Alalia - przyczyny, objawy, leczenie
Alalia to jedno z zaburzeń logopedycznych. Pojawia się u małych dzieci i wynika z zaburzeń w obrębie mózgu i jest zwykle procesem odwracalnym. W przypadku wystąpienia alalii konieczna będzie pomoc logopedy. Zobacz, czym jest to zaburzenie i jak sobie z nim radzić.
1. Co to jest alalia?
Alalia to zaburzenie rozwoju mowy. Można je zdiagnozować już na wczesnym etapie życia dziecka, ale czasem pojawia się dopiero w wieku szkolnym lub później. Alalia powstaje na skutek zmian w obrębie kory mózgowej, do których dochodzi jeszcze zanim rozwinie się mowa.
Alalia to w zasadzie niemożność porozumiewania się przy pomocy mowy. Dziecko nie jest w stanie komunikować się z otoczenie w sposób werbalny - zamiast tego posługuje się gestami i swego rodzaju wokalizą.
U zdrowo rozwijających się dzieci mowa zaczyna kształtować się po około roku od narodzin. Wóczas dziecko zaczyna wypowiadać pierwsze słowa, które z czasem składa w pełne, choć proste zdania. U dzieci dotkniętych alalią mowa nie rozwija się często aż do wieku szkolnego i jest powodem niepokoju u rodziców. Zdarza się, że problemy z komunikacją werbalną mają także nastolatkowie.
Poza tym defektem, dziecko dotknięte alalią rozwija się prawidłowo na wszystkich innych płaszczyznach, a zaburzenia mowy nie są wyrazem ogólnego upośledzenia rozwojowego. Niemniej zaburzenie wymaga leczenia logopedycznego, które najlepiej wdrożyć możliwie jak najszybciej po zauważeniu niepokojących sygnałów.
1.1. Rodzaje alalii
Alalia nie zawsze przebiega tak samo u wszystkich dzieci. Została więc podzielona na kilka rodzajów, których objawy są do siebie podobne. Wyróżnia się przede wszystkim dwa rodzaje alalii:
- alalia sensoryczna - inaczej zwala percepcyjną. Często mylona jest z głuchotą lub zaburzeniem słuchu. Diagnozuje się ją raczej rzadko. Ten rodzaj alalii objawia się brakiem kontaktu ze światem zewnętrznym przy pomocy komunikacji werbalnej. Dzieci reagują tylko na polecenia wyrażone gestem, same także w ten sposób się porozumiewają. Czasem jedynie wydają z siebie dźwięki przypominające przypadkowe głoski.
- alalia motoryczna - nazywana jest ruchową. W tym przypadku dziecko rozumie polecenia, ale nie potrafi samodzielnie wyartykułować poszczególnych słów. Dodatkowo zaburzeniom mowy towarzyszą problemy z poruszaniem się (dziecko późno zaczyna chodzić) i artykulacją niektórych wyrazów.
2. Przyczyny alalii
Alalia jest dysfunkcją struktur korowych w móżgu. W wyniku stanów zapalnych obejmujących mózgowie lub opony mózgowo-rdzeniowe dochodzi do uszkodzenia części mózgu odpowiedzialnych za rozwój mowy. Może to być także następstwem urazów okołoporodowych oraz czaszkowo-mózgowych, do których doszło krótko po narodzinach, kiedy czaszka dziecka jest wyjątkowo cienka.
Dzieci z alalią często są określane jako upośledzone, tymczasem jest to defekt, który można skorygować dzięki odpowiedniej terapii.
3. Jak objawia się alalia?
Pierwszym sygnałem, który powinien zaalarmować rodziców jest sytuacja, w której dziecko nie zaczyna wypowiadać pojedynczych słów mniej więcej w pierwszym roku swojego życia. Nie należy od razu szukać pomocy u logopedy, ponieważ każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Jeśli jednak maluch nie wypowiedział swojego pierwszego słowa do 18 miesiąca życia, a do drugiego roku nie zaczął składać prostych konstrukcji zdaniowych, warto udać się do lekarza.
Alalia to nie tylko brak komunikacji werbalnej, to także zaburzenia artykulacji. Dziecko objęte tym defektem ma problem z wypowiadaniem wielu głosek, z trudnością zapamiętuje i kojarzy nazwy, a także bardzo wolno reaguje na słowne polecenia.
Starsze dzieci dotknięte alalią rozumieją swoją odmienność rozwojową, ponieważ porównują swoje umiejętności werbalne z umiejętnościami rówieśników. Może to dodatkowo wywołać problemy emocjonalne - dziecko może czuć się gorsze od swoich kolegów.
4. Diagnostyka alalii
Alalia to zaburzenie, które diagnozuje się u logopedy i laryngologa. Na samym początku należy sprawdzić, czy zaburzenia mowy nie wiążą się z upośledzeniem słuchu lub całkowitą głuchotą dziecka. Jeśli to zostanie wykluczone, dziecko powinno spotkać się z psychologiem dziecięcym, który oceni, czy maluch rozwija się prawidłowo na innych płaszczyznach. Na tej podstawie będzie można wykluczyć ogólne upośledzenie rozwojowe czy zaburzenia, takie jak autyzm.
Dopiero ostatnim krokiem jest konsultacja z logopedą, który pomoże ustalić źródło problemu, a następnie wdroży terapię.
5. Leczenie alalii
Praca z dzieckiem dotkniętym alalią może trwać wiele miesięcy, ale zwykle przynosi satysfakcjonujące efekty. To długotrwały i żmudny proces, który wymaga od malucha ogromnego zaangażowania. Także rodzice powinni wykonywać z dzieckiem zalecone przez logopedę ćwiczenia, aby przyspieszyć cały proces i zwiększyć jego efektywność.
W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym nieodzowna jest także pomoc nauczycieli i opiekunów. Leczenie alalii opiera się na ćwiczeniu aparatu mowy i stymulowanie kory mózgowej, odpowiedzialnej za kształtowanie mowy. Dzięki nim dziecko uczy się łączenia głosek, a w końcu słów i całych zdań.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
