Zapalenie prostaty - przyczyny, objawy, leczenie
Zapalenie prostaty nazywane jest także zapaleniem gruczołu krokowego lub zapaleniem stercza. Jest to choroba występująca zazwyczaj u mężczyzn w wieku od 20 do 40 roku życia. Sygnałem zapalenia prostaty, zgłaszanym przez dużą grupę mężczyzn, jest trudność w oddawaniu moczu. Czasem może pojawić się całkowite zatrzymanie moczu. Ostre zapalenie stercza, jak i przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego objawiają się podobnie, różni się jedynie nasilenie i czas ich występowania. Długotrwałe, nawracające i dokuczliwe objawy pochodzące z dolnego odcinka dróg moczowych w tej chorobie mogą bardziej obniżać jakość życia mężczyzn. Termin „zapalenie gruczołu krokowego” obejmuje również stany chorobowe określane wspólnym mianem „zespołu bolesnej miednicy”.
1. Charakterystyka i przyczyny zapalenia prostaty
Zapalenie prostaty nazywane równie często zapaleniem gruczołu krokowego czy zapaleniem stercza bywa schorzeniem nie tylko bolesnym, ale również problematycznym. Problem ten dotyczy panów w różnym wieku, jednak grupą chorych zgłaszającą się do urologa są mężczyźni w wieku 20–40 lat. Najnowsze badania pokazują, że problem zapalenia prostaty 15% wszystkich mężczyzn, którzy z tego powodu będą wymagali przewlekłego leczenia. Leczenia, które może trwać nawet kilka lat i nie we wszystkich przypadkach okazuje się skuteczne. Jakie są główne przyczyny zapalenia gruczołu krokowego?
Zapalenie prostaty jest najczęściej spowodowane zakażeniem bakteryjnym. Bakterią wywołującą to schorzenie jest bakteria flory jelitowej tj. pałeczka okrężnicy (Escherichia coli). Mówimy wtedy o bakteryjnym zapaleniu prostaty . Bakterie okrężnicy mogą być przenoszone drogą płciową lub przez krew z jelita. Czasami do bakteryjnego zapalenia prostaty dochodzi w wyniku wtórnego zakażenia bakterią znajdującą się w układzie moczowym.
Jeśli przyczyna choroby jest niejasna, mówi się wtedy o niebakteryjnym zapaleniu prostaty. Oprócz bakterii, zapalenie prostaty wywołać może również wiele innych czynników, takich jak siedzący tryb życia, stres czy aktywne życie seksualne mężczyzny przy częstej zmianie partnerki seksualnej. Wśród innych przyczyn zapalenia prostaty u mężczyzn wymienia się problemy z oddawaniem moczu, wysokie ciśnienie śródcewkowe i odpływ wsteczny do przewodów prostaty, odpowiedzi autoimmunologiczne organizmu, czy podrażnienia chemiczne.
Warto nadmienić, że zapalenie gruczołu krokowego jest powszechne również wśród tych mężczyzn, którzy posiadają stałą pracę i dobre warunki socjoekonomiczne.
2. Typy zapalenia prostaty
Funkcjonująca obecnie klasyfikacja National Institutes of Health (NIH) wyróżnia 4 typy zapalania prostaty:
- I typ - ostre bakteryjne zapalenie prostaty
- II typ - przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty,
- III typ - zespół przewlekłego bólu miednicy mniejszej (zapalny i niezapalny),
- IV typ - bezobjawowe zapalenie prostaty
Pierwsze dwie grupy to typowe infekcje bakteryjne, różniące się od siebie czasem trwania i szybkością narastania objawów. W trakcie diagnostyki wykazuje się obecność bakterii jako bezpośredniej przyczyny tych zapaleń. Ostatnia kategoria charakteryzuje się cechami zapalenia w materiale tkankowym pobranym w trakcie biopsjioraz nasieniu i moczu przy jednoczesnym braku jakichkolwiek objawów.
Największy problem diagnostyczny i terapeutyczny w zapaleniu gruczołu krokowego stanowi trzecia grupa. Charakteryzuje się ona obecnością typowych dla zapalenia prostaty objawów, przy jednoczesnym braku dodatnich posiewów bakteryjnych. Dalej idąc, zespół przewlekłego bólu miednicy mniejszej dzielimy, w zależności od obecności cech zapalenia (podwyższona lub niezmienna liczba białych krwinek w nasieniu i wydzielinie sterczowej), na zapalny i niezapalny, zwany także prostatodynią.
Obecnie najsłynniejsza teoria na temat mechanizmu powstawania przewlekłego zespołu bólowego miednicy jest związana z wysokim ciśnieniem śródcewkowym. Zakłada ona nadmierne pobudzenie sympatycznego układu nerwowego i jego włókien adrenergicznych, które odpowiadają za unerwienie zwieraczy cewki moczowej. Dochodzi do wzrostu ciśnienia i spadku przepływu w cewce moczowej, a to z kolei może być przyczyną przenikania jałowego moczu do kanalików gruczołu krokowego, co może doprowadzić do zapalenia chemicznego. Może dojść także do uszkodzenia nabłonka prostaty i odczynu immunologicznego
3. Objawy zapalenia prostaty
Jeśli objawy charakterystyczne dla zapalenia prostaty pojawiają się nagle, wtedy mamy do czynienia z ostrym zapaleniem prostaty. Jeżeli z kolei objawy rozwijają się powoli i trwają przez dłuższy czas, mówimy wówczas o przewlekłym zapaleniu prostaty.
