Czerniak, czyli inaczej złośliwy nowotwór skóry, to choroba nowotworowa, która rozwija się na skutek nieprawidłowego rozrostu melanocytów. Są to komórki pigmentowe, które odpowiedzialne są za tworzenie melatoniny. Jeśli wewnątrz nich toczą się procesy nowotworowe, dochodzi do pojawiania się na skórze nieestetycznych znamion w postaci pieprzyków, brodawek czy naczyniaków.
Na rozwój czerniaka wpływa przede wszystkim nadmierna ekspozycja na słońce i częste doprowadzanie do poparzeń słonecznych.
Nie każde znamię na skórze oznacza chorobę nowotworową. Zmiany, które mogą nas zaniepokoić, mają zazwyczaj nieregularny kształt i bardzo ciemny kolor. Mogą być też różnobarwne, wypukłe w całości lub części, a ich średnica zwykle przekracza 5 milimetrów.
Czerniaka skóry można wykryć bardzo szybko, wystarczy regularnie obserwować wszystkie zmiany, a te najbardziej niepokojące - raz w roku u dermatologa.
Podczas wizyty u lekarza, wykona on badanie zwane dermatoskopią. Za pomocą specjalnego urządzenia specjalista ocenia stan poszczególnych znamion i może stwierdzić, czy zmiana może mieć charakter nowotworowy. Możliwe jest też wysłanie fragmentu zmiany do badania histopatologicznego, pozwalającego określić, czy na skórze rozwija się nowotwór, czy też nie. Jest to jednak badanie dość inwazyjne i obecnie rzadko się je wykonuje.
Najpopularniejszą formą leczenia czerniaka jest chirurgiczne wycięcie zmiany. Jest to przy okazji najskuteczniejsza metoda, ponieważ ryzyko wystąpienia przerzutów jest wówczas bardzo małe, jeśli nie znikome. Podczas takiego zabiegu usuwa się nie tylko samą zmianę, ale także część zdrowych tkanek otaczających znamię. W ten sposób zapobiega się dalszemu rozrostowi komórek nowotworowych.
Czasem w ramach profilaktyki wykonuje się także biopsję pobliskich węzłów chłonnych, aby wykluczyć możliwe przerzuty.
Inną metodą leczenia jest perfuzja izolowana, którą wykonuje się w przypadku zmian nieoperacyjnych na kończynach lub w przypadku przerzutów. Polega to na odizolowaniu przepływu krwi w kończynie za pomocą opaski uciskowej, następnie podaniu dożylnie chemioterapii. Jest to jednak zabieg, który niesie za sobą wiele możliwych powikłań.
W leczeniu nowotworów stosuje się również ogólną chemio- i radioterapię.
