Zapalenie moszny Fourniera – przyczyny, objawy i leczenie
Zapalenie moszny Fourniera to rodzaj martwiczego zakażenia, które zwykle obejmuje skórę i tkankę podskórną moszny. Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi są paciorkowce, gronkowce, bakterie beztlenowe, bakterie z rodziny Enterobacteriaceae oraz grzyby. Jakie są objawy zgorzeli Fourniera? Jak ją leczyć?
1. Co to jest zapalenie moszny Fourniera?
Zapalenie moszny Fourniera, inaczej zgorzel Fourniera (ang. Fournier gangrene), to rzadkie bakteryjne zakażenie skóry i tkanek podskórnych moszny, które może również objąć krocze, narządy płciowe, pośladki, a także okolicę okołoodbytniczą.
Choroba, która objawia się martwiczym zapaleniem skóry, tkanek miękkich oraz powięzi, została opisana po raz pierwszy w 1764 przez Baurienne’a. Jej nazwa pochodzi od francuskiego wenerologa Jeana-Alfreda Fourniera, który przedstawił 5 przypadków gwałtownie rozwijającej się zgorzeli zewnętrznych narządów płciowych, o nieustalonej wówczas etiologii. Dla określenia schorzenia używano także innych nazw, takich jak: zgorzel szpitalna, paciorkowcowa, hemolityczna, Meleneya, róża martwicza, ropne zapalenie tkanki podskórnej, ostra zgorzel skóry.
Zgorzel Fourniera najczęściej diagnozuje się u mężczyzn po 60. roku życia, którzy zmagają się z chorobami przewlekłymi, takimi jak miażdżyca, cukrzyca, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze. Może być również powikłaniem zabiegów urologicznych lub chirurgicznych.
Do czynników, które wpływają na ryzyko wystąpienia zgorzeli Fourniera zalicza się także czynniki drażniące, zwężenie cewki moczowej, choroby nowotworowe, wyniszczenie, alkoholizm, niewydolność wątroby, osłabienie bariery immunologicznej, a także procesy ropne i infekcyjne okolicy odbytowo-odbytniczej.
2. Przyczyny zapalenia moszny Fourniera
Za rozwój patologii odpowiadają bakterie tlenowe, jak i beztlenowe, zwykle paciorkowce, gronkowce oraz bakterie jelitowe. Infekcji bakteryjnej często współtowarzyszy zakażenie grzybami, zwykle z rodzaju Candida.
Do rozwoju zakażenia najczęściej prowadzi uszkodzenie skóry moszny lub okolicy moszny, takie jak odparzenie, otarcie, a także ukąszenie przez owada. Jaki jest mechanizm powstawania zapalenia?
Przez uszkodzenia przenikają patogeny. W konsekwencji w obrębie skóry i tkanek podskórnych, takich jak tkanka tłuszczowa czy naczynia krwionośne, rozwija się zakażenie. Bakterie produkują enzymy uszkadzające tkanki. W naczyniach krwionośnych tworzą się zakrzepy, czego skutkiem jest niedokrwienie tkanek. Bakterie wytwarzają gazy, które gromadzą się w zakażonych tkankach. Z czasem tkanki obumierają, rozwija się martwica.
3. Objawy zapalenia moszny Fourniera
Objawem zapalenia moszny Fourniera jest silny ból moszny, a także jej obrzęk, zaczerwienienie lub zasinienie oraz tkliwość podczas dotykania. Gdy zakażenie jest bardzo rozległe, a uszkodzeniu ulegają nerwy czuciowe, ból może się zmniejszać. Jeśli w skórze znajduje się rana, może z niej wypływać ropna, często cuchnąca treść. Obecność gazu (pojawia się charakterystyczne trzeszczenie pod palcami) wskazują na zgorzel.
Charakterystycznym objawem jest pojawienie się czarnej plamki, tzw. plamki Brodiego, zlokalizowanej u podstawy prącia lub w okolicy anogenitalnej, będącej objawem rozpoczynania się zgorzeli.
Czasem pojawiają się także objawy ogólne, takie jak gorączka, osłabienie i złe samopoczucie, w bardzo ciężkich przypadkach obserwuje się symptomy posocznicy. To choroba o piorunującym przebiegu.
4. Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie zapalenie moszny Fourniera stawia lekarz na podstawie badania pacjenta i obrazu klinicznego. Zlecane są również badania, zwykle posiew ropnej treści z zakażonych miejsc, a także posiew moczu i krwi.
Bywa, że konieczne jest wykonanie badań obrazowych, takich jak USG lub tomografia komputerowa, w celu ustalenia zakresu zakażenia i martwicy tkanek.
Leczenie zapalenia moszny Fourniera wymaga hospitalizacji. Kluczowe jest podawanie antybiotyków oraz chirurgiczne usuwanie martwych tkanek i drenowanie ropni. Gdy badania wykryły zakażenie grzybami, włącza się lek przeciwgrzybiczy. Celem terapii jest usunięcie martwych tkanek oraz wyleczenie zakażenia.
Rokowanie w zgorzeli Fourniera jest niepewne i zależy od szybkości oraz skuteczności zastosowanego leczenia. Odsetek zejść śmiertelnych waha się od 7 do 75% Ciężkie zapalenia moszny Fourniera, które nie zostały odpowiednio wcześnie leczone, mogą prowadzić do powikłań: sepsy i zgonu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.