Witamina B3 (niacyna, witamina PP) - właściwości, działanie, niedobór i nadmiar

Witamina PP, inaczej niacyna lub witamin B3, to grupa związków organicznych, które pełnią w organizmie istotne role - wspiera funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego, wspiera także regulację homornów płciowych. Niekóre badania sugerują nawet, że regularna suplementacja niacyny podnosi pewność siebie. Ile jest w tym prawdy i jak działa witamina PP?

1. Czym jest witamina PP (niacyna)?

Witamina PP, inaczej zwana niacyną lub witaminą PP, to wspólne określenie dla dwóch związków organicznych:

• niacyny (kwasu nikotynowego)
• nikotynamidu (amid kwasu nikotynowego)

Zobacz film: "Musztarda. Czy jest zdrowa?"

Wzór sumaryczny witaminy B3 to C₆H₅NO₂, rozpuszcza się ona w wodzie i wykazuje działanie przeciwpelagryczne (dlatego nazywana jest witaminą PP). Ludzki organizm naturalnie produkuje witaminę PP, ale w niewielkich ilościach, wobec czego warto włączyć ją do swojej codziennej diety.

2. Właściwości witaminy B3

Witamina B3 oddziałuje przede wszystkim korzystnie na mózg i cały układ nerwowy. Jest także składnikiem enzymów, które biorą udział w metabolizowaniu cukrów, aminokwasów oraz kwasów tłuszczowych, poprawia ogólne ukrwienie skóry i wspiera jej regenerację.

Związki te pomagają regulować poziom cholesterolu we krwi i hamują toksyczne działanie niektórych związków chemicznych, leków, etc. Bierze także udział w syntezie niektórych hormonów, w tym;

• kortyzolu
• tyroksyny
• insuliny

Witamina PP wykazuje także korzystne działanie na urodę - wspiera odbudowę komórkową, pomaga likwidować przebarwienia, łagodzić trądzik, a dodatkowo wspiera także wzrost mocnych, zdrowych włosów.

Naukowcy z Politechniki Federalnej w szwajcarskiej Lozannie wykazali ponadto, że witamina PP może także poprawiać samopoczucie i zwiększać pewność siebie. Według nich kwas niotynowy wpływa na aktywność mitochondriów w tzw. jądrze półleżącym, czyli rejonie mózgu, który odpowiada za odczuwanie przyjemności.

Badania na szczurach wykazały, że odpowiednia podać witaminy B3 zmniejszyła poziom odczuwanego lęku. Dzięki temu gryzonie, którym podano witaminę, stały się bardziej pewne siebie i zaczęły dominować w stadzie. To doskonałe wieści, dla osób, które borykają się z tremą przed wystąpieniami publicznymi lub chcą podnieść swój poziom pewności siebie i osiągać sukcesy w życiu prywatnym i zawodowym.

3. Dzienne spożycie oraz źródła niacyny

Niacynę można nzaleźć przede wszystkim w mięsie i jego przetworach - szczególnie w drobiu i wieprzowinie, ale także wątrobie. W produktach roślinnych również jest obecna w dużych ilościach. Można jej szukać w produktach zbożowych i ziemniakach.

Ogólnie rzecz biorąc, czysty kwas nikotynowy znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. W przypadku tych roślinnych, w nich częściej występuje amid kwasu nikotynowego, niemniej jednak obie formy wykazują pozytywne działanie na organizm.

Witaminy PP można szukać ponadto w:

• orzechach arachidowych
• otrębach pszennych
• polędwicy sopockiej
• chlebie typu graham
• kaszy gryczanej i jęczmiennej
• ryżu
• płatkach owsianych
• mintajach, dorszach i śledziach
• pomidorach
• brokułach
• makaronie
• bananach
• fasoli białej

Zalecane dzienne spożycie witaminy B3 to:

• dla dzieci w wieku 1-3: 6 mg
• dla dzieci w wieku 4-6: 8 mg
• dla dzieci w wieku 8-10: 12 mg
• dla chłopców w wieku 10-12: 12 mg
• dla chłopców i mężczyzn w wieku 13+: 16 mg
• dla dziewczynek w wieku 10-12: 12 mg
• dla dziewczynek i kobiet w wieku 13+: 14 mg
• dla kobiet w ciąży: 18 mg
• dla kobiet karmiących: 17 mg.

4. Kiedy nie stosować witaminy PP?

Witamina PP nie jest zalecana w przypadku dny moczanowej. Niacyna może nasilać ataki ze względu na zwiększanie stężenia kwasu moczowego w organizmie. Dodatkowo witamina ta może nasilać wydzielanie histaminy, a więc szczególną ostrożność powinny zachować także osoby cierpiące na astmę lub zmagające się z różnego rodzaju alergiami.

5. Pelagra, czyli niedobór witaminy B3

Pelagra to choroba, której przyczyną jest niedostateczna ilość witaminy PP. Najczęściej pojawia się w regionach bardzo biednych i w środowiskach, w których dominuje nadużywanie alkoholu. Dawniej choroba była uznawana za śmiertelną, dopiero na początku XX wieku odkryto lek w postaci witaminy B3.

Ze względu na objawy, które wywołuje pelagra, nazywa się ją także chorobą 3D, ponieważ wywołuje:

• dermatitis - stany zapalne skóry
• diarrhoea - biegunkę
• dementia - problemy z pamięcią

Zmiany skórne pojawiają się głównie na dłoniach, przedramionach oraz na szyi. Są to przede wszystkim:

• egzemy
• rumienie
• wysypki
• pęcherze
• owrzodzenie warg

Choroba wywołuje także trądzik. Towarzszą jej objawy pozaskórne, szczególnie biegunki, ogólne osłabienie i częste zmiany nastroju. Chory może skarżyć się także na:

• bóle głowy
• problemy z koncentracją
• nadmierną drażliwość
• zmniejszoną tolarancję na zimno
• nadwrażliwość na światło słoneczne
• bezsenność.

Leczenie pelagry opiera się na podaniu bardzo dużych ilości witaminy B3. Zaleca się także stosowanie diety bogatej w ten składnik. Choroba jest w pełni uleczalna, jeśli diagnoza zostanie odpowiednio szybko postawiona.

6. Czy można przedawkować witaminę PP?

Przedawkowanie witaminy B3 może się zdarzyć, jeśli prowadzimy dietę bogatą w ten składnik lub stosujemy suplementy pomimo braku stwierdzenia niedoborów. Łykanie nadmiernych ilośći tabletek z witaminą B3 może wywołać takie objawy, jak:

• bóle głowy
• uczucie mrowienia
• niestrawność
• arytmia serca
• szumy w uszach
• swędzenie skóry głowy

Duży nadmiar witaminy PP może doprowadzić do niewydolności wątroby, serca, a także znacznie zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.