Włókna kolagenowe – jak wspierać ich odbudowę?

Włókna kolagenowe to struktury zbudowane z kolagenu. Swoim kształtem przypominają nitki. Mają włóknistą strukturę, są bardzo elastyczne. Cechują się bardzo wysoką odpornością.

Gdzie znajdują się włókna kolagenowe? Są głównym budulcem ścięgien, kości i stawów, zębów, chrząstek oraz rogówki oka. W skórze stanowią liniowe struktury biochemiczne zbudowane są z aminokwasów.

Kolagen to najbardziej powszechne białko występujące w organizmie człowieka. Tworzy zróżnicowane struktury wyższego rzędu, do których zalicza się wspomniane włókna kolagenowe czy układy sieciowe.

Białko to pełni funkcje strukturalne, jest bardzo ważnym budulcem skóry i głównym białkiem tkanki łącznej, który zapewnia odpowiednie napięcie, sprężystość oraz elastyczność skóry. Zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej w skórze.

Podtrzymuje także organy, stanowi podstawowy budulec ruchomych i elastycznych części ciała. Chroni narządy wewnętrzne (nerki, żołądek, wątrobę), tworząc sprężyste rusztowanie wokół nich. Umożliwia lepsze wchłanianie składników mineralnych i zwiększa gęstość kości.

Kolagen jest zbudowany z aminokwasów, głównie glicyny oraz proliny, a także hydroksyproliny i hydroksylizyny. Jego struktura jest różnorodna w zależności od miejsca występowania i pełnionej funkcji.

Wyróżnia się kilka rodzajów kolagenu. Najlepiej poznane typy to:

• kolagen typ I obecny głównie w skórze, ścięgnach i kościach,
• kolagen typu II obecny głównie w chrząstce stawowej,
• typ III obecny w tkance tworzącej się z fibroblastów,
• typ IV znajdujący się w błonie podstawnej – mikrowłóknach międzytkankowych,
• typ p V śródmiąższowy – dopełnienie kolagenu typu I,
• typ VI odmiana typu V, spełnia tę samą funkcję,
• typ VII obecny w tkance nabłonkowej, w skórze i na powierzchni tętnic,
• typ VIII w śródbłonku znajdujący się w tkankach tworzących wnętrze żył i tętnic oraz błony śluzowej,
• typ IX, X, XI zlokalizowany jest wraz z typem II w chrząstkach,
• typ XII w wielu tkankach razem z typami I i III.

Kolagen nie bez powodu jest nazywany białkiem młodości. W młodym i zdrowym ustroju podlega regularnej wymianie i systematycznej odbudowie. Jednak z wiekiem organizm wytwarza go mniej, traci także zdolność odtwarzania włókien kolagenowych. Ma związek z naturalnie zachodzącymi procesami starzenia. Dowiedziono, że produkcja białka znacznie się obniża już po 20. roku życia, a u osób po 60. roku życia zanika.

Pogarszaniu się kondycji skóry sprzyjają także różne czynniki zewnętrzne, które wpływają na zwiększoną destrukcję włókien kolagenowych oraz zaburzeń w jego syntezie. To:

• promieniowanie słoneczne, nadmierna ekspozycja na słońce,
• zbyt wysokie i niskie temperatury,
• wolne rodniki,
• toksyny, niektóre związki zawarte w kosmetykach,
• obciążenia mechaniczne,
• zmiany hormonalne,
• wzmożona aktywność fizyczna, uprawianie sportów ekstremalnych.

Niedobór kolagenu przekłada się na jakość i ilość włókien kolagenowych. Gdy ilość białka jest niedostateczna, na skórze obserwuje się pogłębiające się zmarszczki, bruzdy, zmianę owalu twarzy, rozszerzone pory, utratę elastyczności i jędrności skóry.

Obniżająca się ilość kolagenu odbija się również na stanie włosów (te stają się łamliwe i przesuszone) i paznokci, a także mięśni czy kości.

Wzrasta również ryzyko rozwoju zwyrodnieniowych chorób stawów oraz chorób, takich jak zespół nieszczelnego jelita czy osteoporoza (zaburzenia syntezy i przekształcania włókien kolagenowych zwiększa kruchość kości i podatność na złamania. Jest to spowodowane odwapnieniem szkieletu kostnego).

Największe nasilenie tego procesu obserwuje się podczas menopauzy, co ma związek ze spadkiem poziomu estrogenów wpływających na syntezę kolagenu i zmianę jego właściwości.

Naturalnym źródłem kolagenu są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego (to, co zawiera żelatynę). Aby uzupełnić jego niedobory, warto sięgać po preparaty z łatwo przyswajalnym kolagenem. Według specjalistów najlepszym wyborem są hydrolizaty kolagenowe.

Ważną rolę odgrywa również odpowiednio zbilansowana dieta bogata w miedź oraz witaminy A, C i E, które sprzyjają odpowiedniej syntezie kolagenu. Podczas stosowania preparatów zawierających kolagen (np. kolagen rybi) należy zadbać o wysokie stężenie witaminy C, która bezpośrednio uczestniczy w syntezie włókien kolagenowych.

Nie mniej ważne jest, by chronić skórę czynnikami zewnętrznymi niszczącymi włókna kolagenowe w skórze, takimi jak choćby promieniowanie ultrafioletowe.