Przesilenie wiosenne - przyczyny, objawy, ile trwa i jak sobie z nim radzić?

Przesilenie wiosenne to czas, kiedy kończy się zima, a rozpoczyna wiosna, co zwykle przypada na okres marca i kwietnia. Wówczas obserwuje się pogorszenie samopoczucia na skutek dynamicznych zmian temperatury i warunków atmosferycznych.

Dolegliwości szczególnie dotkliwie odczuwają osoby wrażliwe na zmiany pogody oraz pacjenci ze zdiagnozowanymi chorobami przewlekłymi. Objawy przesilenia wiosennego mogą utrzymać się nawet kilka tygodni, ale ustępują samoistnie wraz z przyzwyczajeniem się organizmu do nowej pory roku.

Szacuje się, że główną przyczyną przesilenia wiosennego jest automatyczna regulacja gospodarki hormonalnej, która sprawia, że większa ilość światła przekłada się na wzrost stężenia serotoniny, endorfin, testosteronu i estrogenu.

Przesilenie wiosenne występuje w momencie zmiany pór roku - zimy na wiosnę. Niemożliwe jest dokładne oznaczenie ram czasowych, ponieważ co roku moment ten jest nieco inny. Szacuje się, że najczęściej pogorszenie samopoczucia zauważa się w marcu, a dolegliwości ustępują wraz z końcem kwietnia lub początkiem maja.

Według lekarzy wiosenne przesilenie trwa od 2 do 3 tygodni, choć jest to sprawa dość indywidualna, zależna od kondycji organizmu, trybu życia i diety.

Obecnie objawy przesilenia są znacznie bardziej dotkliwe, ponieważ w Polsce rzadko spotykany jest okres przedwiośnia, który w przeszłości łagodnie wprowadzał nową porę roku.

W dzisiejszych czasach organizm musi poradzić sobie ze zmianą czasu, anomaliami pogodowymi, wahaniami temperatur, silnymi wiatrami oraz zwiększoną ilością słońca. Wszystkie te czynniki mają ogromny wpływ na nasz poziom energii i ogólne samopoczucie w ciągu dnia.

Przesilenie wiosenne wiąże się ze zmianą sposobu funkcjonowania całego naszego organizmu. Po pierwsze, zwiększa się częstotliwość oddychania, a po drugie, dochodzi do wzrostu poziomu hormonów, co bardzo wpływa na nasze samopoczucie i nastrój

Szereg zmian zachodzi również w układach: krążenia, odpornościowym, nerwowym, trawiennym. Przemęczenie organizmu jest skutkiem tego, że nasze ciało nie najlepiej znosi przełom pór roku. Najczęściej dokuczają nam:

• rozdrażnienie i niepokój,
• złe samopoczucie psychiczne,
• nadmierna senność,
• zmęczenie i osłabienie,
• częste bóle głowy,
• spadek odporności,
• trudności z koncentracją uwagi,
• przygnębienie i poczucie rezygnacji,
• obniżony nastrój,
• zmienny nastrój.

Wystąpienie objawów przesilenia wiosennego skutecznie zakłóca codzienne funkcjonowanie naszego organizmu. Stajemy się rozbici i apatyczni, nie potrafimy cieszyć się pierwszymi oznakami wiosny.

Przesilenie wiosenne charakteryzuje się zmianami w stężeniu melatoniny i serotoniny, hormonów wpływających na rytm sen-czuwanie.

W czasie tego okresu organizm ma problem z przystosowaniem się do zmian w zakresie długości dnia i nocy, co wpływa na zaburzenie cyklu odpoczynku.

Wiele osób budzi się bez energii, a po położeniu się nocą do łóżka przekręca się z boku na bok i żadne metody na bezsenność nie przynoszą efektu. Problemy te mogą utrzymać się nawet przez kilkanaście dni, na szczęście zazwyczaj mijają samoistnie.

Przesilenie wiosenne może sprzyjać rozwojowi nerwicy lub zaburzeń depresyjnych. W grupie ryzyka są przede wszystkim osoby ze zwiększoną skłonnością do tego typu schorzeń i ci, którzy znajdują się w trudnej, stresującej sytuacji życiowej.

Jednocześnie przesilenie wiosenne może potęgować objawy nerwicy czy depresji u osób chorych, niektórzy twierdzą również, że w tym czasie zwiększa się częstotliwość występowania napadów paniki u osób wcześniej ich doświadczających.

Regularny sen to podstawa dobrego samopoczucia, powinno się przesypiać 8 godzin – to czas potrzebny naszemu organizmowi do regeneracji sił. Prawidłowy i regularny wypoczynek dodaje energii i sprawia, że czujemy się lepiej.

Łatwiej będzie nam zasypiać, kiedy ostatni posiłek zjemy 2-3 godziny przed snem, porządnie przewietrzymy sypialnię i nie będziemy pili na noc napojów pobudzających, jak kawa czy mocna herbata. Na sen można wypić herbatkę ziołową lub uspokajającą.

Poranna gimnastyka – przed wyjściem do pracy, tuż po wstaniu z łóżka, warto wykonać kilka ćwiczeń rozciągających przy uchylonym oknie. To doda nam energii na cały dzień i skutecznie dotleni organizm.

Pożywne śniadanie jest podstawą każdego dnia. Śniadanie powinno być bogate w pieczywo pełnoziarniste, kiełki, warzywa oraz owoce, które są najlepszym źródłem witamin.

Aktywność fizyczna sprawia, że nasz organizm zaczyna uwalniać hormony szczęścia, wpływające na poprawę nastroju. Warto zapisać się do klubu fitness, na siłownię lub basen. Formą aktywności może być codzienny spacer lub jazda na rowerze, najważniejsza jest systematyczność.

Korzystanie ze słońca – w słoneczne dni warto otwierać okna, odsłaniać żaluzje i rolety w miejscu pracy i w domu. Wiosenne ciepło ożywia nasz organizm, a energia słoneczna pobudza do działania.

Unikanie stresu – czasem przesilenie wiosenne powoduje, że jesteśmy bardziej narażeni na stres, dlatego w czasie zmiany pór roku lepiej unikać takich sytuacji lub nauczyć się metod opanowywania stresu. Napięcie złagodzą melisa i kozłek lekarski.

Nie można zapominać o podnoszeniu odporności organizmu. Warto zadbać o codzienną porcję witamin. Najlepiej sprawdzić, na jakie niedobory witaminowe cierpimy i uzupełniać je odpowiednią dietą, a jeśli zachodzi taka konieczność, należy stosować właściwe preparaty farmakologiczne.

Źródła

1. Kokot F., Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3295-6.
2. Steciwko A., (red.), Diagnostyka różnicowa najczęstszych dolegliwości, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-062-7.
3. Szczeklik A., (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0.
4. Święcicki Ł., Choroba afektywna sezonowa (depresja zimowa), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2006, ISBN 83-85705-79-1.