Najczęściej zadawane pytania przez pacjentów dotyczące żylaków
Żylaki zawsze wymagają konsultacji z lekarzem, bez względu na to, gdzie się znajdują. Jedne wymagają pilnej interwencji i leczenia, inne nie, ale koniecznie powinien o tym decydować pacjent i prosić o poradę udzieloną mu przez lekarza. Żylaki to nie tylko problem estetyczny czy dokuczliwa dolegliwość – mogą one być groźne dla zdrowia, a nawet życia. Pacjent decydujący się na leczenie powinien być dobrze poinformowany, co, jak i dlaczego. Czasem lekarz może nie poinformować o wszystkim, co nas nurtuje, dlatego zawsze koniecznie trzeba pytać, jeżeli mamy jakieś wątpliwości.
1. Jakie są przyczyny żylaków?
To pierwsze pytanie, jakie pacjent powinien zadać lekarzowi. Żylaki to nie choroba sama w sobie, tylko jej objaw. Często przy ich leczeniu trzeba też leczyć ich pierwotną przyczynę. Żylaki odbytu rozwijają się często na podłożu przewlekłych zaparć. Co z tego, że wyleczymy hemoroidy, jeżeli nie spróbujemy uporać się z problemami z wypróżnieniem – jest duża szansa, że dolegliwości znowu powrócą. Podobnie wygląda sprawa żylaków przełyku. Ich przyczyną jest marskość wątroby. Jeżeli wątroba cały czas pozostanie niesprawna, to jest duża szansa, że krwotoki z żylaków przełyku będą nawracać, a każdy kolejny krwotok jest obarczony większą śmiertelnością. Jedyną skuteczną metodą pozbycia się żylaków przełyku często może być przeszczep wątroby. Zazwyczaj niezbędna do zwalczania i niepowiększania się żylaków jest zmiana trybu życia, która niejednokrotnie jest przyczyną np. żylaków podudzi.
W niektórych typach żylaków możliwe jest leczenie zachowawcze, ale nie we wszystkich. Żylaki przełyku praktycznie zawsze wymagają interwencji zabiegowej, ponieważ najczęściej są wykrywane dopiero w czasie, kiedy pękają i są przyczyną groźnego dla życia krwotoku. Wymagają wówczas pilnego zabiegu endoskopowego, a jeżeli się nie uda tą metodą zahamować krwawienia, to próbuje się stosować leki zmniejszające ciśnienie w naczyniach wątroby, które są pierwotną przyczyną żylaków w przełyku. Metoda endoskopowa jest metodą z wyboru, ma większą szansę powodzenia niż samo podawanie leków. Interwencji zabiegowej nie wymagają zazwyczaj mało zaawansowane żylaki kończyn dolnych oraz odbytu, często wystarcza w takich sytuacjach leczenie zachowawcze.
2. Jak żylaki zmieniają życie?
Oczywiście, jak w każdej chorobie często trzeba zmienić pewne nawyki i zachowania, ale bez względu na lokalizację żylaków żadna dolegliwość nie powinna zawładnąć naszym życiem. Nawet jeżeli dotknęły nas groźne żylaki przełyku, nie można leżeć w łóżku i czekać, czy przypadkiem nie dojdzie do krwotoku. Trzeba brać profilaktyczne leki, oszczędzać w miarę możliwości wątrobę oraz próbować żyć troszkę wolniej, ale na pewno nie w sposób zupełnie odmienny niż do tej pory. Żylaki kończyn dolnych mogą być problemem estetycznym, czasami nawet dużym, ale na nieładnych nogach świat się nie kończy! Trzeba ograniczyć korzystanie z sauny i solarium, jednak nie są to bardzo duże wyrzeczenia. Prawidłowo zastosowane leczenie, jeżeli jest skuteczne, często może doprowadzić nasze życie do normalności sprzed choroby.
3. Jak zapobiegać żylakom?
Nie zawsze. Jeżeli chodzi o żylaki kończyn dolnych, istnieją różne metody, które mają zapobiegać tworzeniu się żylaków, ale nie zawsze są skuteczne, zwłaszcza jeżeli w rodzinie istnieją predyspozycje genetyczne do żylaków lub gdy po prostu pewnych czynników sprzyjających ich rozwojowi najzwyczajniej w świecie nie da się wyeliminować.
