjne,
- podeszły wiek,
- niedożywienie,
- zaniedbanie, niski status socjoekonomiczny, ubóstwo.
3. Objawy świerzbu norweskiego
Obraz kliniczny świerzbu norweskiego różni się od klasycznej postaci świerzbu. Typowy świerzb charakteryzuje pojawieniem korytarzy, które drąży w skórze żywiciela świerzbowiec ludzki, opuchlizną oraz zaczerwienieniem skóry i uporczywym, silnym świądem (zwłaszcza nocą). Zmiany typowo umiejscowione są na twarzy, łokciach, kolanach, tułowiu, stopach, rękach i skórze owłosionej głowy.
Objawy świerzbu norweskiego są specyficzne. Charakterystyczne jest:
- występowanie nawarstwionych, hiperkeratotycznych łusek o barwie kremowej, szarej lub zielonożółtej; trudno je oddzielić od podłoża,
- zajęcie skóry wałów paznokciowych (płytki paznokci są pogrubiałe i pobruzdowane); w niektórych przypadkach świerzbu norweskiego zmiany mogą pojawiać się także na twarzy, skórze głowy, plecach oraz innych częściach ciała,
- świąd, typowy dla klasycznego obrazu choroby, w przypadku świerzbu norweskiego jest osłabiony lub w ogóle nie występuje,
- w skórze chorego znajduje się ogromna liczba pasożytów, nawet dwa miliony.
Zmianom skórnym może towarzyszyć grudkowa wysypka, która wywołana jest przez alergię na białko i odchody świerzbowca, spryszczenia, wtórne infekcje, owrzodzenia czy zliszajowacenie skóry. W przebiegu świerzbu norweskiego na twarzy i tułowiu może wystąpić uogólniony stan zapalny skóry.
4. Świerzb norweski – rozpoznanie i leczenie
Nie istnieje domowy test na świerzb. Diagnostyką zajmuje się lekarz, posiłkując się badaniem podmiotowy i przedmiotowym. Kluczowe jest zaobserwowanie typowych objawów, jakie wywołuje świerzbowiec ludzki w skórze.
Wykonuje się także badanie zeskrobin naskórka pod mikroskopem. W badaniach laboratoryjnych we krwi obwodowej stwierdza się wysokie stężenie IgE oraz eozynofilię. Trzeba podkreślić, że rozpoznanie świerzbu norweskiego jest trudne z powodu niecharakterystycznego obrazu klinicznego i niewielkiego świądu.
W leczeniu świerzbu stosuje się preparaty przeciwświerzbowcowe, takie jak permetyna, benzoesan benzylu, krotamiton i maść siarkowa. Trzeba także podjąć inne zdecydowane kroki. Czego nie lubi świerzbowiec?
Świerzbowce są wrażliwe na wysoką temperaturę, nie lubią także wysokiej wilgotności. Pomóc może na przykład pranie i suszenie odzieży, pościeli oraz ręczników w wysokich temperaturach. Co istotne, świerzbu norweskiego nie leczy się w domu. Konieczna jest hospitalizacja i leczenie szpitalne.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.