Terapia biologiczna raka piersi
Powstanie i rozwój raka piersi jest procesem skomplikowanym i wielokierunkowym. Na prawidłową tkankę gruczołową działają przeciwstawne sygnały przekazywane przez czynniki biologiczne. Z jednej strony komórki gruczołów piersiowych pobudzane są do podziału i wzrostu, z drugiej zaś strony podziały te są hamowane, aby utrzymać dynamiczną równowagę. Taki układ wzajemnych zależności jest konieczny dla zachowania prawidłowego potencjału gruczołów piersiowych do podjęcia zadania, jakim jest laktacja.
1. Rozwój raka piersi
W sytuacji zaburzonej regulacji wzrostu, może dojść do nadmiernych i nieprawidłowo przebiegających podziałów komórkowych, a w konsekwencji do rozwoju nowotworu. Wśród wielu czynników regulatorowych mających znacznie w rozwoju nowotworu, ważną rolę odgrywa nadmierna ekspresja receptora oznaczanego jako HER-2. Nadekspresję receptora HER-2 można wykryć u około 20-25% chorych na raka piersi.
W warunkach prawidłowych, na błonie komórkowej występuje pewna określona liczba receptorów HER-2 i innych receptorów z tej rodziny. Po połączeniu cząsteczki zwanej ligandem (czynnika wzrostu) przekazywany jest sygnał do wnętrza komórki, który pobudza ją do podziału. W sytuacji patologicznej, na błonie komórkowej receptor HER-2 występuje w nadmiarze, co skutkuje nieprawidłową prolifercją (rozrostem).
2. Metody leczenia raka piersi
Nadmierna ekspresja receptorów HER wywołana jest zwielokrotnieniem liczby genów kodujących ten receptor, dlatego istnieją dwie metody wykrywania nadekspresji receptorów HER-2:
- metoda immunohistochemiczna - w której wykrywany jest nadmiar receptorów występujących na błonie komórkowej, jest to jednak metoda mało precyzyjna i często wymagająca weryfikacji metodą FISH,
- metoda FISH - określa, ile kopii genu dla receptora HER-2 znajduje się w jądrze komórkowym. Za nieprawidłową uznaje się więcej niż pięć kopii. Badanie FISH jest trudniejsze i droższe, wykonuje się je w przypadku niejednoznacznego wyniku badania histochemicznego.
Nadmierna ekspresja receptorów HER-2 wiąże się z ważnymi dla przebiegu i leczenia raka piersi skutkami. Chore z nadekspresją HER-2 mają gorsze rokowanie, jest to negatywny czynnik rokowniczy. Jednak nadekspresja HER-2 daje szanse na odpowiedź w przypadku zastosowania w leczeniu leku - trastuzumabu (herceptyny). Chore bez nadekspresji HER-2 praktycznie nie odpowiadają na ten lek i nie powinien być u nich stosowany. Prawdopodobnie nadekspresja HER-2 wiąże się z częstszą opornością na tamoksyfen, co może mieć wpływ na skuteczność stosowania tego leku w terapii uzupełniającej.
3. Leczenie raka terapią biologiczną
Terapia biologiczna polega na ingerowaniu we wzrost nowotworu, takimi metodami jak:
- immunoterapia,
- stosowanie leków pobudzających różnicowanie komórek nowotworowych,
- stosowanie leków blokujących wzrost naczyń guza,
- terapię genową.
Terapia genowa jest jeszcze na etapie badań. W terapii biologicznej raka sutka można zastosować lek - trastuzumab (nazwa handlowa - Herceptin). Trastuzumab jest to ludzkie, rekombinowane przeciwciało monoklonalne typu IgG, łączące się wybiórczo z receptorem ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu typu 2 (Human Growth Factor Receptor – HER-2). Przeciwciało po połączeniu z receptorem blokuje przekazywanie sygnału podziałowego do jądra komórkowego, co powoduje zahamowanie wzrostu nowotworu.
Trastuzumab jest lekiem podawanym wyłącznie dożylnie, może być stosowany w monoterapii, jak również w skojarzeniu z chemioterapią. Lek podaje się raz w tygodniu lub raz na trzy tygodnie w zwiększonej dawce. Podanie preparatu jest wskazane u chorych z przerzutami, u których zastosowano co najmniej dwa schematy chemioterapii i występuje nadekspresja HER-2. Może być również zastosowany w przypadku wczesnego raka piersi po zastosowaniu leczenia operacyjnego, chemioterapii i radioterapii, jeśli jest udowodniona nadekspresja HER-2.
4. Skutki uboczne terapii biologicznej
Jak każde leczenie terapia biologiczna nie jest wolna od działania niepożądanych. Stosowanie trastuzumabu jest dość dobrze tolerowane. Jednak może wystąpić szereg działań ubocznych takich jak:
- reakcje uczuleniowe - duszność, wysypka, spadek ciśnienia,
- objawy grypopodobne,
- zaburzenia układu pokarmowego,
- toksyczny wpływ na serce (kardiotoksyczność).
Najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest kardiotoksycznośćm, szczególnie w połączeniu z antracyklinami stosowanymi często w chemioterapii raka sutka. Dlatego nie należy łączyć trastuzumabu z tymi lekami. Jeśli antracykliny były stosowane wcześniej, wpływa to niekorzystnie na serce, w przypadku włączenia trastuzumabu.
Leczenie biologiczne jest bardzo drogie i skuteczne tylko w przypadkach odpowiedniego doboru pacjentek, w zależności od ich stanu i rodzaju nowotworu (czy występuje nadekspresja HER-2). Tylko w takiej sytuacji mogą odnieść one korzyść z zastosowanego leczenia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.