W przypadku ostrego zapalenia prostaty typowymi objawami są:
- wysoka temperatura,
- silne bóle w okolicach krocza i podbrzusza,
- trudności w oddawaniu moczu,
- bolesne i częste parcie na mocz,
- uczucie pieczenia w trakcie oddawania moczu,
- powiększony gruczoł krokowy,
- ból i obrzęk prostaty,
- zatrzymanie moczu (rzadko).
Objawy zapalenia prostaty są podobne jak w przypadku postaci ostrej zapalenia prącia, jednakże częściej dochodzi do nasilenia bolesnych objawów. Trudności w oddawaniu moczu to niejedyny problem, jaki wiąże się z zapaleniem prostaty. Poza tym objawem może pojawić się także problem w postaci przedwczesnego lub bolesnego wytrysku.
Przewlekłe zapalenie prostaty wiąże się z obniżeniem jakości nasienia lub zabarwieniem spermy krwią. Wszystkie te czynniki powodują obniżenie libidoi sprawiają, że mężczyzna może nie mieć ochoty na seks. Objawy przewlekłego zapalenia stercza, niezależnie od przyczyny są podobne. Osoba dotknięta schorzeniem może zauważyć u siebie:
- ból o zmiennym natężeniu w podbrzuszu, mosznie, jądrach, kroczu i udach; wyraźna bolesność uciskowa prostaty podczas badania per rectum,
- częstomocz dzienny i nocny,
- trudności w oddawaniu moczu,
- pieczenie podczas mikcji,
- parcia naglące,
- krwiomocz,
- przewczesny wytrysk,
- ból w trakcie wytrysku,
- obecność krwi w spermie,
- zmniejszenie ilości spermy lub całkowity jej brak,
- problemy z potencją i erekcją.
Rzadką odmianą zapalenia stercza jest prostatodynia, która charakteryzuje się cieżkim przebiegiem. Jej objawy obejmują silne bóle stercza, bóle w okolicach krocza i podbrzuszu. Pojawiają się silne zaburzenia mikcyjne (częstomocz i osłabienie siły strumienia moczu). Występują:
- rozdrażnienie,
- zniechęcenie,
- przygnębienie i niepokój,
- nerwica.
Obecne są także zaburzenia funkcji seksualnych. Choroba charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzenia.
Długotrwałe występowanie tych dolegliwości, ich nawracanie i niekiedy niecałkowite ustępowanie podczas leczenia może powodować obniżenie zadowolenia z życia, negatywnie wpływając na samopoczucie i powodując zaburzenia sfery emocjonalnej, nierzadko bardzo poważne, takie jak depresja czy nerwica.
4. Leczenie zapalenia stercza
W związku z nie do końca znanymi przyczynami i mechanizmem powstawania CPPS zasady leczenia tej choroby nie są obecnie jednoznacznie opracowane. Z pewnością niezależnie od wyniku posiewu moczu rozpoczyna się terapię antybiotykami z grupy fluorochinolonów, trwającą co najmniej 6 tygodni. Takie leczenie wbrew temu, co się wydaje, jest zwykle skuteczne. Dodatkowo często włącza się także niesteroidowe leki przeciwzapalne (działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo) oraz, Istnieją również przesłanki o skuteczności finasterydu czy leków ziołowych. Jako leczenie uzupełniające można zastosować fizjoterapię opierającą się na masażu stercza, ćwiczeniach rozluźniających mięśnie miednicy czy nagrzewaniu przezodbytniczym. Często także bardzo ważnym elementem leczenia będzie skierowanie chorego na psychoterapię.
Leczenie zapalenia prostaty jest uzależnione od rodzaju zapalenia, jednak najczęściej stosowanymi metodami leczenia są:
- antybiotykoterapia trwająca co najmniej 6 tygodni (najczęściej są to antybiotyki z grupy fluorochinolonów)
- odpowiednia dieta – unikanie alkoholu, ostrych potraw, przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów,
- higiena miejsc intymnych,
- ograniczenie kontaktów seksualnych,
- masaż stercza i inne metody fizykoterapeutyczne,
- podawanie leków niesteroidowych.
Celem leczenia jest pozbycie się infekcji i zapobiegnięcie powikłaniom. W czasie leczenia oprócz antybiotyków stosuje się też leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i zmiękczające masy kałowe. W związku z teorią o wysokim ciśnieniu śródcewkowym, pacjentom podaje się również leki blokujące receptory alfa adrenergiczne, zwłaszcza uroselektywną tamsulosynę, z którą łączy się największe nadzieje. W niektórych przypadkach pacjentom zaleca się stosowanie finasterydu czy leków ziołowych.
W przypadku zaburzeń mikcyjnych stosowane leki cholinolityczne. Zaleca się wtedy dużo odpoczynku. Nie należy unikać wizyty u lekarza, ponieważ zwlekanie może doprowadzić do przykrych konsekwencji, takich jak posocznica, przewlekłe zapalenie prostaty bądź ropień prostaty. W takich przypadkach niezbędna jest operacja. Aby tego uniknąć, mężczyźni w wieku 40 lat lub powyżej powinni poddawać się wczesnym badaniom odbytnicy, podczas których sprawdzany jest gruczoł krokowy.
Zaleca się ograniczenie poziomu cholesterolu we krwi, poprawienie krążenia w okolicy prostaty, a także wyeliminowanie używek typu:
- tytoń,
- napoje alkoholowe,
- kofeina,
- ostre i niezdrowe potrawy.
W leczeniu prostatodyni, oprócz leczenia farmakologicznego stosowana jest także psychoterapia.
Jako leczenie uzupełniające można zastosować fizjoterapię opierającą się na masażu stercza, ćwiczeniach rozluźniających mięśnie miednicy czy nagrzewaniu przezodbytniczym.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.