Szczepionka na COVID firmy Pfizer może powodować zapalenie mięśnia sercowego? W Izraelu trwają badania nad możliwym skutkiem ubocznym
Ministerstwo Zdrowia Izraela poinformowało, że przeanalizuje przypadki zapalenia mięśnia sercowego u pacjentów, którzy otrzymali szczepionkę przeciw COVID-19 firmy Pfizer. Zdaniem kardiologa dra Rafała Kwietnia za wcześnie jest na wszczynanie alarmu. - Takie powikłanie należą do rzadkich. Możemy mieć do czynienia ze zwykłym zbiegiem okoliczności - opowiada lekarz w rozmowie z abcZdrowie.
1. Przypadki zapalenia mięśnia sercowego po szczepionce Pfizera
O rozpoczęciu badań poinformował izraelski resort zdrowia w niedzielę 25 kwietnia. Jak powiedział szef rządowego zespołu ds. pandemii prof. Nachman Asz, przypadki zapalenia mięśnia sercowego (ZMS) zidentyfikowano u 62 osób, które przyjęły szczepienie preparatem Pfizer/BioNTech. Łącznie szczepionkę otrzymało ponad 5 mln osób.
Wstępna analiza wykazała, że najczęściej ZMS było wykrywane u mężczyzn poniżej 30. roku życia. Z reguły byli oni już po drugiej dawce preparatu.
Nie ma też jednoznacznych dowodów na to, że przypadki zapalenia mięśnia sercowego były bezpośrednim skutkiem szczepienia przeciw COVID-19. Ma to dopiero wyjaśnić badanie, które rozpoczyna Ministerstwo Zdrowia Izraela.
Dr Rafał Kwiecień, kardiolog z Warszawy, poddaje doniesienia z Izraela pod bardzo dużą wątpliwość.
- Nie przypuszczam, aby zapalenie mięśnia sercowego mogło mieć związek ze szczepieniami przeciw COVID-19. Obecnie ta teza nie ma żadnego medycznego uzasadnienia - mówi lekarz. - Szczepionka Pfizera indukuje tylko powstawanie przeciwciał i odporności komórkowej przeciwko białku kolca koronawirusa, które umożliwia wirusowi przyczepianie się do naszych komórek. Natomiast w żaden sposób nie powoduje reakcji zapalnej, która mogłaby doprowadzić do ZMS. Nie doszukiwałbym się więc związku między podaniem szczepionki a zapaleniem mięśnia sercowego - podkreśla dr Rafał Kwiecień.
2. "Niewykluczone, że pacjenci równolegle przechodzili infekcję"
Zdaniem eksperta, najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem tej sytuacji jest zbieg okoliczności.
Jeszcze przed rozpoczęciem pandemii SARS-CoV-2 zauważono, że na świecie rośnie liczba ZMS.
- Najczęściej zapalenie mięśnia sercowego wywołuje przejście infekcji wirusowej. Chodzi nie tylko o koronawirusa, ale i o każdy inny wirus, jak grypa czy paragrypa. Czasami ZMS może być wynikiem nawet skąpoobjawowej infekcji. Podatność na takie powikłanie może być zależna od wielu czynników. Można wśród nich wymienić takie, jak: zmienność osobnicza, uwarunkowania genetyczne, choroby współtowarzyszące - wyjaśnia dr Kwiecień.
Z kolei w przypadku koronawirusa zauważono, że nawet po bezobjawowym przejściu infekcji, może dojść do rozwoju ZMS. Objawy mogą wystąpić od kilku tygodni do kilku miesięcy po zakażeniu. Takie powikłania najczęściej są obserwowane u dzieci i młodych dorosłych.
- Przypadki ZMS po szczepionce mogą więc być koincydencją. Niewykluczone, że osoby, u których doszło do takich powikłań, równolegle przechodziły grypę albo inną infekcję - komentuje dr Kwiecień. - Obecnie panuje wzmożona uważność i wszystko, co się dzieje, natychmiast jest łączone ze szczepieniami przeciw COVID-19 - dodaje ekspert.
3. Pfizer wydaje oświadczenie
Koncern Pfizer wydał w tej sprawie oświadczenie. Producent szczepionek podkreślił, że nie zaobserwowano nadzwyczajnie wysokiej częstotliwości występowania ZMS u osób zaszczepionych.
"Nie ma w tej chwili żadnych dowodów, by twierdzić, że zapalenie mięśnia sercowego jest ryzykiem związanym z użyciem szczepionki Pfizer/BioNTech" - czytamy w oświadczeniu koncernu.
Wcześniej Pfizer podpisał z rządem Izraela umowę, w ramach której, dostarczy szczepionki do masowej wakcynacji, ale otrzyma dostęp do medycznej bazy danych o zaszczepionych pacjentach.
Do tej pory szczepionkę Pfizera otrzymało ponad 60 proc. z ok. 9 mln mieszkańców Izraela. Dzięki temu dzienna liczba zakażeń spadła z 10 tys. przypadków do kilkudziesięciu infekcji w ciągu doby. Większość obostrzeń, jaka była wprowadzona w Izraelu w związku z epidemią koronawirusa, została zniesiona.
## Objawy zapalenia mięśnia sercowego
Zapalenie mięśnia sercowego często nie daje specyficznych objawów, dlatego nie zawsze jest diagnozowane na czas. W większości przypadków jako pierwsze występuje ból i uścisk w klatce piersiowej.
Oto najczęstsze objawy zapalenia mięśnia sercowego:
- duszność
- ból w klatce piersiowej
- kołatania serca
- tachykardia
- męczliwość i ogólne osłabienie
- obrzęki kostek i podudzi
W przebiegu ZMS dochodzi do niewydolności serca. Pierwszym objawem są zwykle duszności, zmęczenie, trudność w podejmowaniu wysiłku fizycznego. W bardziej zaawansowanej postaci dochodzi do kardiomiopatii rozstrzeniowej (ang. dilated cardiomyopathy, DCM), czyli powiększenia jednej lub obydwu komór serca przy jednoczesnym upośledzeniu czynności skurczowej. Chory oprócz duszności odczuwa kołatanie serca oraz uczucie jego szybkiego bicia. Szczególnie przy wysiłku fizycznym. Pojawiać się mogą bóle w klatce piersiowej, gorączka.
Jeśli zapalenie mięśnia serca doprowadzi do niewydolności krążenia, pojawia się obrzęk kostek i łydek, poszerzeniu ulegają żyły szyjne, odczuwamy szybkie bicie serca, również podczas spoczynku. Objawem jest także duszność nasilająca się szczególnie przy leżeniu na wznak.
Zobacz także: Czym są nietypowe zakrzepy krwi? EMA potwierdza, że takie powikłania mogą mieć związek ze szczepionką Johnson&Johnson
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.