Więzadło – rola, budowa i urazy
Więzadło to pasma zbudowane z wytrzymałej tkanki łącznej. Stanowią połączenia między dwoma kośćmi. Wzmacniają też połączenia stawowe, pomagają ustabilizować staw. Są dość elastyczne, ale mało rozciągliwe, co sprawia, że dość często ulegają urazom. Jakie są objawy ich uszkodzenia? Czym się różnią od ścięgien?
1. Co to jest więzadło?
Więzadło to pojęcie anatomiczne oznaczające pasma zbudowane z wytrzymałej i nieelastycznej tkanki łącznej. Jest przyczepione do kości. Stanowi element strukturalny łączący je w obrębie danego stawu.
Gdzie są więzadła u człowieka? Wszędzie tam, gdzie ścięgna biegną pod kątem lub przechodzą przez wybrzuszenie kostne, przy czym wyróżnia się wiele typów więzadeł.
Więzadła należące do układu kostnego to:
- więzadła torebkowe zlokalizowane w ścianie torebki stawowej,
- więzadła zewnątrztorebkowe (zewnątrzstawowe),
- więzadła wewnątrztorebkowe (wewnątrzstawowe).
Mianem więzadła określa się również fałdy otrzewnej podtrzymujące w odpowiednim miejscu w jamie brzusznej żołądek, śledzionę, wątrobę, dwunastnicę i przeponę.
Więzadło a ścięgno
Więzadło i ścięgno często są ze sobą mylone. Mają ze sobą wiele wspólnego. To struktury dość wytrzymałe, choć mało elastyczne. Różnica pomiędzy nimi jest jednak dość zasadnicza.
Więzadło, inaczej wiązadło (stąd pojawia się pytanie „wiązadło czy więzadło?”) jest pasmem wytrzymałej tkanki łącznej, która łączy kości. Z kolei ścięgno jest włóknistym pasmem zbudowanym z tkanki łącznej zbitej. Ma postać mocnych włókien kolagenowych, które są ułożone równolegle do siebie.
Rolą ścięgna jest przenoszenie siły skurczu mięśniowego na elementy kostne szkieletu. Stanowi przedłużenie mięśnia aż do punktu jego przyczepu. A więzadła?
2. Funkcje więzadła
Jaką rolę odgrywa więzadło? Nadrzędną funkcją więzadeł w aparacie ruchu jest:
- wspieranie i stabilizacja stawów, wzmacnianie ich struktury, umożliwianie bezpiecznego ruchu. Więzadła wpływają na kierunek ruchu w stawie, zapobiegają nadmiernemu oddalaniu się kości. Nie biorą czynnego udziału w wytwarzaniu ruchu, a jedynie częściowo ograniczają ruchomość danego stawu,
- ograniczanie przestrzeni i otworów między stawami,
- utrzymywanie kości we właściwym ułożeniu wobec siebie i wzmacnianie połączeń między nimi,
- stabilizacja układu kostnego i szkieletowego, także narządów wewnętrznych oraz zębów.
3. Urazy więzadła
Więzadło, z uwagi na budowę (nie jest zbyt elastyczne, stąd jeśli się je za bardzo rozciągnie, rozluźnia się lub pęka) i funkcje, jest narażone na urazy, takie jak naciągnięcie, naderwanie czy zerwanie (to trzy stopnie tego samego rodzaju urazu).
Najczęściej urazy więzadła dotyczą kolana, co ma związek z dużym obciążeniem, koniecznością stabilizacji w różnych płaszczyznach oraz jego skomplikowaną strukturą. W obrębie stawu kolanowego wyróżnia się bowiem:
- więzadło krzyżowe przednie (ACL),
- więzadło krzyżowe tylne (PCL),
- więzadło poboczne strzałkowe (LCL),
- więzadło poboczne przyśrodkowe piszczelowe (MCL),
- więzadło rzepki.
Największym więzadłem w organizmie człowieka jest więzadło krzyżowe (ACL) znajdujące się w stawie kolanowym.
Urazy mogą dotyczyć także więzadeł stopy. To:
- więzadło piszczelowo-strzałkowe,
- więzadło skokowo-strzałkowe,
- więzadło strzałkowo-piętowe,
- więzadło skokowo-piętowe.
4. Objawy urazu więzadła
Naciągnięcie, naderwanie oraz zerwanie, czyli typowe urazy więzadła, wywołują podobne objawy, przy czym ich nasilenie oraz dokuczliwość są zależne od stopnia uszkodzenia. Kontuzjom, jak wspominano, najczęściej ulega więzadło w kolanie przednie. Zwykle dochodzi do tego podczas jazdy na nartach i gier zespołowych, zwłaszcza piłki nożnej.
Po naciągnięciu (uszkodzeniu tylko niewielkiej ilości tkanki), naderwaniu (zerwaniu części włókien) czy zerwaniu więzadeł pojawia się obrzęk oraz ból, który może utrudniać bądź uniemożliwiać funkcjonowanie i wykonywanie ruchu (poruszanie ręką, chodzenie). Symptomy wskazujące na uszkodzenie to również charakterystyczny trzask lub chrupnięcie oraz wrażenie uciekania kolana.
Jak sprawdzić czy więzadło jest zerwane?
Gdy doszło do urazu więzadła, należy zgłosić się do lekarza, który wykona specjalistyczne badanie przedmiotowe i podmiotowe. Na przykład by potwierdzić, że doszło do zerwania więzadła krzyżowego, przeprowadzi tak zwany test "Lachmana". Czasem konieczne jest wykonanie badania obrazowego. Zwykle jest to USG lub rezonans magnetyczny.
Na czym polega leczenie więzadła? Wiele zależy od stopnia urazu, niemniej obejmuje ono zimne okłady, unieruchomienie (opaska elastyczna, orteza), leki przeciwzapalne, ćwiczenia oraz zabiegi fizjoterapeutyczne. W przypadku zerwanego więzadła krzyżowego w kolanie najskuteczniejszą metodą leczenia jest operacja. Bez względu na rodzaj uszkodzenia konieczna jest rehabilitacja.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.