Zakrzepica po szczepieniu przeciwko COVID-19. Po ilu dniach może się pojawić i kiedy udać się do lekarza?

Zakrzepica po szczepieniu przeciwko COVID-19 zdarza się niezwykle rzadko. Niemniej wciąż przybywa krajów, które z uwagi na epizody zakrzepowo-zatorowe po szczepionkach wektorowych, rezygnują z podawania tych preparatów. Ile dni po szczepionce może dojść do zakrzepów i kiedy należy udać się do lekarza? Wyjaśniamy.

1. Nietypowe zakrzepy po szczepionce na COVID-19

Kilka tygodni temu Komitet ds. Bezpieczeństwa EMA doszedł do wniosku, że w ulotce do szczepionki przeciw COVID-19 Janssen oraz preparacie AstraZeneca należy dodać ostrzeżenie o "nietypowych zakrzepach krwi spowodowanych małopłytkowością".

Wiadomo już, że nietypowe zakrzepy po szczepionce różnią się od klasycznej zakrzepicy. Ta wywołana wakcyną polega na procesie autoimmunologicznym. Różnice dotyczą zarówno lokalizacji, jak i mechanizmu powstawania.

Zobacz film: "Dr Sutkowski: Druga dawka dla seniorów nie jest fizycznie zabezpieczona"

- To jest zakrzepica, która polega na procesie autoimmunologicznym, czyli dochodzi do wytworzenia się przeciwciał przeciwko płytkom krwi oraz prawdopodobnie, łączą się one ze śródbłonkiem, co powoduje jego niszczenie. To nie jest taki normalny mechanizm zakrzepowy, który wynika ze spowolnienia przepływu krwi - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie flebolog prof. Łukasz Paluch.

- Jest to najczęściej zakrzepica w żyłach mózgu, w jamie brzusznej oraz zakrzepica tętnicza. Obserwuje się także małopłytkowość w trakcie trwania tych zakrzepic. W normalnych warunkach zakrzepy najczęściej pojawiają się w żyłach kończyn dolnych. A jeśli dochodzi do takich rzadkich rodzajów zakrzepicy, to najczęściej są one związane z anomalią anatomiczną. Czyli na przykład nieprawidłowym wykształceniem zatok żylnych w mózgu lub zespołem uciskowym w jamie brzusznej - precyzuje flebolog.

2. Objawy zakrzepicy po szczepionce

Objawy, na które powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, ponieważ mogą wskazywać na zakrzepicę po szczepionce to:

• duszność,
• ból klatki piersiowej,
• obrzęk nogi,
• uporczywy ból brzucha,
• objawy neurologiczne, w tym silne i uporczywe bóle głowy lub niewyraźne widzenie,
• małe plamy krwi pod skórą poza miejscem wstrzyknięcia.

Według rekomendacji brytyjskiej służby zdrowia (NHS) powinniśmy dodatkowo zwrócić uwagę na:

• silny ból głowy, który nie ustępuje po przyjęciu leków przeciwbólowych lub nasila się,
• nasilenie bólu głowy, gdy się kładziesz lub schylasz,
• jeśli ból głowy jest nietypowy i występuje z niewyraźnym widzeniem i czuciem, problemami z mówieniem, osłabieniem, sennością lub napadami drgawkowymi.

Jak podkreśla prof. Paluch, w normalnych warunkach zakrzepica jest diagnozowana na podstawie oceny poziomu d-dimerów we krwi oraz badania ultrasonograficznego, czyli próby uciskowej.

- Natomiast w przypadku podejrzenia rzadkich przypadków zakrzepicy zalecane są badania obrazujące, tomografia komputerowa z kontrastem albo badanie rezonansem magnetycznym. Obie metody pozwalają na precyzyjne określenie miejsca wystąpienia zakrzepicy - tłumaczy ekspert.

3. Kiedy udać się do lekarza?

Dotychczas wszystkie przypadki zakrzepic poszczepiennych pojawiły się u zaszczepionych w ciągu 3 tygodni od iniekcji. Naukowcy alarmują jednak, aby do lekarza zgłaszać się już po pięciu dniach od wystąpienia wymienionych wyżej objawów. Dzięki szybko udzielonej pomocy można uniknąć rozległych skutków ubocznych.

Prof. Paluch dodaje, że osoby, które otrzymały szczepienie, muszą przede wszystkim zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. Gorączka poszczepienna, która jest normalną reakcją układu odpornościowego, może doprowadzić do odwodnienia, a to zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów.

Ekspert zwraca uwagę, że rzadkie rodzaje zakrzepicy po szczepionce są bardziej niebezpieczne choćby ze względu na mniejsze możliwości diagnostyczne. Przykładowo w przypadku zakrzepicy zatok żylnych mózgu objawy są bardzo niespecyficzne.

- Często taki rodzaj zakrzepicy przebiega na początku bezobjawowo. Później pojawiają się objawy neurologiczne, czyli bóle głowy, zaburzenia widzenia oraz świadomości - wyjaśnia prof. Paluch. - Zakrzep blokuje odpływ krwi z zatok żylnych, co może doprowadzić do tzw. udaru żylnego mózgu - dodaje ekspert.

W przypadku zakrzepicy żył splanchnicznych, pierwszym objawem mogą być silne bóle brzucha.

- Zakrzep może objawić w dowolnym miejscu w jamie brzusznej. Przykładowo, jeśli zakrzepy obejmą małe naczynia krwionośne, może to doprowadzić do niedokrwienia jelit, a jeśli pojawi się w naczyniach nerkowych - obciąży pracę tego organu - mówi prof. Paluch.

Należy podkreślić, że opisywane przypadki zakrzepic są niezwykle rzadkie. Badania naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego wykazały, że zakrzepica zatok żylnych mózgu występuje z częstotliwością ok. 5 przypadków na milion szczepień. W przypadku chorych na COVID-19 takie powikłania występowały z częstotliwością 39 przypadków na milion pacjentów.

Europejska Agencja Leków wyraźnie komunikuje, że mimo związku między podaniem szczepionek wektorowych a wystąpieniem nietypowych przypadków zakrzepów krwi, szczepionki w dalszym ciągu uważane są za bezpieczne, a ich przyjęcie przyniesie więcej korzyści niż strat.

Przeciwskazaniem do przyjęcia szczepionki przeciwko COVID-19 jest uczulenie na składnik preparatu oraz anafilaksja, która pojawiła się kiedykolwiek w przeszłości po podaniu innej szczepionki.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.