Przy długotrwałej pracy stojącej lub siedzącej zawsze warto zrobić sobie chwilę przerwy na krótką gimnastykę – na pewno nie zaszkodzi, a może pomóc. Jeśli mamy niewielkie prześwitujące przez skórę naczynka, które mogą być zapowiedzią żylaków, trzeba unikać gorących kąpieli, sauny i solarium.
Co do żylaków przełyku – ich przyczyną jest niewydolność wątroby, dlatego jedynym sposobem ich zapobiegania jest dbanie o ten narząd, zwłaszcza jeżeli już pojawiły się w jego pracy jakieś nieprawidłowości. W takich sytuacjach koniecznie trzeba ograniczyć alkohol, bez względu na przyczynę niesprawności wątroby. Pomocna może być dieta, która w nadmierny sposób nie będzie obciążać wątroby.
Jeżeli przyczyną żylaków odbytu jest praca siedząca – nie zawsze można coś zmienić, ale z pewnością korzystny będzie chociaż krótki spacer w przerwie, a nie zaleganie przy komputerze w czasie wolnym. Jednak jeśli przyczyną hemoroidów są zaparcia, to można z nimi walczyć chociażby przez prawidłową dietę z wysoką zawartością błonnika.
Najczęściej nie. Żylaki są rozszerzeniem żył w konkretnym miejscu i zazwyczaj są związane z jakąś miejscową nieprawidłowością. W zaawansowanej chorobie wątroby mogą, oprócz żylaków przełyku, tworzyć się także żylaki odbytu jako inny rodzaj krążenia zastępczego dla krwi, która ma utrudniony przepływ przez chorą wątrobę. Raczej nie ma powiązania żylaków kończyn dolnych z występowaniem innych rodzajów żylaków.
Czasami w ciąży mogą się, oprócz żylaków na nogach, wytworzyć żylaki macicy czy pochwy, co jest konsekwencją uciśnięcia przez powiększoną macicę żył biodrowych, które odprowadzają krew z dolnych części ciała do serca, przez co zalega ona i powoduje poszerzanie żył.
4. Czy żylaki trzeba leczyć?
Zazwyczaj tak. Czasami może się to sprowadzać do leczenia miejscowego (np. maści doodbytnicze przy hemoroidach) czy niefarmakologicznego (pończochy uciskowe w przypadku żylaków podudzi). Sposób leczenia oraz jego inwazyjność zależą od fazy zaawansowania choroby i objawów, jakie odczuwa chory. Zawsze wymagają one konsultacji chirurga. Nigdy nie można bagatelizować żylaków przełyku, gdyż może się to okazać śmiertelne.
5. Jakie są powikłania żylaków?
Zagrożenie powikłaniami zależy od zaawansowania żylaków, a także od ich umiejscowienia. Przy każdym rodzaju żylaków powikłaniem może być krwawienie, jednak w zależności od ich lokalizacji krwawienie może być mniej lub bardziej groźne. Pęknięcie żylaka na podudziu zazwyczaj powoduje brzydkie trwałe przebarwienie na nodze i często owrzodzenie.
Krwawienie z żylaków przełyku może być na tyle masywne, że spowoduje wstrząs, a nawet śmierć chorego. Krwawienie z żylaków odbytu rzadko jest groźne, ale częste „podkrwawianie” może spowodować wystąpienie niedokrwistości z niedoboru żelaza.
Każdy pacjent ma własne wątpliwości i pytania. Trzeba pytać lekarza nawet o drobnostki. Wiedza na temat choroby niejednokrotnie jest kluczem do prawidłowego stosowania leczenia oraz unikania czynników pogarszających chorobę. Lekarz jest nie tylko po to, by rozpoznać chorobę, ale także po to, by w miarę możliwości pomóc choremu się z nią zmagać. Czasami nie jest konieczne leczenie farmakologiczne, tylko modyfikacja stylu życia, w czym lekarz może pomóc, aby była dla pacjenta jak najbardziej bezbolesna.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.