To może być najtrudniejsza zima od dekady. "Nie widzieliśmy takiego wirusa od dłuższego czasu"
Zmutowany szczep wirusa grypy typu H3N2 pojawił się niespodziewanie latem i rozprzestrzenia się szybciej niż jego poprzednicy. Naukowcy ostrzegają, że może to oznaczać wyjątkowo ciężką zimę – sezon grypowy rozpoczął się wcześniej niż zwykle, a wirus potrafi częściowo omijać odporność nabytą po szczepieniach i wcześniejszych infekcjach.
"Prawie na pewno ten wirus okrąży cały świat, więc rozprzestrzeni się szybko"
W tym artykule:
Zmutowany wirus zmienia reguły gry
Wirusy grypy nieustannie się zmieniają, dlatego co roku powstaje nowa szczepionka. Zwykle mutacje zachodzą powoli, w procesie tzw. dryfu antygenowego. Czasem jednak dochodzi do gwałtownego przeskoku - i właśnie to wydarzyło się w czerwcu 2025 roku.
W szczepie H3N2 pojawiło się siedem mutacji, które - jak tłumaczy prof. Derek Smith z Uniwersytetu w Cambridge - doprowadziły do "gwałtownego wzrostu liczby przypadków zakażeń". Co nietypowe, stało się to w środku lata, poza sezonem grypowym.
- Prawie na pewno ten wirus okrąży cały świat, więc rozprzestrzeni się szybko - przewiduje Smith.
Matka chłopca, który zmarł na grypę, ostrzega innych rodziców
Wraz z powrotem dzieci do szkół i spadkiem temperatur liczba infekcji zaczęła rosnąć. Zdaniem badaczy nowe mutacje pomagają wirusowi unikać odporności nabytej po wcześniejszych zakażeniach lub szczepieniach, co sprawia, że łatwiej zakaża kolejne osoby.
Grypa nie czeka na zimę
Zazwyczaj wirus grypy przyspiesza dopiero w chłodniejszych miesiącach, gdy więcej czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach. Tym razem jednak epidemia wystartowała wcześniej - w Wielkiej Brytanii i Japonii już we wrześniu odnotowano gwałtowny wzrost liczby zachorowań.
- Jesteśmy o wiele dalej w sezonie niż zwykle. Myślę, że to będzie trudny sezon grypowy - mówi prof. Nicola Lewis z Instytutu Francisa Cricka, dodając, że choć nie panikuje, jest "absolutnie zaniepokojona". - Nie widzieliśmy takiego wirusa od dłuższego czasu, ta dynamika jest nietypowa.
Wstępne dane pokazują, że nowy wariant jest bardziej zakaźny: wskaźnik R, czyli liczba osób zarażanych przez jednego chorego, wzrósł z 1,2 do 1,4. W praktyce oznacza to, że 100 chorych może zarazić nie 120, jak zwykle, lecz aż 140 osób.
Eksperci: "To może być ciężka zima"
Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego ostrzegają, że trwający sezon może być najtrudniejszy od dziesięciu lat.
- Bardzo możliwe, że to będzie ciężki sezon i że zacznie się bardzo szybko – mówi prof. Christophe Fraser z Uniwersytetu Oksfordzkiego. – Wszystko wskazuje, że może być gorszy niż większość sezonów z ostatnich 10 lat.
W typowym roku grypę przechodzi około 20 proc. populacji, lecz w tym sezonie odsetek ten może być znacznie wyższy.
Pierwsza fala zakażeń dotyka głównie dzieci, ale wkrótce wirus zacznie częściej atakować starsze osoby, u których odporność jest słabsza.
Nowe mutacje pojawiły się w grupie H3N2 – tej samej, która w przeszłości powodowała cięższe sezony grypowe.
- H3 jest zawsze gorętszy, bardziej złośliwy, mocniej uderza w populację - wyjaśnia prof. Lewis.
W ostatnich latach grypa zebrała tragiczne żniwo: w ubiegłym roku w Wielkiej Brytanii zmarło z jej powodu prawie 8 tys. osób, a w sezonie 2022/23 – niemal 16 tys. Władze brytyjskiej służby zdrowia spodziewają się podobnego scenariusza tej zimy. Z kolei w Polsce w sezonie grypowym 2024/2025 na grypę zachorowało ponad 2 mln osób, a w wyniku grypy lub jej powikłań zmarło około tysiąca osób.
Szczepienie wciąż najlepszą bronią
Brytyjski NHS rozpoczął kampanię "flu jab SOS", przypominając, że dostępnych jest 2,4 mln terminów szczepień. - To zdecydowanie najważniejszy rok, by się zaszczepić. Jeśli dostaliście zaproszenie od swojego lekarza, zróbcie to jak najszybciej - apeluje prof. Lewis.
Choć tegoroczna szczepionka nie jest idealnie dopasowana do nowego wariantu – jej skład opracowano jeszcze w lutym, zanim mutacja się pojawiła – eksperci podkreślają, że warto się zaszczepić.
- Lepiej mieć jakąkolwiek ochronę niż żadną. W tym roku szczepionka prawdopodobnie bardziej złagodzi przebieg choroby, niż ją całkowicie zatrzyma - tłumaczy prof. Fraser.
Jak przypomina dr Mary Ramsay z brytyjskiej Agencji Zdrowia Publicznego, preparat chroni przed kilkoma szczepami wirusa, a więc nawet jeśli nie zapobiegnie zakażeniu, może zmniejszyć ryzyko hospitalizacji.
Nie wiadomo, jak rozwinie się sytuacja w kolejnych miesiącach. Japonia już zdecydowała o czasowym zamykaniu szkół, by ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby.
- Może wszystko ucichnie w przyszłym tygodniu - mówi z nadzieją prof. Lewis. - Ale nie sądzę.
Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródło: BBC, Daily Mail, Cambridge News
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
