Zbijają cholesterol, chronią serce. Skarby natury zawierają silny antyoksydant

Białe, różowe i czerwone - takie winogrona najczęściej widzimy w sklepach. W rzeczywistości jednak owoce winorośli występują w znacznie szerszej gamie kolorów, obejmującej odmiany jasnozielone, fioletowe, granatowe, a nawet czarne. Dlatego zwykle dzieli się je na jasne i ciemne.

Poszczególne odmiany oraz kolory różnią się między sobą smakiem - zarówno pod względem odczuwalnej słodyczy, jak i kwasowości czy aromatu. Za najbardziej słodkie uważane są winogrona czarne i ciemnofioletowe, za najmniej zaś te o jasnych barwach - białe i jasnozielone.

Winogrona, czyli krzewy owocowe pnące, należą do rodziny winoroślowatych i pochodzą przede wszystkim z terenów basenu Morza Śródziemnego. W tym rejonie świata uprawiano je już w czasach antycznych i szacuje się, że w menu człowieka pojawiły się już ponad 6000 lat temu, w Egipcie. W dzisiejszych czasach winorośl uprawia się niemal na całym świecie, również w Polsce cieszy się ogromną popularnością.

Te niewielkie, kuliste owoce są bardzo popularne w kuchni - z uwagi na wszechstronne wykorzystanie w różnorodnych potrawach oraz ze względu na właściwości lecznicze. Okazuje się bowiem, że mają one niezwykle pozytywny wpływ na zdrowie.

Winogrona są bogate w cenne witaminy - w szczególności C, A, K, E oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B6). Witamina C to królowa wśród witamin - poprawia odporność i wspiera produkcję kolagenu, witamina A potrzebna jest dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Witamina K wspomaga proces krzepnięcia krwi, witamina E to witamina młodości, a witaminy z grupy B pozytywnie wpływają na metabolizm i funkcje neurologiczne.

W tych smacznych owocach nie brakuje również cennych składników mineralnych, takich jak magnez, wapń, fosfor, potas oraz żelazo, cynk i miedź. Magnez wspomaga pracę układu nerwowego, mięśni i układu krążenia, wapń i fosfor są potrzebne dla zdrowych kości i zębów, potas jest odpowiedzialny za właściwe ciśnienie krwi, z kolei żelazo jest potrzebne do produkcji czerwonych krwinek. Co więcej, winogrona zawierają jod i są pod tym względem bardzo wyjątkowe, ponieważ naprawdę nieliczne owoce posiadają w swoim składzie ten istotny dla funkcjonowania tarczycy pierwiastek.

W zestawieniu z popularnymi owocami, jak jabłka, maliny czy truskawki, winogrona są dość kaloryczne - w 100 gramach znajduje się ok. 70 kcal. Mają stosunkowo niskie IG (indeks glikemiczny) - IG 46, ale trzeba wziąć pod uwagę, że ta wartość może się zmieniać w zależności od odmiany. Winogrona są zasadotwórcze, dzięki czemu ułatwiają pozbywanie się nagromadzonych w organizmie kwasów.

Oprócz witamin i minerałów, w winogronach znajduje się również szereg wartościowych substancji - w tym na szczególną uwagę zasługują polifenole i flawonoidy, a także garbniki oraz pektyny.

Już sam skład winogron wiele mówi na temat leczniczych właściwości tych owoców. Liczne witaminy i minerały mają bardzo pozytywny wpływ na organizm, jak opisano w powyższym akapicie. Za dobroczynne działanie winogron w dużej mierze odpowiada także resweratrol (czyli naturalny związek chemiczny z grupy polifenoli) znajdujący się głównie w skórce.

Zgodnie z badaniami z 2013 roku, w których porównano poprawiające odporność działanie setek różnych produktów spożywczych, to właśnie czerwone winogrona (głównie z uwagi na resweratrol, współpracujący z witaminą D) zwiększały ekspresję genu, który odpowiada za odporność. Ponadto, resweratrol jest pomocny w redukcji masy ciała. Według naukowców, składnik ten może przyspieszać rozkład tkanki tłuszczowej.

W czerwonych winogronach warto docenić jeszcze inny, cenny związek - antocyjany, należące do grupy flawonoidów. Są one odpowiedzialne za czerwony kolor owoców i wykazują silne właściwości antyoksydacyjne. To jednak nie wszystkie korzyści wynikające ze spożywania winogron. Prace naukowe wykazały, iż czerwone winogrona zasobne są w związki mające zdolność obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego i tzw. "złego" cholesterolu (LDL).

Regularne jedzenie winogron może obniżyć ryzyko miażdżycy - i jest to zasługa polifenoli. Poza tym te niepozorne owoce poprawiają jakość snu - ułatwiając zasypianie. Udowodniono również, że wspierają funkcje poznawcze - poprawiają pamięć i koncentrację.

Winogrona można jeść na surowo, bez obierania ze skórki czy usuwania pestek. Łączy się je z wieloma różnymi potrawami - idealnie pasują do sałatek, surówek, świetnie komponują się również z mięsami - zwłaszcza z drobiem. Są doskonałe do deserów, ciast, galaretek, gofrów, lodów, kompotów czy koktajli. Z owoców można przyrządzić również dżem, sok a także wino, od wieków stanowiące ważny element wielu kultur.

Istnieją dania, które wykorzystują liście winogron - np. w czasie robienia kiszonek, jako uzupełniający dodatek aromatyczny i smakowy. W krajach arabskich, w kuchni greckiej lub tureckiej dużą popularnością cieszą się gołąbki zawijane w liście winogronowe.

Owoce winogron można również suszyć - wtedy powstają z nich rodzynki. Nie wszyscy wiedzą, że pestki winogron również mają swoje zastosowanie - służą jako baza do tłoczenia oleju.

Źródła: 1. Nutrients, 2. Journal of Nutrition, 3. American Journal of Clinical Nutrition, 4. Cleveland Clinic.

Źródła

1. Dagmara Dąbek