Aktynomikoza - przyczyny, objawy, leczenie, zachorowalność
Aktynomikoza – inaczej promienica – to przewlekła choroba zakaźna, w której występuje twardy rozległy naciek po jednej stronie szyi. Wywołują ją grzyby i drobnoustroje beztlenowe – u zwierząt, szczególnie bydła, chorobę wywołują promieniowce Actinomyces bovis, u człowieka - Actinomyces israeli. Choroba znacznie częściej dotyka zwierzęta niż ludzi.
1. Przyczyny i objawy aktynomikozy
W przypadku zwierząt chorobę powodują bakterie żyjące w ich przestrzeniach międzyzębowych. Powodują infekcję tylko wtedy, gdy mogą się swobodnie namnażać przy hipoksji, czyli niedoborze tlenu. U ludzi aktynomikoza jest rezultatem problemów w obrębie jamy ustnej.
Przyczyną schorzenia mogą być przebyte zabiegi dentystyczne, zła higiena jamy ustnej, choroby przyzębia, a także leczenie radiologiczne, w wyniku którego doszło do miejscowego uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Niekiedy aktynomikoza rozwija się po usunięciu wyrostka robaczkowego.
Pierwszym objawem promienicy są twarde guzy ropne, o czerwonej barwie, w jamie ustnej oraz na skórze. Po jakimś czasie rozmiękają, następuje ich przebicie i powstanie przetok, które trudno jest leczyć. Z przetok wydobywa się ropa z jasnożółtymi ziarenkami, tzw. druzami, które są koloniami promieniowców. Ropnie tworzą się również w płucach i przewodzie pokarmowym. W niektórych przypadkach ropień powstały w ustach przenika przez mięśnie i kości aż do skóry, z której sączy się ropa.
2. Postacie aktynomikozy
Aktynomikoza może mieć różne postacie:
- szyjno-twarzowa – wywołuje ją próchnica zębów, zakażenie rozwija się najczęściej po usunięciu zęba lub po urazie w okolicy szyi lub twarzy;
- płucna – ten typ choroby występuje rzadko, spowodowany jest przez wdychanie promieniowców z jamy ustnej, powstają ropnie, które przechodzą na opłucną, mogą atakować kości, węzły chłonne i skórę;
- brzuszna – dochodzi do niej po połknięciu promieniowców, przedostają się przez uszkodzoną błonę śluzową wyrostka robaczkowego lub uchyłków jelitowych i dochodzi do zmian w obrębie pęcherza moczowego, nerek, miednicy.
Trudno rozpoznać chorobę we wczesnym stadium, potrzebne są badania histopatologiczne do postawienia diagnozy. Niestety, nieleczona – prowadzi do niszczenia kości twarzy i szczęki.
3. Leczenie aktynomikozy i zachorowalność
Leczenie przebiega w warunkach szpitalnych, stosuje się zarówno zabiegi chirurgiczne – usuwa się chore tkanki – jak również farmakoterapię. Najlepiej działa penicylina, ale w przypadku alergii można ją zastąpić innymi antybiotykami. Leczenie jest długotrwałe – niekiedy potrzeba kilku miesięcy, aby pojawiła się poprawa.
Na aktynomikozę najczęściej chorują mężczyźni w wieku od 20 do 60 lat. Zanim antybiotykoterapia stała się powszechnie dostępna, na schorzenie to w Holandii i Niemczech zapadała jedna osoba na 100 000 rocznie. W latach 70. w USA zachorowalność na aktynomikozę wynosiła 1 na 300 000 rocznie, podczas gdy w Niemczech w 1984 roku była to jedna osoba na 40 000. Obecnie więcej jest przypadków postaci tej choroby dotykającej jamę ustną.
Aktynomikoza to niezwykle uciążliwa choroba, którą we wczesnej postaci trudno jest zdiagnozować. Ważne jest jednak wczesne rozpoczęcie terapii, gdyż może ona długo trwać.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.