W jaki sposób prawidłowo wykonywać wstrzyknięcia insuliny?

Do wstrzykiwaczy stosuje się specjalne fiolki z insuliną (naboje). Fiolki w górnej części mają gumowy korek, a w dolnym gumowy tłoczek. W insulinoterapii używa się fiolek o pojemności 1,5 ml ze 150. jednostkami międzynarodowymi insuliny, lub fiolek o pojemności 3 ml ze 300. jednostkami międzynarodowymi insuliny.

Każdy pen zaopatrzony jest w instrukcję obsługi, z którą diabetyk musi się dobrze zapoznać. Wstrzykiwacze poszczególnych producentów różnią się między sobą m.in. sposobem ustawiania dawki insuliny. Zmiana fiolki z insuliną w penie przypomina zmianę naboju w piórze. Należy wyciągnąć zużytą fiolkę i włożyć nową do oprawy w penie. W celu odpowietrzenia wstrzykiwacza należy odciągnąć niewielką ilość insuliny i wypuścić ją na wacik.

Insulina pomaga zachować właściwy poziom cukru u diabetyków. Przed podaniem insuliny należy zdezynfekować miejsce wkłucia. W warunkach domowych wystarczy przemycie skóry wodą z mydłem. W warunkach szpitalnych skórę odkaża się często spirytusem, ale z wkłuciem igły należy wtedy poczekać kilkanaście sekund do momentu wyschnięcia spirytusu.

Wstrzykiwanie insuliny nie boli, gdy jest ono wykonywane poprawnie. Należy pamiętać o tym, by:

• iniekcję wykonać głęboko podskórnie;
• zadbać o spokój i intymność podczas podawania insuliny;
• poprosić kogoś bliskiego o wykonanie iniekcji, jeśli cierpisz na igłofobię;
• zmieniać miejsca wstrzyknięć;
• często zmieniać igły od pena, ponieważ tępe lub zatkane sprawiają ból.

Miejsce iniekcji powinno zapewniać łatwe i równomierne wchłanianie insuliny. Insulina będzie wchłaniać się stopniowo, jeśli przy wykonywaniu zastrzyku ujmiesz luźną tkankę skórną w fałd. Miejsca wkłuć należy sukcesywnie zmieniać, aby nie wystąpiły działania niepożądane po insulinie. Podawanie insuliny jest zalecane w takie okolice ciała, jak: pod łopatką, w środkową część ramienia, w okolice brzucha – w odległości 10 cm od pępka, w pośladek oraz w udo.

Miejsca wstrzyknięć można zmieniać według ruchu wskazówek zegara, czyli: łopatka →ramię →brzuch →pośladek →udo. Ważne jest, aby miejsce iniekcji w daną okolicę ciała było odległe o około 2,5 cm od poprzedniego. Insulinę krótko działającą podaje się w okolice brzucha lub ramienia, natomiast insulinę o przedłużonym działaniu wstrzykuje się w udo. Mieszanki insulinowe podaje się w okolice brzucha, ramienia i uda.

1. Zmierz poziom cukru we krwi przed podaniem insuliny.
2. Sprawdź wygląd preparatu i datę ważności.
3. Dokładnie dawkuj insulinę.
4. Przed podaniem insuliny umyj skórę.
5. Wstrzyknij insulinę 30 minut przed posiłkiem.
6. Po wpuszczeniu insuliny potrzymaj igłę około 10 sekund w skórze.
7. Nie masuj miejsca wkłucia.
8. Zmieniaj miejsca iniekcji.
9. Pamiętaj, że jeden pen służy do podawania jednego rodzaju insuliny.

• lipoatrofia poinsulinowa – polega na zaniku tkanki tłuszczowej w miejscu wstrzyknięcia, a nawet w innej okolicy ciała; tkanka zwłókniała, pozbawiona unaczynienia i unerwienia;
• hipertrofia poinsulinwa – przerost tkanki podskórnej w miejscu wkłucia, który ma gąbczastą konsystencję;
• uczulenie – główną przyczyną reakcji alergicznych jest obecność domieszek, gatunek insuliny, pH preparatu, insulinoterapia przerywana oraz błędy w technice zabiegu;
• poinsulinowe odczyny typu natychmiastowego – odczyny pojawiające się w ciągu 10-15 minut po podaniu insuliny. Mogą się manifestować m.in.: pokrzywką, skurczem oskrzeli, kołataniem serca, omdleniami, zaczerwieniem, bąblem w miejscu wstrzyknięcia, świądem, rumieniem;
• poinsulinowe odczyny typu opóźnionego – pojawiają się po kilku-kilkunastu wstrzyknięciach insuliny. Mają postać małych, niewidocznych, ale wyczuwalnych i swędzących nacieków albo zaczerwienień skóry. Przy większych odczynach mogą zajmować duże powierzchnie ciała z towarzyszącym im rumieniem skóry i bólem;
• obrzęki poinsulinowe – pojawiają się u chorych leczonych przez dłuższy czas nieprawidłowo. Są to zazwyczaj obrzęki kończyn dolnych, okolicy krzyżowej i oczu.

Urządzenia do wstrzykiwania insuliny, czyli tak zwane peny, są nieocenione w leczeniu cukrzycy. Należy jednak stosować się do wskazówek odnośnie do ich właściwego użycia.

Źródła

1. Czech A., Tatoń J. CUKRZYCA: Podręcznik diagnostyki i terapii, Elamed, Katowice 2009, ISBN 978-83-61190-01-1
2. Howorka K. Funkcjonalna insulinoterapia, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 1997, ISBN 83-86019-26-3
3. Gill G.V., Pickup J.C., Williams G. Cukrzyca - trudne pytania, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2001, ISBN 83-88778-13-7
4. Otto-Buczkowska E. Cukrzyca - patogeneza, diagnostyka, leczenie, Borgis, Warszawa 2005, ISBN 83-85284-50-8