Choroby dróg oddechowych związane są z zaburzeniami czynności oddechowych, choć często ich przyczyna leży gdzieś indziej. Nieleczone mogą prowadzić nawet do śmierci. Choroby dróg oddechowych można podzielić na dwa podstawowe rodzaje: choroby obturacyjne i restrykcyjne.
Obturacyjne choroby dróg oddechowych związane są z dostarczaniem niewystarczającej ilości powietrza do płuc. Choroby restrykcyjne natomiast zazwyczaj pojawiają się na skutek zmniejszonej pojemności płuc.
Dodatkowo choroby układu oddechowego można podzielić pod kątem anatomicznym na te dotyczące górnych i dolnych dróg oddechowych. Dodatkowo da się wyróżnić podział na choroby infekcyjne, nowotworowe, zawodowe i genetyczne, a także alergie.
Problemy z drogami oddechowymi związane są przede wszystkim z nieprawidłową wentylacją, czyli przepływem powietrza. Przyczyn chorób należy więc szukać przede wszystkim w czynnikach zewnętrznych. Największy wpływ na ich wystąpienie ma palenie papierosów. Dym tytoniowy zawiera mnóstwo szkodliwych substancji chemicznych, sporo z nich ma właściwości rakotwórcze. Dlatego tez to właśnie papierosy są podstawową przyczyną rozwoju chorób płuc (zwłaszcza obturacyjnych).
Innym czynnikiem, który może przyczynić się do powstania chorób dróg oddechowych, są zanieczyszczenia środowiska. Są to nie tylko grzyby, bakterie i wirusy, które mogą wywoływać infekcje, ale także zła jakość powietrza i zanieczyszczenia chemiczne. Dodatkowo na rozwój chorób dróg oddechowych wpływają zanieczyszczenia wewnętrzne, czyli np. pyły ze stolarni, zakładach przetwórczych czy biurach. W przypadku pracy w takich warunkach należy zadbać o odpowiednią wentylację i ochronę dróg oddechowych.
Choroby dróg oddechowych mogą być także uwarunkowane genetycznie lub mieć związek z nadwagą i otyłością.
Choroby dróg oddechowych nie muszą mieć swojej bezpośredniej przyczyny w układzie oddechowym. Czasem są jedynie objawem towarzyszącym innym chorobom. Najczęściej pojawiają się razem z grypą lub przeziębieniem. Mówi się wtedy o chorobach związanych z infekcjami. Zaliczają się do nich także: nieżyt nosa, zapalenie migdałków, krtani, oskrzeli, płuc, a nawet gruźlica. Wiele z nich jest konsekwencją nieleczonej grypy.
Inną grupą są choroby na tle alergicznym. Mogą powstać na skutek kontaktu z alergenem - może być to jakiś składnik pokarmowy, kosmetyk, pyląca roślina lub ugryzienie owada. Najczęściej na skutek reakcji alergicznej dochodzi do astmy oskrzelowej i kataru siennego, może także wystąpić obrzęk górnych dróg oddechowych. Wśród chorób genetycznych zaś wyróżnia się przede wszystkim mukowiscydozę.
Choroby dróg oddechowych mogą być związane ze zmianami nowotworowymi, najpowszechniejszymi są: rak płuc i krtani.
